รองเท้ากัน "ทุ่นระเบิดสังหารบุคคล" เกราะ "ป้องขา" ในสนามรบ
ทุ่นระเบิดสังหารบุคคล “PMN-2” ที่ทหารกัมพูชาลักลอบนำไปวางไว้ตามจุดต่าง ๆ ตามแนวเขตชายแดนไทย-กัมพูชา คือ “กับดัก” สำคัญที่ทำให้ทหารไทยได้รับบาดเจ็บ หากพลาดเหยียบลงไปโดยไม่รู้ตัว ด้วยแรงกดจากน้ำหนัก “สปริง”และเข็มแทงชนวนจะทำงานจุดชนวนดินระเบิดหลัก ทำให้เกิดแรงอัดของระเบิด ซึ่งรุนแรงพอให้ได้รับบาดเจ็บสาหัส หรือเสียชีวิตได้
นับแต่กัมพูชา เปิดฉากโจมตีทหารไทยจุดแรกที่ปราสาทตาควายในช่วงเช้าวันที่ 24 ก.ค.2568 ทั้งสองฝ่ายมีผู้เสียชีวิตและผู้ได้รับบาดเจ็บ ทหารไทยสังเวยชีวิตไปแล้ว 15 นาย และได้รับบาดเจ็บเกือบ 300 นาย แต่หลังเจรจาหยุดยิง กลับมีทหารได้รับบาดเจ็บจากการลาดตระเวนแล้วถึง 5 นาย
อ่านข่าว : ทภ.2 สรุปชายแดนไทย-กัมพูชา ทหารเหยียบกับระเบิดเจ็บ 1 นาย คาดเป็น PMN 2
ก่อนหน้านี้ ศูนย์ปฏิบัติการทุ่นระเบิดแห่งชาติ (Thailand Mines Action Center) หรือ TMAC จะออกแถลงการณ์ ประณามกัมพูชาว่า การละเมิดพันธกรณีและบรรทัดฐานของอนุสัญญาว่าด้วยการห้ามใช้ สะสม ผลิตและโอน และการทำลายทุ่นระเบิดสังหารบุคคล (Mine Ban Treaty หรือ Ottawa Convention) แต่ทางกัมพูชากลับไม่ได้ปฏิบัติตาม
PMN -2 ไม่เคยมีอยู่ในระบบยุทโธปกรณ์ของกองทัพไทย …ผู้เชี่ยวชาญด้านวัตถุระเบิด ตรวจสอบแล้ว พบว่าทุ่นระเบิดที่ใช้ เป็นทุ่นระเบิดสังหารบุคคลชนิดใหม่ ซึ่งเพิ่งถูกวางขึ้น จัดวางในลักษณะสนามทุ่นระเบิด และกระจายตัวหลายจุดตามแนวชายแดนในเขตพื้นที่อธิปไตย
ทุ่นระเบิดสังหารบุคคล หรือ “PMN-2” เป็นอาวุธยุค 70s จากสหภาพโซเวียต ตรวจสอบยาก เพราะใช้วัสดุหุ้มพลาสติก ทนทานการปราบปราม ตัวทุ่นระเบิดทำจากพลาสติกขึ้นรูป มีสีเขียวใบไม้หรือสีน้ำตาล ทำให้กลมกลืนกับสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ และยากต่อการตรวจพบด้วยเครื่องตรวจจับโลหะทั่วไป
อ่านข่าว : ทุ่นระเบิดสังหารบุคคล อุปสรรคสำคัญ ทหารไทยลาดตระเวนชายแดน
PMN-2 มีระบบจุดระเบิดที่ทันสมัย เมื่อหมุนและถอดสลักนิรภัยออก จะมีกลไกหน่วงเวลาประมาณ 60 วินาที ทำให้พร้อมทำงานเมื่อมีแรงกด และมีพลังทำลายรุนแรง : บรรจุวัตถุระเบิดชนิด RDX/TNT ที่มีปริมาณมากถึง 100 กรัม ทำให้มีอานุภาพการทำลายสูงเมื่อเทียบกับทุ่นระเบิดต่อบุคคลชนิดอื่น ๆ
ในอดีต-ปัจจุบันกองทัพและทหารที่เข้าสู่แดนสงครามในหลายประเทศทั่วโลก รัสเซีย ยูเครน เยอรมันและสิงคโปร์ ได้พยายามประดิษฐ์นวตกรรมใหม่ๆ เป็นเทคโนโลยีทางการทหารขึ้นมาใช้ป้องกันภัยจากทุ่นระเบิดสังหารบุคคลที่เรียกว่า รองเท้าป้องกันทุ่นระเบิด (anti-mine blast boots) เพื่อหวังลดความรุนแรงของแรงระเบิดและแรงดันกระแทก รักษาอวัยวะสำคัญของผู้สวมใส่
แม้รองเท้าดังกล่าว จะไม่สามารถเซฟได้ 100 เปอร์เซ็นต์ แต่การป้อง กันคลื่นระเบิด หรือทำให้เกิดระยะห่างจากแรงดันจากแรงดันเกิน (overpressure) และแรงกระตุ้น (impulse) จากแรงระเบิด จะลดลงอย่างรวดเร็ว เมื่อระยะห่างจากจุดที่ระเบิดเพิ่มขึ้น และลดความบาดเจ็บที่จะเกิดขึ้นได้ในระดับหนึ่ง
อ่านข่าว "ทักษิณ" มอบ "รองเท้าป้องกันสะเก็ดระเบิด" ให้ "EOD - ทหารชายแดน " ใช้ในภารกิจ
ในประเทศยูเครน ทีมวิศวกรท้องถิ่นได้พัฒนารองเท้าแมงมุม เพื่อให้ทหารได้ทดลองใช้ รองเท้าดังกล่าวทำงานโดยใช้ขาตั้งเพื่อสร้างระยะห่างจากแรงระเบิด ซึ่งแม้จะไม่สามารถป้องกันการบาดเจ็บทั้งหมดได้ แต่เป้าหมายหลักคือช่วยรักษาขาของผู้สวมใส่จากการถูกตัดขาดได้สำเร็จ
โดยรองเท้าแมงมุม ผลิตโดยใช้พลาสติกและวัสดุผสม (Composites) มีลักษณะเป็นฐานยกสูงที่มีขา 4 ขา แยกออกจากกัน หลักการทำงานที่สำคัญ คือ การสร้าง “ระยะห่าง" ระหว่างเท้าของผู้สวมใส่กับพื้นดิน เมื่อเหยียบลงบนทุ่นระเบิด แรงอัดจากการระเบิดจะไม่ได้ปะทะกับเท้าโดยตรง แต่เป็นการลดความรุนแรง โดยเป้าหมายสำคัญ คือ การรักษาขา ซึ่งเป็นอวัยวะสำคัญ และป้องกันไม่ให้ถูกตัดขา
“รองเท้าป้องกันระเบิด หรือรองเท้าป้องกันสะเก็ดระเบิด ใช้ได้ผลจริงหรือไม่ ยังไม่เคยมีใครให้การรับรอง ไม่ว่าจะเป็นผู้ผลิตรายไหน จากแรงอัดระเบิด PMN-2 แม้ขณะนี้รัสเซีย ผู้ผลิตจะลดจำนวนดินปืนลงแล้วก็ตาม แต่รองเท้าคอมแบทของทหาร มีความสูงถึงครึ่งน่อง หากพลาดเหยียบลงไป ไม่ว่าจะใส่รองเท้าอะไรก็ตาม แรงอัดตามน้ำตัวเพิ่มเป็น 10 เท่า มันจึงไม่มีรองเท้าอุปกรณ์อะไรที่จะช่วยรักษาขาได้” แหล่งข่าวด้านความมั่นคง อธิบาย
และเปรียบเทียบให้เห็นว่า กรณีเหยียบกับดักระเบิด ไม่ว่าจะสวมรองเท้าผ้าใบหรือ รองเท้าคอมแบท หรือ รองเท้าจังเกิล ขาจะขาดเหมือนกันทั้งคู่ แต่รอง เท้าผ้าใบจะตัดขาสั้นกว่า เพราะว่ารองเท้ามีน้ำหนักน้อย ไม่ตีเข้าโคน ส่วนคอมแบตขาจะขาดเฉพาะตรงส่วนที่รองเท้าหุ้ม
เหตุที่เป็นเช่นนั้นเพราะแรงระเบิดโดนรองเท้าบีบไว้ ขาจึงโดนแรงระเบิดเต็ม ๆ โดยแรงระเบิดจะกระจายตัว อัดจากฝ่าเท้าขึ้นไปตามความยาวของรองเท้าที่สวมใส่
Battlefield Trauma Care: Prehospital Management
“ถามว่า รองเท้ากันระเบิด มีไว้ดีหรือไม่ ก็ดี แต่ถ้าจะบอกว่า สวมแล้วสามารถป้องกันไม่ให้ขาขาดได้หรือไม่ หากพลาดไปเหยียบกับระเบิดเข้า ก็ต้องบอกตรง ๆ ว่า ไม่ได้ แต่หากมีอุปกรณ์ เสริมป้องกันแรงกระแทก แรงอัดจากระเบิด บริเวณแผ่นอก แผ่นหลัง หรือแขน ส่วนนี้ก็จะดีมาก”
สำหรับทหารที่ได้รับบาดเจ็บจากการเหยียบกับระเบิด แม้บางนายจะได้รับบาดเจ็บแค่ข้อเท้า หรือน่อง เมื่อเข้าขั้นตอนการรักษาทางการแพทย์แล้ว ก็ต้องตัดขาเพื่อให้สามารถสวมใส่ขาเทียม และทดลองใช้ให้คล่องเพื่อสามารถใช้ชีวิตประจำวันได้ตามปกติ
อย่างไรก็ตาม การลักลอบฝังกับระเบิดของทหารกัมพูชา มีหลักฐานชัดเจนว่า เป็นการกระทำที่ผิดอนุสัญญาออตตาวาและข้อตกลง และต้องการบั่นทอนกำลังทางการทหารของไทย เพราะหากทหารนายหนึ่งได้รับบาดเจ็บจากเหยียบกับระเบิด ก็ต้องเสียกำลังพลถึง 5 นาย ทั้งผู้ได้รับบาดเจ็บและเพื่อนที่ต้องช่วยเหลือกันออกมา นอกจากนี้ยังทำให้ต้องห่วงหน้าพะวงหลัง รบได้ไม่เต็มที่
ดังนั้นทางเลือกในการป้องกันรักษาชีวิตและอวัยวะทุกส่วนของทหารและกำลังพล นอกจากอุปกรณ์เสริมและอาวุธครบมือแล้ว การมีสติและการไม่ประมาทถือเป็นสิ่งสำคัญสำหรับต้องอยู่ในสนามรบ
อ่านข่าว