เคาะงบอุดหนุนปี69 จ่ายคืนท้องถิ่น "รัฐค้าง! เงินภาษีที่ดินฯ" เฉพาะ อบต. แค่ 274 ล้าน หลังปี 67-68 เจียดคืน 7 พันอปท.แล้ว 1.1 หมื่นล้าน

หลังท้องถิ่น โวย! รัฐจ่ายชดเชยล่าช้า อปท.ที่ได้รับผลกระทบจากการจัดเก็บ "ภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง"ตั้งแต่ปี 62 ก้อนใหญ่ 5.6 หมื่นล้าน เคาะแล้วจ่อจ่ายชดเชย เฉพาะ "อบต." ในงบอุดหนุน ปี69 แค่ 274.4 ล้าน ส่วนปีงบฯ68 จ่ายคืนอปท.5,272 แห่ง แล้ว 3,683 ล้าน ส่วนปีงบฯ67 จ่ายอปท. 7,537 แห่ง 7,536 ล้าน เผย อปท.ส่วนใหญ่ แนะข้อเสนอ หลังปีงบฯ 67 มีสภาพปัญหา อุปสรรค เพียบ!

วันนี้ (1 ก.ย.2568) มีรายงานจากระทรวงมหาดไทย เปิดเผยว่า สุดสัปดาห์ที่ผ่านมา ที่ประชุมคณะกรรมการการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (ก.ก.ถ.) ครั้งที่ 2/2568 เห็นชอบให้กำหนดหลักเกณฑ์การจัดสรรเงินอุดหนุนทั่วไป ให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) ปีงบประมาณ พ.ศ. 2569

สำหรับดำเนินการตามอำนาจหน้าที่และภารกิจถ่ายโอนให้แก่ อปท. ให้จัดสรรแก่ อปท. แต่ละแห่ง ตามสัดส่วนร้อยละ 30 ที่ได้รับ เท่าการจัดสรรในปีงบประมาณที่ผ่านมา

ทั้งนี้พบว่า หลักเกณฑ์การจัดสรรเงินอุดหนุนที่น่าสนใจ หลักเกณฑ์หนึ่ง ได้แก่ เงินอุดหนุนสำหรับชดเชยรายได้ให้แก่ อปท. ที่ได้รับผลกระทบจากการจัดเก็บภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง จำนวน 274,484,800 บาท

(จัดสรรให้ เฉพาะ อบต.) ที่ได้รับผลกระทบโดยแบ่งตามวงเงินที่ได้รับจัดสรรเป็นสัดส่วน ดังนี้

ส่วนที่ 1 อัตราส่วนร้อยละ 10 ใช้ฐานคํานวณสัดส่วนตามข้อมูลการประเมินประสิทธิภาพของ อปท. (LPA) ด้านที่ 3 ที่ สถ.กําหนด

ส่วนที่ 2 อัตราส่วนร้อยละ 10 ใช้ฐานคํานวณจากเงินสะสม จําแนกเป็น 3 กรณี กรณีที่ 1 อปท. ที่เงินสะสมหักภาระผูกพันแลเงินสํารองจ่ายแล้ว พบว่า ติดลบ ได้รับร้อยละ 100

กรณีที่ 2 อปท.ที่เงินสะสมน้อยกว่าเงินภาษีที่ลดลงให้ชดเชย ได้รับร้อยละ 95 กรณีที่ 3 อปท.ที่เงินสะสมมากกว่าเงินภาษีที่ลดลงให้ชดเชย ได้รับร้อยละ 90

ส่วนที่ 3 อัตราส่วนร้อยละ 80 ใช้ฐานคํานวณตามส่วนต่างระหว่างภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง ที่จัดเก็บได้ประจําปีที่ได้รับผลกระทบ กับภาษีโรงเรือนและที่ดินกับภาษีบํารุงท้องที่ ที่จัดเก็บได้ประจําปี พ.ศ. 2562

ทั้งนี้ รัฐบาลหลายชุดที่ผ่านมา ได้ชดเชยรายได้ภาษีที่ดินสิ่งปลูกสร้างคืนกับ อปท.ต่างๆ ในช่วงโรคโควิด-19 ระบาด ที่รัฐบาลช่วยเหลือประชาชนด้วยการลดภาษีที่ดินสิ่งปลูกสร้าง 90% ในปีภาษี 2563 และ 2564

รวมถึงโครงการมอบของขวัญปีใหม่ให้ประชาชน 2566 ด้วยการลดภาษีที่ดินสิ่งปลูกสร้าง 15% ในปีภาษี 2566

หลังจากที่ก่อนหน้านี้ทางรัฐบาลจ่ายคืนมาเพียงบางส่วนแล้ว แต่ยังไม่ครบจำนวนกับรายได้ที่ อปท.สูญเสียไป

พบว่า จ่ายล่าช้า ปี 2563-64 กว่า 50,172 ล้าน เบ็ดเสร็จ 3 ปี 56,460 ล้าน

ขณะที่ ปีงบฯ 2568 อปท. 5,272 แห่ง ได้รับชดเชยรายได้ภาษี จำนวน 3,683,916,400 บาท ปีงบฯ 2567 อปท. 7,537 แห่ง ได้รับชดเชยรายได้ภาษี จำนวน 7,536,800,200 บาท

อย่างไรก็ตาม ก.ก.ถ. ยังรับสภาพปัญหา อุปสรรค และข้อเสนอแนะและแนวทางแก้ไข การจัดเก็บภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง ประจำปี พ.ศ. 2567 ซึ่งพบว่า

ใน "ประเด็นด้านกฎหมาย" สภาพปัญหา คิดเป็นร้อยละ 42.57 ได้แก่ นิยาม สิ่งปลูกสร้าง ไม่มีเจ้าหน้าที่ยึดอายัด ไม่ให้ปัดเศษสตางค์ กรรมสิทธิ์ร่วม ระยะเวลาการสำรวจ การแจ้งหนังสือ คำสั่ง ยกเว้นภาษีไม่เป็นธรรม อัตราภาษีไม่เป็นธรรม ฯลฯ

"ประเด็นการปฏิบัติ" สภาพปัญหา คิดเป็นร้อยละ 57.43 ได้แก่ การขาดอัตรากำลัง บุคลากรไม่มีความรู้ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ (Geographic Information System : GIS)

"แนวเขต อปท. ไม่ชัดเจน ทับซ้อน ผู้เสียภาษีขาดความรู้และโต้แย้งเจ้าหน้าที่ ข้อมูลที่ได้รับจากหน่วยงานอื่นไม่เป็นปัจจุบัน การคำนวณภาษียุ่งยากซ้ำซ้อน มีภาระค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้น หลักเกณฑ์การประเมินราคาทุนทรัพย์ไม่ชัดเจน ฯลฯ"

**สำหรับ ข้อเสนอแนะด้านกฎหมาย**

• ควรกำหนดนิยามของสิ่งปลูกสร้างให้ชัดเจนและครอบคลุมสิ่งปลูกสร้างที่เข้าข่ายจะต้องเสียภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง และครอบคลุมสิ่งปลูกสร้างบางประเภทที่เคยเสียภาษีโรงเรือนและที่ดิน (มาตรา ๕)

• ควรกำหนดระยะเวลาการสำรวจ (ภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง (ภ.ด.ส.) ๓ และ ๔) จากเดือนพฤศจิกายนของปีก่อน เป็นเดือนมกราคมของปีที่เสียภาษี หรือกำหนดให้การจัดทำ ภ.ด.ส. ๑ – ๔ จัดทำในช่วงเวลาเดียวกัน เพื่อให้ข้อมูลที่สำรวจได้มีความเป็นปัจจุบัน และสอดคล้องกับความเป็นจริงมากที่สุด (มาตรา ๙)

• ทรัพย์สินบางรายการควรได้รับการยกเว้นภาษี เช่น ที่ดินภาระจำยอม ทางจำเป็น ที่ดินเอกชนที่ใช้ประโยชน์เป็นทางสาธารณะ หรือที่ดินที่มีเอกสารสิทธิ์และเจ้าของกรรมสิทธิ์เสียชีวิต (ตรวจสอบไม่ได้ว่าบุคคลใดเป็นทายาท) (มาตรา ๘)

• แก้ไขให้จัดเก็บภาษีกรณีเกษตรกรรมจากบุคคลธรรมดาได้หรือยกเว้นไม่ถึง ๕๐ ล้านบาท เพื่อให้ อปท. มีรายได้เพิ่มขึ้น (มาตรา ๔๑)

• ทรัพย์สินที่เลิกกิจการไปแล้ว ควรมีมาตรการลดหย่อน ภาษีเพื่อช่วยเหลือประชาชน เช่น โรงเรียน เอกชน โรงแรม ปั๊มน้ำมัน

• ปรับลดอัตราภาษีที่ดินว่างเปล่าให้เหมาะสมกับ สภาพเศรษฐกิจในปัจจุบัน (พ.ร.ฎ. กาหนดอัตราภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง พ.ศ. ๒๕๖๔ มาตรา ๓ (๔))

• ควรให้มีเจ้าหน้าที่ที่ทำหน้าที่ยึด อายัด โดยเฉพาะที่ไม่ใช่เจ้าหน้าที่ข อง อปท. (มาตรา ๖๓)

• แก้ไขเรื่องการคำนวณภาษี กรณีถือกกรรมสิทธิ์ร่วมให้ชัดเจน (มาตรา ๔๐ และมาตรา ๔๑)

**ขณะที่ ข้อเสนอแนะในทางปฏิบัติ**

• ควรกำหนดประเภทสิ่งปลูกสร้างให้ครอบคลุมสิ่งปลูกสร้างที่ต้องเสียภาษี

ควรมีคำอธิบายสิ่งปลูกสร้างแต่ละประเภทให้ชัดเจน และหากไม่มีราคาประเมิน ทุนทรัพย์ที่ชัดเจน ควรมีแนวทางปฏิบัติที่เป็นแนวทางเดียวกัน

• ข้อมูลรูปแปลงที่ดิน และภูมิลำเนาผู้เสียภาษีที่ได้รับจากหน่วยงานรัฐที่เกี่ยวข้อง

เช่น กรมที่ดิน ส.ป.ก. ควรปรับปรุงให้เป็นปัจจุบัน ถูกต้อง และควรให้ อปท. สามารถมีสิทธิในการเข้าใช้งานข้อมูลทะเบียนราษฎร

• หน่วยงานรัฐ ต้องสนับสนุน ข้อมูลที่ใช้จัดเก็บภาษีให้แก่ อปท. ทุกปี อย่างน้อยปีละ ๑ ครั้ง

เช่น ข้อมูลทะเบียนราษฎร ข้อมูลทะเบียนการค้า ข้อมูล ส.ป.ก. โดย เชื่อมโยงกับระบบบูรณาการ ทะเบียนทรัพย์สิน สถ.

• ข้อมูลราคาประเมินทรัพย์สิน ไม่ควรแตกต่างกันมาก หากอยู่ในบริเวณเดียวกัน

• ให้มีการเชื่อมโยงข้อมูลของหน่วยงานที่จัดส่งข้อมูลการจัดเก็บ ภาษีให้ อปท. ให้เป็นปัจจุบัน

• ควรเพิ่มอัตรากำลัง หรือบุคลากรที่เกี่ยวข้องกับการจัดเก็บรายได้ให้แก่ อปท. ตามภารกิจงานที่เพิ่มขึ้น

• การแก้ไขเปลี่ยนแปลงการประเมินของธนารักษ์ ในแปลงที่มีราคาผิดพลาด ควรให้มีผลตั้งแต่เริ่มรอบบัญชีนั้น

• ควรเพิ่มการประชาสัมพันธ์ และสร้างการรับรู้เรื่องกฎหมายให้แก่ผู้เสียภาษี ให้มีหน้าที่ยื่นแบบต่อ อปท.

• การมีมาตรการ หรือวิธีการในการจัดส่งหนังสือ แจ้งประเมิน นอกเหนือจาก ไปรษณีย์ลงทะเบียน การปิดประกาศ หรือหนังสือพิมพ์ เช่น เพิ่ม วิธีการ แจ้งทางอิเล็กทรอนิกส์

• การโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินในระหว่างปีภาษี ควรกำหนดให้ เจ้าของที่ดินเดิมต้องเป็นผู้ชำระภาษีล่วงหน้าก่อนการประเมินได้

• ให้ความรู้ด้านกฎหมายและวิธีปฏิบัติในการยึดอายัดทรัพย์สินแก่เจ้าหน้าที่ของ อปท. เพิ่มขึ้น.

website : mgronline.com
facebook : MGRonlineLive
twitter : @MGROnlineLive
instagram : mgronline
line : MGROnline
youtube : MGR Online VDO