ระงับประมูลคลาวด์ ศธ.-อว. หมื่นล้าน! รัฐบาลหวั่นล็อกสเปก

รายงานข่าวจากทำเนียบรัฐบาลระบุว่า รัฐบาลได้สั่งระงับประมูล 2 โครงการ ของกระทรวงศึกษาธิการ มูลค่า 2 หมื่นล้านบาท และ กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) มูลค่า 2.1 หมื่นล้านบาท หวั่นไม่โปร่งใส

ทั้งนี้ สืบเนื่องจากเมื่อวันที่ 24 มิ.ย. 2568 มูลนิธิเครือข่ายต่อต้านการทุจริตคอร์รัปชัน ได้ยื่นหนังสือถึง นายประเสริฐ จันทรรวงทอง รองนายกรัฐมนตรี และประธานคณะกรรมการนโยบาย Cloud First Policy เรียกร้องให้ ระงับการประมูล โครงการใหญ่ 2 รายการของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) ได้แก่

• โครงการเช่าคลาวด์ (6,834 VM) มูลค่า 2,800 ล้านบาท

• โครงการจัดซื้อซอฟต์แวร์และพัฒนา Learning Platform Phase 2 มูลค่า 1,330 ล้านบาท

โดยชี้ว่า โครงการดังกล่าวมีลักษณะ กำหนดสเปกแบบเฉพาะเจาะจง เสมือนล็อกผู้ให้บริการเพียงรายเดียว อาจทำให้เกิดการแข่งขันที่ไม่เป็นธรรม และเปิดช่องให้มีการ “ปั่นงบ” หรือเรียกค่าทอน

ขณะเดียวกัน ยังมีอีกหลายโครงการจาก กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) ที่อยู่ระหว่างรอยื่นซอง เช่น โครงการเช่าคลาวด์ระดับอุดมศึกษา มูลค่า 5,413 ล้านบาท ซึ่งอาจเข้าข่ายลักษณะเดียวกัน

ผิดนโยบายรัฐบาล! ห้ามหน่วยงานรัฐแยกประมูลคลาวด์เอง

แหล่งข่าวจากทำเนียบรัฐบาลยืนยันว่า คณะกรรมการเฉพาะด้าน Cloud First Policy ซึ่งมีนายประเสริฐเป็นประธาน ได้มีมติชัดเจนว่า “หน่วยงานภาครัฐจะต้องจัดซื้อบริการคลาวด์ผ่านกลไกกลางเท่านั้น” เพื่อป้องกันความซ้ำซ้อนของระบบ ลดต้นทุน และควบคุมมาตรฐานด้านความปลอดภัยของข้อมูล

ทั้งนี้ คณะกรรมการได้แต่งตั้งอนุกรรมการด้านการจัดซื้อจัดจ้าง เพื่อกำกับทิศทางการใช้งบประมาณด้านไอทีอย่างมีธรรมาภิบาล โดยห้ามไม่ให้แต่ละกระทรวง–หน่วยงาน ดำเนินการแยกประมูลหรือจัดซื้อเอง หากไม่ได้รับความเห็นชอบจากคณะทำงานกลาง

แหล่งข่าวจากกระทรวงศึกษาธิการระบุว่า หลังหนังสือร้องเรียนถูกส่งถึงรองนายกฯ ขณะนี้ทาง สพฐ. ได้รับคำสั่งให้ “ชะลอ” ขั้นตอนการประกวดราคาไว้ก่อน จนกว่าผลการตรวจสอบจะแล้วเสร็จ

คลาวด์–แท็บเล็ต–VR–Smart Lab รวมมูลค่าเกิน 2 หมื่นล้าน

จากข้อมูลเอกสารงบประมาณที่เผยแพร่โดยหน่วยงานรัฐ พบว่า ปีงบประมาณ 2569 กระทรวงศึกษาธิการและกระทรวงอว. มีแผนใช้จ่ายงบในโครงการด้านเทคโนโลยีเกิน 20,000 ล้านบาท ประกอบด้วย:

• เช่า Tablet + SIM: 14,655 ล้านบาท

• เช่าคลาวด์ (ศธ.): 2,800 ล้านบาท

• Learning Platform Phase 2: 1,330 ล้านบาท

• VR–AR / Smart Lab: 432 ล้านบาท

• เช่าคลาวด์ (อว.): 5,413 ล้านบาท

• อื่น ๆ เช่น โครงข่าย NEdNet, Synchrotron

หลายโครงการมีลักษณะ “จ้างเช่าคลาวด์พร้อมพัฒนาระบบ” ในรูปแบบที่มีขนาด VM กำหนดตายตัว ซึ่งมูลนิธิต่อต้านคอร์รัปชันตั้งข้อสังเกตว่า อาจเป็นการจัดทำสเปกเพื่อเอื้อผู้รับจ้างบางรายโดยเฉพาะ

จับตาผลสอบ–แนวทางใหม่ของรัฐบาล

แหล่งข่าวจากกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (ดีอีเอส) ระบุว่า รัฐบาลชุดปัจจุบันมีแนวโน้มจะ ผลักดันการจัดซื้อไอทีผ่านแพลตฟอร์มกลาง (IT Marketplace) ซึ่งจะให้ภาคเอกชนหลายรายเสนอแข่งขันภายใต้กรอบเดียวกัน แทนการประมูลแบบแยกหน่วยงาน

หากผลสอบพบว่ามีความผิดปกติ หรือขัดมติคณะกรรมการนโยบาย รัฐบาลอาจพิจารณายกเลิกหรือปรับรูปแบบโครงการทั้งหมด และเร่งวางแนวปฏิบัติใหม่ให้ทุกหน่วยงานต้องปฏิบัติตามนโยบาย “Cloud First” อย่างเคร่งครัด