สถิติน่าตกใจ มะเร็งเต้านมในคนอายุน้อยเพิ่มมากขึ้น เฉลี่ยวันละ 61 คน

หมอเจด หรือ นายแพทย์ เจษฎ์ บุณยวงศ์วิโรจน์ รองผู้อำนวยการโรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา ได้ออกมาแชร์เรื่องราวเตือนภัยสุขภาพผ่านเฟซบุ๊กเพจ "หมอเจด" เตือนภัยสุขภาพเกี่ยวกับ มะเร็งเต้านมในคนอายุน้อย ยกตัวอย่างนักร้องชื่อดัง JESSIE J เป็นอุทาหรณ์

"JESSIE J" มะเร็งเต้านมในคนอายุน้อย หลายคนอาจจะคุ้นชื่อ Jessie J จากเพลงดังอย่าง Price Tag ใช่มั้ยครับ แต่รู้ไหมว่า เมื่อไม่กี่สัปดาห์ เธอออกมาโพสต์ในไอจีเล่าว่าตัวเอง “เป็นมะเร็งเต้านมระยะเริ่มต้น” ตอนอายุแค่ 37 ปีเท่านั้นเองซึ่งถือว่าเด็กมากสำหรับโรคนี้ที่น่าตกใจคือ ในไทยเอง “ทุก 1 ชั่วโมง จะมีผู้หญิงไทยเสียชีวิตจากมะเร็งเต้านมประมาณ 1 คน” และในทุก ๆ วัน จะมีผู้หญิงไทยถูกวินิจฉัยว่าเป็นมะเร็งเต้านม “เฉลี่ยวันละ 61 คน”

วันนี้ผมเลยอยากชวนทุกคนมาเข้าใจมะเร็งเต้านมแบบง่าย ๆ ว่าใครเสี่ยง? ป้องกันยังไง? ตรวจอย่างไร? และถ้าเจอเร็วจะรอดยังไง? แบ่งเป็น 5 หัวข้อให้อ่านง่าย ๆ เหมือนนั่งคุยกับเพื่อนเลยครับ

1. มะเร็งเต้านมเกิดจากอะไร? แล้วใครเสี่ยงบ้าง?

มะเร็งเต้านมส่วนใหญ่ 90% “ไม่รู้สาเหตุแน่ชัด” ครับ แต่ก็มีอีกประมาณ 10% ที่เกี่ยวข้องกับ กรรมพันธุ์ หรือยีนผิดปกติ โดยเฉพาะ BRCA1 และ BRCA2 เหมือนกรณีของ Angelina Jolie ที่แม่กับยายเป็นมะเร็งเต้านม เธอเลยตรวจยีนแล้วพบว่ามียีนผิดปกติ ก็เลยเลือกตัดเต้านมป้องกันไว้ก่อนเลย คนก็จะถามว่าแล้วเราต้องไปตรวจยีนมั้ย?

หมอไม่แนะนำให้ “ทุกคน” ตรวจครับ แต่ถ้ามีญาติสายตรงเป็นหลายคน หรือเป็นตั้งแต่อายุน้อย ควรปรึกษาหมอเพื่อพิจารณาตรวจยีน BRCA

กลุ่มเสี่ยงที่คุมไม่ได้

• เป็น “ผู้หญิง” (เป็นได้แม้แต่ผู้ชาย แต่สัดส่วนแค่ <1%)
• อายุที่เพิ่มขึ้น
• มีประจำเดือนเร็ว (ก่อนอายุ 12) หรือหมดช้ากว่าเกณฑ์ (หลัง 55)
• มีประวัติครอบครัวเป็นมะเร็งเต้านมหรือรังไข่

กลุ่มเสี่ยงที่คุมได้

• อ้วน: ไขมันเป็นแหล่งสร้างเอสโตรเจนหลังวัยหมดประจำเดือน
• ดื่มแอลกอฮอล์: เพิ่มความเสี่ยงโดยตรง
• สูบบุหรี่: โดยเฉพาะถ้าเริ่มตั้งแต่อายุน้อย

2. มะเร็งเต้านมตรวจยังไง ?

หลายคนกลัวคำว่า “มะเร็ง” จนไม่กล้าไปตรวจ แต่หมออยากบอกว่า…เจอมะเร็งเต้านมในระยะต้น โอกาสรอดชีวิตเกิน 90% เพราะแบบนั้น Jessie J ถึงพูดคำว่า “Early Breast Cancer” ไงครับ การตรวจที่แนะนำตามอายุ

• อายุมากกว่า 35 ปีขึ้นไป ควรเริ่มตรวจแมมโมแกรม (Mammogram) ทุกปี
• อายุน้อยกว่า 35 ปี ถ้ามีก้อนหรือความผิดปกติ ใช้อัลตราซาวด์แทน
• คลำเจอก้อนเอง อย่ารอ ให้รีบไปพบแพทย์ตรวจละเอียด

ระยะของมะเร็งเต้านม

• ระยะ 0: เซลล์ผิดปกติอยู่แค่ในท่อน้ำนม ยังไม่กระจาย
• ระยะ 1–2: ก้อนขนาดเล็ก ยังไม่กระจายไปต่อมน้ำเหลือง
• ระยะ 3–4: ก้อนโต กระจายไปต่อมน้ำเหลืองหรืออวัยวะอื่นแล้ว

3. แล้วมะเร็งเต้านมรักษายังไง

ถ้าเป็นสมัยก่อน จะรักษาโดยตัดเต้านมออกหมด ฟังแล้วหลายคนก็ไม่อยากตัดออกใช่ไหม เพราะมันส่งผลต่อภาพลักษณ์ ความมั่นใจ และคุณภาพชีวิตมาก แต่ปัจจุบัน การรักษา “ไม่ต้องตัดเต้าทั้งหมด” เสมอไปแล้วครับ

การรักษามีอะไรบ้าง?

• ผ่าตัดแบบสงวนเต้า (Breast-conserving surgery)
• ตัดเฉพาะก้อนออก แล้วใช้ การฉายแสง (Radiation) จัดการ “เซลล์มะเร็ง” ที่อาจเหลืออยู่ในเต้า
• การตรวจต่อมน้ำเหลืองด้วย Sentinel Lymph Node Biopsy (SLNB)
• แทนที่จะเลาะต่อมน้ำเหลืองทั้งกลุ่มแบบสมัยก่อน เราจะฉีดสีเข้าไป แล้วดูว่า “ต่อมน้ำเหลืองกลุ่มแรก” มีมะเร็งไหมถ้าไม่เจอ ก็ไม่ต้องเลาะทั้งหมด = ลดความเสี่ยงแขนบวม แขนอักเสบ

4. ทำไมคนอายุน้อยก็เป็นได้?

หลายคนคิดว่า มะเร็งเต้านมเป็นเรื่องของผู้หญิงอายุเยอะ แต่ Jessie J อายุแค่ 37 ก็ยังเป็น
หมออยากเน้นว่า

• ปัจจุบัน คนเป็นมะเร็งเต้านม “อายุน้อยลง”
• ไลฟ์สไตล์เสี่ยง เช่น อ้วนไว เครียดจัด ไม่ออกกำลังกาย กินแอลกอฮอล์
• ผู้หญิงบางคน “ยังไม่เคยมีลูก” หรือ “มีลูกช้า” = เพิ่มความเสี่ยง ยิ่งอายุน้อย ยิ่งควรใส่ใจตัวเองครับ ไม่ต้องรอให้ถึง 50 ค่อยไปแมมโมแกรมนะ

5. วิธีลดความเสี่ยงมะเร็งเต้านมที่ผู้หญิงทุกคนทำได้คือ

• ออกกำลังกายสม่ำเสมอ แค่สัปดาห์ละ 150 นาที เดินเร็ว วิ่งเบา ๆ หรือโยคะก็ช่วยลดความเสี่ยงได้จริง
• ลดน้ำหนักถ้าอ้วน โดยเฉพาะหลังวัยหมดประจำเดือน ไขมันจะยิ่งกระตุ้นฮอร์โมนเอสโตรเจน
• งดเหล้า-บุหรี่ อาจฟังดูเบสิค แต่ทั้งสองอย่างนี้ถ้าเลิกก็ช่วยลดความเสี่ยงได้อย่างดีเลยนะ
• ปรับการกิน ลดการกินของแปรรูปกินของที่มีประโยชน์

ฝากด้วยนะครับ Jessie J อายุ 37 ก็ยังเจอ ปัจจุบันคนเป็นมะเร็งกันมากขึ้น ผู้หญิงที่อายุเกิน 35 อายุขึ้นไปอย่าลืมไปตรวจแมมโมแกรมนะ