กรมอุทยานฯ ปลื้ม ‘พระปรางค์วัดอรุณฯ’ ขึ้นบัญชีเบื้องต้นมรดกโลก

เมื่อวันที่ 12 ก.ค. นายอรรถพล เจริญชันษา อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ได้มอบหมายให้นายนรินทร์ ประทวนชัย รองอธิบดีกรมอุทยานฯ นำคณะผู้แทนกรมอุทยานฯ เข้าร่วมการประชุมคณะกรรมการมรดกโลกสมัยสามัญ ครั้งที่ 47 (47th session of the World Heritage Committee) ณ สำนักงานใหญ่องค์การการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก) กรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส ซึ่งจัดขึ้นระหว่างวันที่ 6-16 ก.ค.นี้ การเข้าร่วมครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อตอกย้ำบทบาทสำคัญของประเทศไทยในการอนุรักษ์แหล่งมรดกโลก พร้อมทั้งยกระดับการจัดการแหล่งมรดกทางธรรมชาติและวัฒนธรรมให้สอดคล้องกับมาตรฐานสากล

ทั้งนี้คณะผู้แทนกรมอุทยานฯ ประกอบด้วย นายนรินทร์ ประทวนชัย รองอธิบดี (หัวหน้าคณะผู้แทนกรมอุทยานฯ) นายสมบัติ พิมพ์ประสิทธิ์ ผอ.สำนักบริหารงานกลาง และนางสุนีย์ ศักดิ์เสือ ผอ.กองการต่างประเทศ พร้อมด้วยเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง โดยมีนายสีหศักดิ์ พวงเกตุแก้ว กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิในคณะกรรมการแห่งชาติว่าด้วยอนุสัญญาคุ้มครองมรดกโลก เป็นหัวหน้าคณะผู้แทนไทย และนายศรัณย์ เจริญสุวรรณ เอกอัครราชทูตไทย ณ กรุงปารีส เป็นรองหัวหน้าคณะ

การประชุมครั้งนี้สะท้อนความร่วมมืออันแข็งแกร่งของหลายหน่วยงานในประเทศไทย ซึ่งรวมถึงกระทรวงการต่างประเทศ, สำนักเลขาธิการคณะกรรมการแห่งชาติว่าด้วยการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก) กรมศิลปากร กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช และสำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

ในฐานะผู้สังเกตการณ์ คณะผู้แทนกรมอุทยานฯ ได้ติดตามและศึกษาประเด็นสำคัญที่ส่งผลต่อการอนุรักษ์มรดกโลกในระดับสากลอย่างใกล้ชิด โดยเฉพาะวาระที่ 7A "สถานภาพการอนุรักษ์แหล่งมรดกโลกที่ขึ้นบัญชีเป็นมรดกโลกในภาวะอันตราย" (State of conservation of the properties inscribed on the List of World Heritage in Danger)เมื่อวันที่ 9 ก.ค. มีแหล่งมรดกโลกทางธรรมชาติและวัฒนธรรม จำนวน 4 แห่งที่ได้รับการถอดถอนชื่อออกจากบัญชีมรดกโลกในภาวะอันตราย ได้แก่ Rainforest of the Atsinanana (Madagascar) Abu Mena (Egypt) Old Town of Ghadamès (Libya) Rachid Karami International Fair-Tripoil (Lebanon)

การเรียนรู้จากกรณีศึกษาเหล่านี้ช่วยให้กรมอุทยานฯ เข้าใจสถานการณ์ปัญหาและภัยคุกคามที่แหล่งมรดกโลกต่างๆ กำลังเผชิญ เพื่อนำข้อเสนอแนะ แนวทาง และมาตรการระดับสากลมาประยุกต์ใช้ในการปกป้องแหล่งมรดกโลกของไทยให้ยังคงคุณค่าโดดเด่นอันเป็นสากล (Outstanding Universal Value - OUV)

นอกจากนี้ ในวาระที่ 7B "สถานภาพการอนุรักษ์แหล่งมรดกโลก" (State of conservation of properties inscribed on the World Heritage List) แหล่งมรดกโลกของประเทศไทย จำนวน 3 แห่ง ได้รับการพิจารณาและรับรองร่างมติคณะกรรมการมรดกโลกเรียบร้อยแล้ว ได้แก่ กลุ่มป่าดงพญาเย็น-เขาใหญ่ (Dong Phayayen-Khao Yai Forest Complex) ซึ่งเป็นมรดกโลกทางธรรมชาติที่ขึ้นทะเบียนในปี 2548 กลุ่มป่าแก่งกระจาน (Kaeng Krachan Forest Complex) ซึ่งเป็นมรดกโลกทางธรรมชาติที่ขึ้นทะเบียนในปี 2564 เมืองโบราณศรีเทพ และโบราณสถานสมัยทวารวดีที่เกี่ยวข้อง (The Ancient Town of Si Thep and its Associated Dvaravati Monuments) ซึ่งเป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรมที่ขึ้นทะเบียนในปี 2566 ซึ่งประเทศไทย โดยกรมอุทยานฯ จะต้องดำเนินการอนุรักษ์แหล่งมรดกโลกทางธรรมชาติทั้งสองแห่ง ให้คงคุณค่าโดดเด่นอันเป็นสากล (OUV) และเป็นไปตามมติคณะกรรมการมรดกโลก เพื่อรายงานความก้าวหน้าของการดำเนินงานในการประชุมครั้งที่ 49 (พ.ศ. 2570) ต่อไป

ทั้งนี้เมื่อวันที่ 10 ก.ค.ที่ผ่านมา คณะผู้แทนกรมอุทยานฯ ได้เข้าร่วมสังเกตการณ์วาระที่ 8A และได้รับข่าวดีที่คณะกรรมการมรดกโลกพิจารณาบรรจุแหล่งมรดกทางวัฒนธรรม "พระปรางค์ วัดอรุณราชวราราม ราชวรมหาวิหาร" ในบัญชีรายชื่อเบื้องต้น (Tentative List) ของศูนย์มรดกโลก การได้รับการรับรองครั้งนี้ทำให้ปัจจุบันประเทศไทยมีแหล่งที่อยู่ในบัญชีรายชื่อเบื้องต้นของศูนย์มรดกโลกทั้งสิ้น 7 แห่ง แบ่งเป็นแหล่งทางวัฒนธรรม 6 แห่ง และแหล่งทางธรรมชาติ 1 แห่ง คือ แหล่งอนุรักษ์ทะเลอันดามัน (The Andaman Sea Nature Reserves of Thailand) ซึ่งอยู่ในความดูแลของกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช

พระปรางค์ วัดอรุณราชวราราม วรมหาวิหาร มีความสำคัญอย่างยิ่งในการเป็นตัวแทนของสถาปัตยกรรมพระปรางค์พุทธศาสนาที่มีความโดดเด่น เป็นอัตลักษณ์เฉพาะของไทยและภูมิภาคเอเชีย โดยสอดคล้องกับเกณฑ์การขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกข้อที่ 1 เป็นผลงานชิ้นเอกด้านสถาปัตยกรรมและศิลปกรรม และข้อที่ 2 แสดงถึงการแลกเปลี่ยนคุณค่าทางมนุษยธรรมในด้านสถาปัตยกรรม เทคโนโลยี และศิลปะเชิงอนุสรณ์

นอกจากนี้ คณะผู้แทนกรมอุทยานฯ ยังได้สังเกตการณ์การประชุมในวาระ 8B "การนำเสนอแหล่งมรดกโลก" (Nominations to the World Heritage List) ซึ่งในปีนี้มีแหล่งที่ขอรับการพิจารณาขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกจำนวนทั้งสิ้น 32 แห่ง (แบ่งเป็นวัฒนธรรม 24 แห่ง, ธรรมชาติ 7 แห่ง และแบบผสม 1 แห่ง) รวมถึงติดตามประเด็นสำคัญอื่นๆ เช่น รายงานความคืบหน้าของศูนย์มรดกโลก, รายงานจากองค์กรที่ปรึกษา, กลยุทธ์การพัฒนาในแอฟริกา, นโยบายสำหรับรัฐภาคีที่กำลังพัฒนาและหมู่เกาะขนาดเล็ก, และการเสริมสร้างศักยภาพที่เกี่ยวข้องกับมรดกโลก

การเข้าร่วมประชุมคณะกรรมการมรดกโลกสมัยสามัญ ครั้งที่ 47 นี้ ตอกย้ำความมุ่งมั่นของประเทศไทยในการร่วมมือกับประชาคมโลกเพื่อการอนุรักษ์แหล่งมรดกโลกอย่างยั่งยืน ประสบการณ์และความรู้ที่ได้รับจะเป็นประโยชน์อย่างยิ่งต่อการพัฒนานโยบายและยุทธศาสตร์การอนุรักษ์พื้นที่คุ้มครองและแหล่งมรดกทางธรรมชาติของไทยให้เป็นไปตามมาตรฐานสากลในฐานะหน่วยงานหลักที่รับผิดชอบดูแลแหล่งมรดกโลกทางธรรมชาติของไทย

กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช จะนำความรู้และแนวปฏิบัติสากลที่ได้รับกลับมาพัฒนาการจัดการพื้นที่คุ้มครองให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น เพื่อสร้างความเข้มแข็งให้กับระบบอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของประเทศ อันจะเป็นมรดกอันล้ำค่าสำหรับคนรุ่นหลังต่อไป.