'จะทำมันไปทำไม?' เป็นคำถามแล้ว จะได้อะไรขึ้นมา โดย อนิรุทธิ์ ตุลสุข

ในการทำงาน หลายคนที่ต้องเสนอโครงการสำคัญๆ ไม่ว่าจะเป็น การปรับกลยุทธ์ แนวทางการทำงาน หรือ แม้แต่ผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ แล้วเจอเจ้านายจิ้มถามแบบนี้ ก็อาจใจเสียใจสั่น ความมั่นใจตก และกังวลว่ามีจุดใดที่ไม่สมบูรณ์แบบพอ หรือเปล่า

หากคำถามแบบเดียวกันนี้ผุดจากลูกน้อง ก็อาจมองได้ว่าคนนี้มันไม่เห็นด้วย ไม่สนับสนุน กระทั่งกำลังท้าทายความคิดของเราด้วยซ้ำ

คำถาม “จะทำมันไปทำไม?” จึงเหมือนกับว่า เป็นคำถามที่ไม่สร้างสรรค์ และรังแต่จะก่อปัญหา เพราะสมองคนเราจะชี้เป้าทันทีว่า ผู้ถามไม่ประสงค์ดี และนี่คือ “ศัตรูของฉัน”

หากมองในมุมกลับ เมื่อตัวเองก็ไม่ชอบที่จะถูกถาม ก็ไม่อยากจะถามใคร เพราะไม่อยากสร้างศัตรูเพิ่ม (ซึ่งเดิมก็มีอยู่มากแล้ว) คนทำงานหลายคน จึงเรียนรู้ที่จะเงียบ.. เงียบ.. และ เงียบ เก็บมันไว้ให้ลึกสุดใจ บางทีอยากรู้แค่ไหน ก็ไม่เอ่ยออกมา เพราะเดี๋ยวจะโดนหมายหัวว่า ไม่ให้เกียรติ หรือ ทำให้เสียหน้า เสียเปล่าๆ

แต่บุคคลที่ยิ่งใหญ่ระดับโลก กลับตั้งคำถาม “จะทำมันไปทำไม?” ด้วยตัวเอง โดยไม่ต้องรอให้ใครมาถามด้วยซ้ำ

ข่าวที่เกี่ยวข้อง:

ขึ้นชื่อว่าปัญหา คงไม่อยากมีใครอยากต้องเผชิญหน้า โดย อนิรุทธิ์ ตุลสุข

'คำวิจารณ์' เลี่ยงไม่ได้ แต่ต้องฟังให้เป็น โดย อนิรุทธ์ ตุลสุข

ซึ่งหากเรามีโอกาสไปถาม Elon Musk ว่า “คุณจะสร้างจรวดไปทำไม” เชื่อว่า เขาคงยักไหล่ ไม่สะทกสะท้าน พร้อมตอบทันทีว่า ก็เพื่อช่วยเหลือมนุษยชาติให้อยู่รอดไง จึงเกิด โครงการ Space X ที่ทำให้การเดินทางในอวกาศง่ายขึ้น รวมถึงโครงการอื่นๆ ที่มุ่งความยั่งยืนของโลก และ พัฒนาศักยภาพของมนุษย์ไปควบคู่กัน อย่าง Tesla (พลังงานที่ยั่งยืน) Neuralink และ xAI (ศักยภาพมนุษย์) ด้วยเช่นกัน

หากถาม Steve Jobs ว่า “จะคิดค้นคอมพิวเตอร์ที่แตกต่างไปทำไม” เขาก็อาจตอบว่า “ต้องการท้าทายสิ่งเดิมๆ ผ่านผลิตภัณฑ์ที่สวยงามและเรียบง่าย” และ คำตอบนี้ ก็เป็นปรัชญาที่เป็นรากฐานในการออกแบบผลิตภัณฑ์ของบริษัท Apple ตลอดมา

คำตอบของ “จะทำมันไปทำไม?” ไม่จำเป็นต้องยิ่งใหญ่ระดับโลก หรือ เพื่อมนุษยชาติเสมอไป อาจจะเล็กในระดับกลุ่มคนกลุ่มหนึ่ง ครอบครัวหนึ่ง หรือแม้แต่ใครสักคนที่มีความหมายกับคุณก็ได้

จิโร่ โอโนะ ที่หลายคนรู้จักในนาม เทพเจ้าแห่งวงการซูชิญี่ปุ่น คงตอบคำถามว่า “จะทำซูชิ ไปทำไม?” แค่เพียงว่า “หากไม่ทำงาน ผมจะรู้สึกไร้คุณค่า” จึงทำให้เขารักในอาชีพ เคารพวัตถุดิบ และลูกค้าทุกคน และตั้งใจทำงานอย่างสุดฝีมือ จึงมาอยู่จุดนี้ได้

ประโยชน์ของคำถาม “จะทำมันไปทำไม?” จึงเป็นจุดเริ่มต้น เพื่อเราได้ให้ค้นหา “เหตุผลเบื้องหลัง” ของงานที่กำลังทำอยู่ให้ชัดเจนมากยิ่งขึ้น จนพัฒนาให้เกิด “คุณค่าที่แท้จริง” แก่ผู้คนที่เกี่ยวข้อง และรู้ว่า “จะต้องทำอะไรต่อไป” สิ่งนี้ เรียกอีกชื่อได้ว่า จุดมุ่งหมาย (Purpose) นั่นเองครับ

เมื่อมีจุดมุ่งหมายที่แจ่มแจ้ง แรงจูงใจก็เข้มข้นขึ้น ในทางจิตวิทยาและประสาทวิทยาเองก็มีหลายงานวิจัยที่ชี้ว่า จุดมุ่งหมายที่ชัดเจน จะช่วยเพิ่มจะเสริมแรงจูงใจภายใน (intrinsic motivation) และการขับเคลื่อนพฤติกรรมที่มุ่งเป้าหมายนี้ โดยกลไกสมองที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ สมองส่วนการวางแผน การตัดสินใจ การยึดมั่นระยะยาว (prefrontal cortex) และ ส่วนควบคุมอารมณ์ ความรู้สึกเชิงบวกผูกโยงกับเป้าหมาย (limbic system)

รวมทั้ง สารสื่อประสาท (neurotransmitter) หลักๆ อย่างโดปามีน (dopamine) ซึ่งเกี่ยวข้องกับระบบรางวัลในสมอง และการสร้างความรู้สึกคุ้มค่าเมื่อได้ทำสิ่งที่มีเป้าหมาย ดังนั้นเมื่อเราลงมือทำสิ่งที่เราสนใจหรือให้คุณค่า และส่งผลให้เกิดความพึงพอใจและอยากทำซ้ำ รวมถึงมุ่งมั่นเอาชนะอุปสรรคต่างๆ ที่เกิดขึ้นระหว่างทางไปสู่เป้าหมายได้

คำถาม “จะทำมันไปทำไม” จึงช่วยให้เรารู้คุณค่าของสิ่งที่ทำเป็นอย่างดีและลึกซึ้งขึ้น จึงช่วยให้สามารถสื่อสารให้คนอื่นๆ เห็นภาพเดียวกันได้ (shared Vision) ผ่านการเล่าเรื่องราว (storytelling) และตอบคำถามได้อย่างชัดเจน จนผู้ฟังเกิดอารมณ์ร่วมและให้การสนับสนุนในการทำงานได้มากขึ้นอีกด้วย

ดังนั้น อย่าเพิ่งขุ่นเคือง หรือ ผลีผลามหัวร้อน ตอนเจอคำถาม “จะทำมันไปทำไม” เลยครับ ลองนำไปเป็นสารตั้งต้น เพื่อคิดหาความหมายของการทำงาน โครงการ หรือ สิ่งที่เราตั้งใจอยากจะทำอีกสักรอบ หรือจะให้ดี ลองตั้งคำถามนี้กับตัวเองในทุกๆ ครั้ง ก่อนที่จะทำสิ่งใดก็ตาม

แล้วคำตอบที่ได้มา จะนำทางและสร้างพลังใจ ให้ทุกท่านไปยังความสำเร็จซึ่งเป็นที่หมายอีกฝั่งได้ในท้ายที่สุดครับ