ไทยถูกเด็ดหัว ‘ตามเกม’ ฮุน เซน ประชาชนอยู่ตรงไหนของสมการนี้?
ข้อพิพาทระหว่างไทยและกัมพูชา นำมาสู่สถานการณ์ทางการเมืองไทยที่ผันผวนอีกครั้ง เมื่อความขัดแย้งระหว่างประเทศ ทำให้การเมืองภายในปั่นป่วนเสียเอง เรื่องนี้อาจสะท้อนการโจมตีที่ถูกจุดของอีกฝ่าย และอาจสะท้อนอารมณ์ของคนไทยที่ถูกปลุกได้ง่าย จากกระแสวาทกรรม ‘เสียดินแดน’
รายการ HEADLINE สำนักข่าว TODAY เมื่อวันที่ 27 มิ.ย. ชวนคุยกับ สุภลักษณ์ กาญจนขุนดี นักข่าวและนักวิจัยอิสระ ที่ร่วมวิเคราะห์ว่า ประชาชนไทยเสียอะไร และควรอยู่ตรงไหนของสมการนี้
[ไทยถูกเด็ดหัว ตามเกม ‘ฮุน เซน’]
“ถ้ามองในเชิงยุทธศาสตร์การสงครามแล้ว การต่อสู้กันแบบนี้ ตอนนี้ไทยแพ้แล้ว คือถูกเด็ดหัวแล้ว”
สุภลักษณ์ กาญจนขุนดี วิเคราะห์ผ่านการมองแบบลักษณะการเล่าเรื่อง (Narrative) สงคราม พร้อมอธิบายว่า คลิปเสียงระหว่าง แพทองธาร ชินวัตร ขณะดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี กับ สมเด็จฮุน เซน ประธานวุฒิสภา และอดีตนายกรัฐมนตรีกัมพูชา ได้บั่นทอน “สิ่งที่เปราะบางที่สุดในทางการเมืองในประเทศไทย”
ตามความเห็นของสุภลักษณ์ สิ่งนั้นคือ ความสัมพันธ์ระหว่างกองทัพและรัฐบาล
หลังจากรัฐบาลของนายกฯ จาก ‘ตระกูลชินวัตร’ ถูกรัฐประหารมาแล้ว 2 ครั้ง ทั้งปี 2549 และปี 2557 สุภลักษณ์ มอวว่า เป็นประเด็นจุดอ่อนของไทยที่ ‘ฮุน เซน’ มองออก
โดยสะท้อนผ่านยุทธศาสตร์ของรัฐบาลไทย และกองทัพไทย ที่ยังไม่ประสานกัน เช่น การที่กองทัพสั่งปิดด่านซึ่งกลับกลายเป็นอำนาจของกองทัพ ทำให้ไม่ตอบสนองต่อเป้าหมายที่รัฐบาลต้องการ และรัฐบาลไม่สามารถควบคุมได้
“ในขณะที่กองทัพมีเป้าหมายในเชิงยุทธวิธี เพื่อจัดการกับฝ่ายตรงกันข้ามจึงได้ปิดด่าน ขณะที่รัฐบาลมีเป้าหมายในการปราบปรามแก๊งคอลเซ็นเตอร์ครับ เลยบอกว่าเราต้องปิดด่านชายแดน เมื่อ 2 อย่างนี้ไม่ผสมกัน ไม่ประสานกันแบบนี้ มันเป็นจุดอ่อนนะครับ”
“ประเทศที่อยู่ในสภาพแบบนี้ อย่าไปเที่ยวสู้รบปรบมือกับใครเขาเลย…แพ้” สุภลักษณ์ กล่าว
นอกจากนั้น สุภลักษณ์ ยังมองว่ารัฐบาลของพรรคเพื่อไทยกับกองทัพประสานกันลำบากมากยิ่งขึ้น หลังจากเกิดเหตุการณ์คลิปเสียงดังกล่าว ซึ่งทำให้ “โอกาสที่กองทัพจะไว้วางใจ และเชื่อฟังคำสั่งรัฐบาลไม่เหลืออยู่เลย”
[กลับมาอีกครั้ง กับวาทกรรม ‘เสียดินแดน’]
เมื่อกระแสชาตินิยมถูกปลุกขึ้นมาอีกครั้ง ผ่านวาทกรรม ‘เสียดินแดน’ สุภลักษณ์ ชวนมองย้อนถึงความคิดเกี่ยวกับการเสียดินแดนที่ผูกติดกับความเป็นชาตินิยมของไทย ซึ่งเขามองว่าเป็น “วาทกรรมที่ค่อนข้างจะใหม่” เนื่องจากเพิ่งจะเกิดขึ้นในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2
เขาอธิบายว่า สมัยก่อนหน้า จอมพล ป. พิบูลสงคราม ความคิดเกี่ยวกับดินแดนของคนไทยไม่ค่อยชัด แต่หลังจากนั้น ‘จินตนาการ’ เรื่องนี้ได้ถูกสร้างขึ้นในช่วงที่ต้องการจะ ‘ทวงคืน’ ดินแดนส่วนหนึ่งที่ ‘เคยเสียไป’
โดย สุภลักษณ์ ให้ความเห็นว่า หากอ่านเอกสารเก่าสมัยรัชกาลที่ 5 ที่ทำสนธิสัญญากับฝรั่งเศส ไทยเป็นดินแดนที่ ‘ไม่ได้มา’ ไม่ใช่ ‘เสียไป’
สุภลักษณ์ ฉายภาพว่า เมื่อ จอมพล ป. พิบูลสงคราม ต้องการขยายดินแดน มีลัทธิ Pan-Thai เกิดขึ้น เมื่อ จอมพล ป. เข้าข้างญี่ปุ่นได้ยึดดินแดนส่วนหนึ่งของกัมพูชา คือ พระตะบอง เสียมราฐ และศรีโสภณ ซึ่งหมายรวมปราสาทพระวิหารอยู่ด้วยในเวลานั้น
ทว่า เมื่อสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 2 ฝ่ายญี่ปุ่นแพ้สงครามทำให้ต้องคืนบริเวณดังกล่าวไป แต่ด้วยแผนที่ชุดหนึ่งที่ได้จัดทำในเวลานั้นนำมาสู่ข้อพิพาทเรื่องเขตแดนเขาพระวิหาร และเกิดการปลุกระดมความ ‘เลือดรักชาติ’ ในเวลาต่อมา
“ผมคิดว่าเราอาจจะต้องอ่านข้อเท็จจริงทางประวัติศาสตร์ใหม่ เราก็จะได้รู้สึกดีกับเพื่อนบ้านบ้าง ความรู้สึกแบบนี้ถูกผลิตซ้ำครั้งแล้วครั้งเล่า…เพราะฉะนั้นเรื่องที่เหมือนอยู่ในจินตนาการของเราน่ะ มันขจัดออกไปไม่ได้สักที คือกัมพูชาเขาเป็นประเทศเล็กนะ พูดในทางทหารก็ได้ กำลังขีดความสามารถทางทหารกัมพูชาไม่สามารถรุกรานประเทศไทยได้หรอกนะครับ เพราะว่า ฮุนเ ซน ก็รู้ ใครๆ ก็รู้ แล้วก็บรรดาทหารก็รู้ ว่าขีดความสามารถของกองทัพระดับนี้ ไปรุกรานใครก็ไม่ได้ครับ แต่คนไทยยังเชื่อว่ากัมพูชารุกรานเราอยู่ ผมก็ประหลาดใจมากแล้วล่ะ เพราะฉะนั้นมาถึงยุคปัจจุบัน ที่โลกมันทันสมัยมากขึ้น ถ้าเราจะตรวจสอบเรื่องว่าที่ดินตรงไหนที่เป็นของประเทศไทย มันก็ต้องไปดูสนธิสัญญา มันก็ต้องไปเอาแผนที่มาดู ตรงไหนเราตกลงกันแล้วหรือยัง” สุภลักษณ์ กล่าว
สุภลักษณ์ มองว่า การที่วาทกรรมปลุกระดมกระแสรักชาติเหล่านี้ยังวนเวียนอยู่ อาจส่งผลให้เกิดการประเมินสถานการณ์ที่ผิดพลาด ว่าภัยคุกคามที่เกิดขึ้นจริงๆ แล้วใหญ่แค่ไหน ต้องตอบสนองแค่ไหน ซึ่งจะนำมาสู่การจัดเตรียมกำลัง ระดมคน ระดมทรัพยากร และการกำหนดนโยบายที่เกินความเป็นจริง เขาจึงยกตัวอย่างเรื่องมาตรการการปิดด่าน ที่อาจส่งผลกระทบทางเศรษฐกิจราวหลายร้อยล้านบาทต่อวัน
[ปล่อยให้เป็นเรื่องของเขา]
สุภลักษณ์ กล่าวว่า อยากให้คนไทยที่เกิดความอารมณ์ร่วมไปกับความขัดแย้งนี้ หันกลับมาถามตัวเองว่า ‘คุณโกรธกัมพูชาเรื่องอะไร’ ส่วนเรื่องคลิปเสียงที่หลุดออกมา และการแฉของ ฮุน เซน นั้น มองกลับกัน ชาวไทยก็ควรจะขอบคุณ ที่ได้เอาเรื่องลับๆ มาแฉ และจะทำให้คนไทยรู้ว่านักการเมืองเช่นนี้ยังจะเลือกอีกหรือไม่
“ถ้าหากเราจะพูดเรื่องนี้กันอย่างชัดเจนแล้ว ผมอยากให้พี่น้องชาวไทยทุกท่านแยกแยะเรื่องนี้ออกไป เรื่องส่วนตัวระหว่าง คุณทักษิณ กับ คุณฮุน เซน ปล่อยให้เขาจัดการกันเอง เราไม่ต้องไปมีอารมณ์ร่วม ไม่เกี่ยว ต่อให้คนนามสกุลชินวัตรเป็นรัฐบาลอยู่ก็ตาม เราก็จะต้องบอกว่าเราไม่เกี่ยว แล้วจริงๆ ผลประโยชน์อะไรต่างๆ เราก็ไม่ได้กับเขา แต่เวลาเกิดความเสียหายอย่างนี้เราเสีย ประชาชนทั่วไปเสีย คนที่ค้าขายชายแดน คนที่อาศัยอยู่ชายแดน คนที่อยู่พื้นที่ใกล้ๆ ก็ใจตุ๊มๆ ต่อมๆ เขาจะรบกันเมื่อไหร่ เราจะต้องอพยพเมื่อไหร่ ไม่เป็นผลดีกับประเทศชาติเลยนะครับ”
“ยิ่งเราไปใส่ไฟ หรือ ไปตอบโต้สมเด็จฮุน เซน แบบนี้ยิ่งไปกันใหญ่นะครับ เพราะว่ามันเหมือนเรา จัดส่งกระสุนให้ฝ่ายตรงข้าม เขารู้จุดอ่อนเราแล้ว เขาเห็นแล้ว แล้วเขาโจมตีจุดอ่อนเราทุกวี่ทุกวัน เพราะฉะนั้นสิ่งที่คนไทยควรจะทำ คือ ถ้าหากมันเป็นเรื่องส่วนตัวของท่านทั้งสอง ตระกูลทั้งสอง ปล่อยเขาเคลียร์กันเองเถอะไม่ใช่เรื่องของเรา” สุภลักษณ์ กล่าวทิ้งท้าย