"5 สัญญาณเตือนที่คอ" หลายคนมองข้าม อาจไม่รู้ตัวว่าเป็นโรคดังนี้

"หมอเจด" นพ.เจษฎ์ บุณยวงศ์วิโรจน์ รองผู้อำนวยการโรงพยาบาลมหาราช นครราชสีมา ได้ออกมาโพสต์ข้อความระบุว่า

เช็กคอ = เช็กโรค

5 สัญญาณเตือนโรคที่หลายคนไม่รู้ !

เชื่อว่าเวลาส่องกระจก หลายคนอาจจะไม่สังเกต หรือมองคอตัวเองนะ

หลายคนโฟกัสแต่หน้า ผิว หรือเสื้อผ้า แต่ไม่เคยมองว่า ‘คอ’ จริงๆแล้วมันก็เป็นอีกตำแหน่งที่บอกโรคได้

วันนี้หมอเลยอยากมาเล่าให้ฟังว่า ดูยังไง และเสี่ยงโรคอะไรบ้างนะ

1.คอดำ

เคยเห็นมั้ยว่าบางคนคอด้านหลังหรือด้านข้างดำ ๆ หนา ๆ ขัดยังไงก็ไม่ออก

หลายคนเข้าใจว่าเป็นเรื่องความสะอาด แต่จริง ๆ แล้วมันอาจเป็น Acanthosis Nigricans หรือหลายคนเรียกว่าคอคาร์บอนนะ

คอดำนี่ไม่ใช่เรื่องความสวยงามอย่าวงเดียวนะ แต่เป็น สัญญาณของภาวะดื้อต่ออินซูลิน

พูดง่าย ๆ คือร่างกายเริ่มไม่ตอบสนองต่อฮอร์โมนอินซูลิน ทำให้ต้องสร้างอินซูลินมากขึ้นเรื่อย ๆ

เพื่อพยายามควบคุมน้ำตาลในเลือด และถ้าปล่อยไปนาน ๆ สุดท้ายก็เสี่ยงเป็นเบาหวานชนิดที่ 2

ถ้าเจอว่าคอตัวเองหรือคนใกล้ตัวเริ่มมีลักษณะนี้ อย่าเพิ่งโฟกัสแต่การหาครีมมาทา

ลองเช็กน้ำตาลในเลือด วัดความดัน และคุมน้ำหนักด้วย เพราะนี่อาจเป็น “สัญญาณเตือน” ที่ร่างกายส่งมาก่อนเบาหวานจะมาเยือนจริง ๆ

2.เส้นรอบคอ

ก็เป็นตัวบอกสุขภาพได้เหมือนกัน เพราะมันสะท้อนปริมาณไขมันช่วงบนของร่างกาย ซึ่งเชื่อมโยงกับไขมันในช่องท้องและรอบอวัยวะภายใน

ซึ่งงานวิจัยในจีน (Medicine, 2020) พบว่า ถ้าผู้ชายมีรอบคอเกินประมาณ 38 ซม. และผู้หญิงเกิน 34 ซม.

จะมีโอกาสเจอปัญหาสุขภาพอย่างน้อย 2 อย่าง เช่น ความดันสูง น้ำตาลในเลือดสูง หรือไขมันผิดปกติ มากกว่าคนที่คอเล็กกว่า

นอกจากนั้นยังมีงานวิจัยในอิหร่าน (Cureus, 2023) ก็พบว่า ถ้าผู้ชายคอเกิน 40 ซม. และผู้หญิงเกิน 35 ซม. ความเสี่ยงเป็น Metabolic Syndrome จะสูงขึ้น 2–2.5 เท่า

เพราะคอหนาอาจเป็นสัญญาณว่ามีไขมันสะสมรอบลำตัวส่วนบนมากขึ้น ซึ่งสัมพันธ์กับการดื้อต่ออินซูลิน ความดันสูง และไขมันในเลือดผิดปกติ

เรื่องขนาด เกณฑ์ที่แน่นอนอาจแตกต่างกันไปตามประชากรและการศึกษานะครับ

วิธีเช็กง่าย ๆ คือ ใช้สายวัดรอบคอตรงใต้ลูกกระเดือก (หรือใต้คางสำหรับผู้หญิง)

แล้วจดไว้ ถ้าวัดครั้งต่อ ๆ ไปแล้วตัวเลขเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ นั่นคือสัญญาณว่าควรปรับพฤติกรรม

แต่ย้ำนะครับอย่าเพิ่งเข้าใจผิดว่าถ้าคอใหญ่เกินเกณฑ์ = ต้องป่วยแน่ ๆ งานวิจัยเหล่านี้แค่บอกว่า “มีความสัมพันธ์” เท่านั้น

ยังไม่ใช่เกณฑ์ตัดสินสากล และที่สำคัญคือ การประเมินสุขภาพต้องดูองค์ประกอบหลายอย่างร่วมกัน เช่น รอบเอว ความดัน น้ำตาล ไขมันในเลือด ไม่ใช่ดูแต่คออย่างเดียว

3.คอบวม คอเป็นก้อน

บางคนเห็นคอบวมแล้วคิดว่าอ้วน แต่จริง ๆ แล้วอาจมาจาก ต่อมไทรอยด์โต ซึ่งเป็นต่อมฮอร์โมนสำคัญของร่างกายที่คุมการเผาผลาญทั้งหมด

สาเหตุที่ไทรอยด์โตมีหลายแบบ เช่น ขาดไอโอดีน ต่อมไทรอยด์ทำงานเกิน/ต่ำ หรือมีก้อนเนื้อ บางรายอาจเป็น มะเร็งไทรอยด์ ได้เลย

ก้อนที่คอด้านข้าง อาจเป็นต่อมน้ำเหลืองโตจากการติดเชื้อธรรมดา แต่บางครั้งก็เป็นมะเร็งต่อมน้ำเหลืองหรือมะเร็งแพร่กระจาย

ถ้าสังเกตว่าคอเริ่มบวมผิดปกติ หรือมีก้อนที่ไม่ยุบหายภายใน 2–4 สัปดาห์ ควรไปพบแพทย์ทันที

หมอมักตรวจคอด้วยการคลำก้อนตั้งแต่ตรวจร่างกายเบื้องต้น เพราะหลายครั้งเจอก้อนตั้งแต่ขนาดเล็ก ๆ และสามารถยืนยันด้วยอัลตราซาวด์เพื่อวินิจฉัยต่อไป

4.เส้นเลือดที่บริเวณคอปูด

คอเป็นตำแหน่งที่มองเห็นเส้นเลือดใหญ่ได้ชัด โดยเฉพาะ หลอดเลือดดำคอ (Jugular vein)

ถ้าอยู่ ๆ เห็นโป่งพองผิดปกติ ไม่ใช่เรื่องเล็กนะครับ เพราะอาจเป็นสัญญาณว่า หัวใจทำงานไม่ดี

ปกติแล้วเลือดจากศีรษะและลำคอจะไหลกลับไปที่หัวใจด้านขวา

แต่ถ้า หัวใจทำงานบกพร่อง โดยเฉพาะในภาวะ หัวใจล้มเหลวด้านขวา เลือดจะไหลกลับไม่ดี

เกิดการคั่งจนทำให้เส้นเลือดดำคอโป่งออกมาเห็นได้ชัดเจน บางครั้งยังเต้นเป็นจังหวะตามหัวใจด้วย

นอกจากหัวใจล้มเหลวแล้ว เส้นเลือดคอปูดยังอาจเกิดจากปัญหาอื่น เช่น

•โรคลิ้นหัวใจรั่วหรือตีบ โดยเฉพาะลิ้นไตรคัสปิด → เลือดไหลย้อนกลับเข้ามาในหลอดเลือดดำคอ

•ความดันในปอดสูง (Pulmonary hypertension) → ทำให้แรงดันย้อนกลับมาที่หัวใจขวาและหลอดเลือดดำคอ

•หรือแม้แต่ ภาวะหัวใจขาดเลือดรุนแรง ก็ทำให้หัวใจสูบฉีดไม่ดี จนเกิดเส้นเลือดคอโป่งได้

วิธีสังเกตง่าย ๆ ครับ

•ถ้านอนเอน 30–45 องศา แล้วเห็นเส้นเลือดดำคอโป่งยาวขึ้นมาเกิน 3–4 ซม. เหนือกระดูกหน้าอก

•หรือเห็นว่ามันเต้นเป็นคลื่น ๆ ชัดเจน → ควรระวังว่าอาจเป็นสัญญาณของโรคหัวใจ

5.หมั่นสังเกตคอ = ป้องกันโรคได้ก่อน

หลายโรคกว่าจะมีอาการชัดก็มักสายไปแล้ว แต่คอเป็นหนึ่งในตำแหน่งที่ “ส่งสัญญาณ” ให้เรารู้ได้ก่อน

เช่น คอดำจากภาวะดื้อต่ออินซูลิน คอใหญ่จากความเสี่ยงเมตาบอลิก คอบวมจากปัญหาไทรอยด์ หรือเส้นเลือดปูดจากโรคหัวใจ

แนะนำสังเกตตัวเองบ่อยๆนะ

•ส่องกระจกทุกเช้า มองคอด้านหน้าและด้านข้าง

•ถ่ายรูปเก็บไว้เปรียบเทียบ

•ถ้าเห็นความเปลี่ยนแปลง เช่น คอดำขึ้น คอบวม มีก้อน หรือเส้นเลือดปูด → อย่ามองข้าม ควรไปพบแพทย์ ตรวจเลือด หรือทำอัลตราซาวด์

“คอ”ก็เป็นอีกที่ ที่เป็นสัญญาณเตือนสุขภาพนะ บอกความเสี่ยงได้ตั้งแต่เบาหวาน ความดัน ไขมันในเลือด ไทรอยด์ จนถึงโรคหัวใจและมะเร็งบางชนิด

การหมั่นสังเกตคอเป็นประจำนะครับ ถ้ามีความผิดปกติ ไม่ว่าจะเล็กน้อยหรือเรื่องใหญ่ ไปตรวจดูจะชัวร์ว่าเป็นอะไรนะ

ตั้งแต่พรุ่งนี้เวลาแต่งตัวเสร็จ ลองใช้เวลาไม่กี่วินาที มองตัวเองดูครับ ว่ามีความผิดปกติแบบที่ผมบอกไหม ใครมีคำถามคอมเมนต์ไว้ได้เลยนะ