บทวิเคราะห์ : การแต่งตั้งตุลาการศาลรัฐธรรมนูญในวันพิจารณาคดี
บทวิเคราะห์ : การแต่งตั้งตุลาการศาลรัฐธรรมนูญในวันพิจารณาคดี
1. ภาพรวมของทั้งสองกรณี
ในกรณีปี 2567 มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนายนครินทร์ เมฆไตรรัตน์ เป็นประธานศาลรัฐธรรมนูญ และนายสุเมธ รอยกุลเจริญ เป็นตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ โดยประกาศมีผลย้อนหลังไปวันที่ 19 มีนาคม 2567 ขณะที่ในวันที่ 20 มีนาคม ศาลมีการประชุมพิจารณาคดี แต่กระบวนการแต่งตั้งยังไม่สะท้อนชัดเจนในองค์คณะ ศาลจึงเลือกเพิกถอนกระบวนการประชุมวันนั้น และให้พิจารณาใหม่ เพื่อให้มั่นใจว่าการพิจารณาถูกต้องตามองค์คณะ
ส่วนกรณีปี 2568 ในคดีของน.ส.แพทองธาร ชินวัตร (อิ๊งค์) มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนายสราวุธ ทรงศิวิไล เป็นตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ โดยประกาศมีผลในวันที่ 29 สิงหาคม 2568 ซึ่งตรงกับวันที่ศาลมีคำวินิจฉัยให้น.ส.แพทองธารพ้นจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี ประเด็นสำคัญจึงอยู่ที่การเข้าร่วมของนายสราวุธ ว่าในขณะศาลพิจารณา เขามีสถานะตุลาการสมบูรณ์แล้วหรือไม่
⸻
2. ประเด็นกฎหมายสำคัญ
ทั้งสองกรณีสะท้อนปัญหาเดียวกัน คือความถูกต้องขององค์คณะตุลาการกับผลกระทบต่อกระบวนการพิจารณา รัฐธรรมนูญ มาตรา 206 บัญญัติให้ศาลรัฐธรรมนูญประกอบด้วยตุลาการตามที่ “มีอยู่” ในเวลานั้น หากมีตุลาการใหม่ที่โปรดเกล้าฯ แล้ว จะต้องนับรวมเป็นองค์คณะทันที หากไม่สมบูรณ์ก็อาจทำให้คำวินิจฉัยถูกโต้แย้งเรื่องความชอบด้วยกฎหมายได้
⸻
3. การเปรียบเทียบทั้งสองกรณี
กรณีปี 2567 การโปรดเกล้าฯ มีผลย้อนหลัง ศาลจึงเพิกถอนกระบวนการและพิจารณาใหม่เพื่อป้องกันข้อสงสัย กรณีปี 2568 การโปรดเกล้าฯ มีผลตรงกับวันวินิจฉัย ซึ่งเป็นคดีสำคัญที่เกี่ยวข้องกับตำแหน่งนายกรัฐมนตรี หากไม่มีการเพิกถอนกระบวนการก็อาจถูกโต้แย้งได้ว่าคำวินิจฉัยขาดความสมบูรณ์
⸻
4. ผลทางกฎหมายและการเมือง
ทางกฎหมาย หากตุลาการใหม่เข้าร่วมในเวลาที่สถานะยังไม่สมบูรณ์ คำวินิจฉัยอาจถูกโต้แย้งว่าเป็นโมฆะหรือไม่ชอบด้วยกฎหมาย แต่หากไม่เข้าร่วม และพิจารณาโดยตุลาการที่ดำรงตำแหน่งอยู่แล้ว ก็อาจไม่ผิดหลักการ เพียงแต่ยังมีข้อสงสัยเรื่องความโปร่งใสอยู่ดี
ทางการเมือง เนื่องจากคดีนี้เกี่ยวพันกับตำแหน่งนายกรัฐมนตรี การมีประกาศโปรดเกล้าฯ ในวันเดียวกันกับคำวินิจฉัยย่อมสร้างแรงกดดันและข้อสงสัยในสังคม แม้ทางกฎหมายอาจหาช่องทางอธิบายได้ แต่ความเชื่อมั่นของประชาชนอาจสั่นคลอน
⸻
5. ข้อสรุปเชิงวิเคราะห์
ทั้งสองกรณีมีความเหมือนกันในแง่ที่เกิดขึ้นเพราะการแต่งตั้งตุลาการใหม่ทับซ้อนกับช่วงพิจารณาคดี จนทำให้เกิดข้อกังขาเรื่ององค์คณะ แต่ความต่างคือปี 2567 ศาลเลือกเพิกถอนกระบวนการเพื่อให้มั่นใจว่าองค์คณะถูกต้อง ในขณะที่ปี 2568 เป็นคดีระดับนายกรัฐมนตรี หากศาลไม่ดำเนินการเพิกถอน ก็อาจทำให้เกิดการโต้แย้งรุนแรงมากขึ้น
เพื่อความมั่นคงของคำวินิจฉัยและความเชื่อมั่นของสาธารณชน ศาลรัฐธรรมนูญควรแสดงให้เห็นอย่างชัดเจนว่าได้ยึดหลักการเดียวกับปี 2567 หรือมีเหตุผลที่เพียงพอในการใช้แนวทางที่แตกต่างออกไป
อ่านข่าวต้นฉบับได้ที่ : บทวิเคราะห์ : การแต่งตั้งตุลาการศาลรัฐธรรมนูญในวันพิจารณาคดี
ติดตามข่าวล่าสุดได้ทุกวัน ที่นี่
- Website : https://www.khaosod.co.th