ไวรัลจีน ! รถยนต์ถูกฟ้าผ่า 3 ครั้งติด คนขับปลอดภัยเพราะหลักฟิสิกส์ Faraday Cage

กลายเป็นคลิปไวรัลบนโซเชียลทันที หลัง AccuWeather รายงานกรณีฟ้าผ่ารถยนต์ขณะเกิดพายุที่เมืองเป่ยไห่ มณฑลกว่างซี ประเทศจีน ทำให้เกิดประกายไฟและเครื่องยนต์ดับ คนขับอยู่ในรถราว 5 นาที ก่อนจะออกจากรถไปอย่างปลอดภัย

ซึ่งรถยนต์ไฟฟ้าคันดังกล่าวถูกฟ้าผ่าติดต่อกันถึง 3 ครั้ง ขณะขับผ่านจุดพักรถ เหตุการณ์ดังกล่าวถูกบันทึกไว้โดยกล้องหน้ารถจากคันอื่น ๆ ที่อยู่ใกล้เคียง เผยให้เห็นแสงวาบและเส้นอาร์กไฟฟ้า (Electric Arc) ที่เกิดขึ้นขณะสายฟ้ากระทบหลังคารถอย่างต่อเนื่อง

แม้ตัวรถจะถูกไฟฟ้าแรงสูงผ่ามาหลายครั้ง แต่เจ้าของรถก็ยังคงปลอดภัยดี และออกมาโดยไม่ได้รับอันตรายใด ๆ โดยระบบไฟฟ้าที่สำคัญของรถยนต์ไฟฟ้า อย่าง แบตเตอรี่สำรอง, ชุดควบคุมไฟฟ้า และมอเตอร์ ยังอยู่ในสภาพสมบูรณ์

สำนักข่าวจีน Sanyan Tech อ้างถึงผู้เชี่ยวชาญได้อธิบายว่า ภายในรถที่มีโครงสร้างเป็นโลหะปิดทึบถือว่าเป็นที่กำบังที่ค่อนข้างปลอดภัยในกรณีฟ้าผ่า เนื่องจากเกิดปรากฏการณ์ที่เรียกว่า “กรงฟาราเดย์” (Faraday Cage)

เมื่อฟ้าผ่ารถยนต์ กระแสไฟฟ้าจะไหลผ่านตัวถังโลหะลงสู่พื้นดิน ผู้โดยสารภายในจึงปลอดภัยเพราะมีศักย์ไฟฟ้าเท่ากับตัวรถ จึงไม่ถูกไฟฟ้าชอร์ต อย่างไรก็ตาม ผู้เชี่ยวชาญแนะนำว่าไม่ควรรีบออกจากรถทันทีเพื่อไปตรวจสอบ แต่ควรรอความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญแทน

สำหรับผู้ขับที่ประสบเหตุฟ้าผ่าขณะขับรถในพายุฝนฟ้าคะนอง คำแนะนำด้านความปลอดภัยคือ ควรปิดอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ทั้งหมดทันที รวมถึงเครื่องยนต์ เครื่องเสียง และวิทยุ ควรเก็บเสาอากาศ และปิดกระจกหน้าต่างทุกบานให้สนิท เพื่อให้รถเป็นพื้นที่ปิดอย่างสมบูรณ์ เว้นแต่ว่ามีไฟไหม้หรือมีอันตรายถึงชีวิต ควรอยู่ในรถจนกว่าพายุฟ้าผ่าจะสงบ และปฏิบัติตามหลักรออย่างน้อย 30 นาทีหลังได้ยินเสียงฟ้าร้องครั้งสุดท้ายก่อนออกจากรถ เพื่อความปลอดภัยสูงสุด

หลังเกิดเหตุการณ์ไม่เพียงแต่สื่อจีนที่ออกมาวิเคราะห์ถึงหลักการทางวิทยาศาสตร์ที่ทำให้คนภายในรถปลอดภัยเท่านั้น แม้แต่คนไทยเองยังได้แสดงความคิดเห็นในกรณีที่เกี่ยวข้องกับปรากฏการณ์ ‘กรงฟาราเดย์’ ไว้ด้วยเช่นกัน

โดยผู้ใช้งานที่ใช้ชื่อ @MrVop ซึ่งระบุว่าเป็นผู้ดูแลเว็บไซต์ paipibat.com ได้ให้ข้อมูลว่า “ปรากฏการณ์นี้เรียกว่าฟาราเดย์เคจ คนที่อยู่บนรถจะปลอดภัยตราบที่ประตูหน้าต่างปิดสนิท และเมื่อคุณอยู่นอกบ้านแล้วมีพายุฝนฟ้าคะนอง หาที่หลบไม่ทัน วิ่งเข้าอาคารไม่ทัน กรุณาอยู่ในรถอย่าออกมา ไม่ควรหลบใต้ต้นไม้หรือเสาสูง ในรถปลอดภัยที่สุด” ซึ่งโพสต์นี้มีผู้เข้าชมกว่า 1.4 ล้านครั้ง และต่างคอมเมนต์แสดงความคิดเห็นในประเด็นดังกล่าว

กรงฟาราเดย์คืออะไร ?

กรงฟาราเดย์ หรือโล่ฟาราเดย์ (Faraday Cage) คือหลักการทางฟิสิกส์ที่คิดค้นโดยนักวิทยาศาสตร์ชาวอังกฤษ ไมเคิล ฟาราเดย์ (Michael Faraday) ในปี 1836 ซึ่งอธิบายว่าการห่อหุ้มด้วยวัสดุที่นำไฟฟ้า เช่น โลหะ จะสร้างสนามไฟฟ้าสถิตที่สามารถป้องกันไม่ให้สนามไฟฟ้าหรือสนามแม่เหล็กจากภายนอกเข้าสู่ภายในโครงสร้างได้

นั่นเพราะกระแสไฟฟ้าจะวิ่งอยู่เฉพาะที่ผิวของโลหะเท่านั้น อิเล็กตรอนที่เคลื่อนที่บนผิวโลหะทำให้ภายในกรงกลายเป็นพื้นที่ที่เป็นกลางทางไฟฟ้า ดังนั้นนี่คือเหตุผลที่เวลาเกิดฟ้าผ่ารถ คนข้างในจึงปลอดภัย เพราะประจุวิ่งไปตามผิวโลหะของรถ ไม่ได้เข้ามาภายใน

หลักการทำงานของกรงฟาเรเดย์ กรงฟาราเดย์ป้องกันได้ทั้ง ไฟฟ้าสถิต และคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (Electromagnetic shielding)

• สนามไฟฟ้า (Electric field) เมื่อคลื่นมากระทบโลหะในกรง อิเล็กตรอนจะจัดเรียงตัวใหม่ ทำให้ด้านในเป็นกลาง ไม่เหลือผลของสนามไฟฟ้า
• สนามแม่เหล็ก (Magnetic field) คลื่นแม่เหล็กที่มากระทบจะเหนี่ยวนำให้เกิดกระแสไฟฟ้าในตัวนำ เรียกว่า กระแสไฟฟ้าไหลวน (Eddy Current) กระแสนี้จะสร้างสนามแม่เหล็กที่ต้านทานสนามต้นทาง ทำให้คลื่นไม่สามารถทะลุเข้ามาภายในได้

อย่างไรก็ตาม เหตุการณ์นี้ไม่มีใครอยากให้เกิดขึ้นกับตัวเองแน่นอน แต่สิ่งที่เกิดขึ้นกลับกลายเป็นเครื่องยืนยันอีกครั้งว่า รถยนต์ไฟฟ้าไม่ได้เปราะบางต่อสภาพอากาศที่เลวร้าย หากออกแบบด้วยหลักวิศวกรรมและฟิสิกส์ที่ถูกต้อง และอาจเป็นกรณีศึกษาเพื่อให้คนที่ใช้รถใช้ถนนสามารถเอาตัวรอดหากเกิดเหตุการณ์แบบเดียวกันนี้ได้ด้วยสติและความรู้เรื่อง Faraday Cage