โอกาสในวิกฤติ
ในช่วงที่ผ่านมา สังคมไทยเผชิญกับกระแสข่าวที่เกี่ยวข้องกับพระสงฆ์ในเชิงลบอยู่บ่อยครั้ง ตั้งแต่พฤติกรรมส่วนบุคคล การใช้ชีวิตฟุ่มเฟือย จนถึงคดีทุจริตที่เกี่ยวข้องกับทรัพย์สินของสงฆ์หรือการละเมิดศีลธรรมขั้นรุนแรง
ล่าสุดกรณี “สีกา ก.” มีสัมพันธ์เชิงชู้สาวกับพระผู้ใหญ่หลายรูป กระจายเป็นวงกว้าง
เมื่อเร็ว ๆ นี้ พระไพศาล วิสาโล เจ้าอาวาสวัดป่าสุคะโต ได้ให้ข้อคิดผ่านโพสต์จากเพจ วัดป่าสุคะโต ธรรมชาติที่พักใจ ซึ่งชี้ให้เห็นว่า แม้พระบางรูปจะล่วงผิดศีลธรรม แต่เราควรใช้เหตุการณ์เหล่านี้เป็นบทเรียน เตือนใจตนเอง มากกว่าจะมัวแต่กล่าวโทษผู้อื่น
พระไพศาลกล่าวว่า…
“ขนาดพระที่มีผ้าเหลืองห่มคลุม ยังรักษาผ้าเหลืองไว้ไม่ได้… แล้วเราจะมั่นใจได้อย่างไรว่าจะไม่พลาด”
ประโยคนี้สะท้อนให้เห็นว่า ศีลธรรมไม่ใช่ของคนบางกลุ่ม แต่เป็นเครื่องชี้วัดภายในของทุกคน ไม่ว่าจะอยู่ในสมณเพศหรือฆราวาส หากขาดสติและปัญญา ย่อมพลั้งเผลอได้ไม่ต่างกัน
ในทางศาสนา เหตุการณ์เช่นนี้จึงไม่ควรใช้เป็นเครื่องมือโจมตีศาสนา หากแต่ควรเป็นกระจกที่สะท้อนให้แต่ละคนย้อนกลับมาทบทวนว่า ตนเองได้ใช้ธรรมะในการดำเนินชีวิตเพียงพอหรือไม่
หนึ่งในปัญหาที่เกิดตามมาคือการที่คนไทยจำนวนมากเริ่มสับสนระหว่าง “พระ” กับ “พระรัตนตรัย” และเมื่อพระรูปใดรูปหนึ่งกระทำผิด จึงโยนบาปให้กับศาสนาไปทั้งหมด
นี่คือ ความเข้าใจคลาดเคลื่อน เพราะในทางพระพุทธศาสนา พระรัตนตรัย หมายถึง พระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์ ในฐานะอุดมคติ ไม่ใช่เพียงบุคคลธรรมดาที่ห่มจีวร
ในห้วงวิกฤติเช่นนี้ จึงเป็นโอกาสในการสร้างความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับศาสนา ควรเน้นการเรียนรู้ธรรมะอย่างถ่องแท้ ไม่ยึดติดแค่พิธีกรรม หรือรูปลักษณ์ของสงฆ์ แยกแยะบุคคลกับหลักธรรมสอนให้เยาวชนเข้าใจว่า “พระ” ก็คือมนุษย์ที่ยังฝึกฝน ไม่ใช่ผู้บรรลุธรรมเสมอไป จึงต้องไม่เหมารวม
ส่งเสริมการปฏิบัติบูชาดังที่พระไพศาลกล่าวไว้ว่า การบูชาพระที่แท้จริงคือการปฏิบัติธรรม ไม่ใช่แค่การจุดธูปถวายดอกไม้ ในขณะที่ภาครัฐควรดูแลการศึกษาศีลธรรมอย่างเป็นระบบ โดยบูรณาการหลักธรรมลงในระบบการศึกษา พร้อมกิจกรรมที่ส่งเสริมคุณธรรมในเชิงปฏิบัติ ไม่ใช่เพียงท่องจำ
ขณะเดียวกันสื่อมวลชนเอง ก็ควรเสนอข่าวที่มีมิติของ “บทเรียน”แทนที่จะรายงานข่าวเชิงประจาน ควรสื่อสารให้เห็นว่าเหตุการณ์เช่นนี้สามารถเป็นเครื่องเตือนใจได้เช่นเดียวกับคำสอนของพระไพศาล
“แทนที่เราจะโกรธ เราจะเกลียด… เรากลับขอบคุณที่มีสิ่งเตือนใจให้เราเกิดความไม่ประมาท”