พระองค์ผิว เจ้าหญิงกัมพูชาที่มีเชื้อสายไทย พระมารดาเป็นคนไทย
พระองค์ผิว เจ้าหญิงกัมพูชาที่มีเชื้อสายไทย พระมารดาเป็นคนไทย พระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระสีสุวัตถิ์ กษัตริย์กัมพูชา
ราชสำนักกัมพูชา และราชสำนักสยาม มีความใกล้ชิดมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 1 เมื่อสมเด็จพระนารายณ์รามาธิบดีศรีสุริโยพรรณ หรือนักองค์เอง ได้เข้ามาพึ่งพระบรมโพธิสมภารกษัตริย์สยาม
นับแต่นั้นมาสองราชสำนักก็มีความสนิทสนมมากยิ่งขึ้น โดยเฉพาะในสมัยที่กัมพูชามีกษัตริย์คือ สมเด็จพระหริรักษ์รามาธิบดี หรือนักองค์ด้วง พระองค์ก็มีความใกล้ชิดกับราชสำนักสยามในสมัยรัชกาลที่ 2-4
จนเมื่อนักองค์ด้วงเสด็จสวรรคต รัชกาลที่ 4 ก็ทรงพระเมตตาพระราชโอรสในนักองค์ด้วง โปรดเหมือนลูกเหมือนหลาน ดังปรากฏพระราชหัตถเลขา ความว่า
“จดหมายนี้ข้าพเจ้าให้มาถึงเธอทั้ง 2 ก็เป็นการนอกธรรมเนียมเหมือนกับลุงป้าอาว์น้าให้มาถึงหลาน เพราะเห็นแก่องค์สมเด็จพระหริรักษ์รามมหาอิศราธิบดีผู้บิดา เคยรักใคร่สนิทกันมาแต่ก่อนมิใช่เป็นแต่นับถือสามัญว่าเป็นเจ้าประเทศราชเมืองขึ้นเท่านั้น…บัดนี้องค์สมเด็จพระหริรักษ์ฯ หาชีวิตไม่แล้ว บุตรชายหญิงมีอยู่เท่าไร ข้าพเจ้ารู้จักตัวดีก็ดี ไม่รู้จักตัวก็ดีข้าพเจ้าเมตตาปรานีหมดทุกคน คิดว่า เหมือนลูกหลานของตัวเป็นความสัตย์ความจริง”
พระราชโอรสในนักองค์ด้วง 2 พระองค์นี้ก็คือ พระบาทสมเด็จพระนโรดม บรมรามเทวาวตาร หรือนักองค์ราชาวดี และพระบาทสมเด็จพระสีสุวัตถิ์
เมื่อราชสำนักทั้งสองมีสายสัมพันธ์อันดีต่อกัน เจ้านายกัมพูชาหลายพระองค์จึงมีความสัมพันธ์ทางเครือญาติที่ใกล้ชิดกับคนไทย หนึ่งในนั้นก็คือ พระบาทสมเด็จพระสีสุวัตถิ์ กษัตริย์กัมพูชา ที่ทรงรับสตรีคนไทยเป็นพระภรรยา และมีพระราชธิดาเชื้อสายกัมพูชา-ไทย พระนามว่า “พระองค์ผิว”
เรื่องราวของ พระองค์ผิว เจ้าหญิงกัมพูชาพระองค์นี้ ปรากฏใน “นิราสนครวัด” พระนิพนธ์ของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เมื่อครั้งที่พระองค์เสด็จเยือนกัมพูชาใน พ.ศ. 2467
วันหนึ่งได้มีการประชุมเลี้ยงน้ำชา สมเด็จพระสีสุวัตถิ์เสด็จออกพร้อมกับพระราชธิดา 2 พระองค์ คือ พระองค์ผิว หรือ “สมเด็จพระศรีศวรศักดิ์” ขณะนั้นมีพระชันษา 67 ปี และสมเด็จปิ่นดารา พระชันษาประมาณ 30 ปีเศษ
กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงเล่าว่า “พระองค์ผิวนั้นมารดาเปนไทย เกิดที่ในกรุงเทพ ฯ เมื่อสมเด็จพระศรีสวัสดิ์ออกมาเปนพระแก้วฟ้าอยู่กรุงกัมพูชา พระองค์ผิวยังอยู่กรุงเทพฯ จนเปนสาว ได้เปนหม่อมหม่อมเจ้าขุนช้าง ในกรมหมื่นมเหศวรศิววิลาศ มีลูกด้วยกัน 4 คน ตายเสียแต่ยังเยาว์ 2 คน ครั้นหม่อมเจ้าขุนช้างสิ้นชีพพิตักษัย พระองค์ผิวไปพึ่งพระอรรคชายาเธอฯ อยู่คราวหนึ่ง สมเด็จพระศรีสวัสดิ์ได้ครองกรุงกัมพูชา (หรือเมื่อยังเปนพระมหาอุปราช) จึงให้ไปรับออกมากรุงกัมพูชากับลูก 2 คน แต่ลูกมาสิ้นชีพเสียที่กรุงกัมพูชาทั้ง 2 คน เหลือแต่พระองค์ผิว…”
ทั้งนี้ หม่อมเจ้าขุนช้าง พระสวามีของพระองค์ผิว ท่านทรงเป็นพระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส พระราชโอรสพระองค์แรกในรัชกาลที่ 4 ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาน้อย โดยกรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส ทรงเป็นต้นราชสกุลนพวงศ์
กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงกล่าวถึงพระลักษณะและพระอุปนิสัยของพระองค์ผิวเอาไว้ว่า “พูดไทยชัดกิริยามารยาทก็เปนอย่างผู้ดีชาวกรุงเทพฯ อัธยาศรัยเรียบร้อยน่าชม ได้พบพวกเราสังเกตดูว่ายินดีมาก ยังยกย่องพระคุณของพระอรรคชายาฯ ซึ่งได้มีมาแต่หนหลัง ว่าอยากจะได้โอกาศเข้าไปเฝ้าสักครั้งหนึ่ง สนทนาปราไสกับพวกเราเข้ากันได้อย่างสนิท”
จากพระนิพนธ์ของกรมพระยาดำรงราชานุภาพ น่าจะพอฉายภาพให้เห็นว่า พระองค์ผิวได้ทรงเติบโตอย่างสตรีชาวไทยในสยาม มีความใกล้ชิดสนิทสนมกับราชสำนักฝ่ายใน จึงทรงมีกิริยามารยาทตามแบบอย่างของเจ้านายสยาม หรือสตรีชาววัง โดยเฉพาะที่ตำหนักของพระอรรคชายาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมขุนสุทธาสินีนาฏ พระภรรยาเจ้าในรัชกาลที่ 5 ที่พระองค์ผิวได้เคยไปพึ่งพิงพระเมตตาบารมี
แม้เวลาจะล่วงผ่านไปนาน จนพระองค์ผิวมีพระชันษา 67 ปี ขณะได้ทรงพบปะกรมพระยาดำรงราชานุภาพ แต่พระองค์ก็ยังไม่ทรงลืมพระเดชพระคุณของพระอรรคชายาเธอที่ได้ช่วยเหลือเมื่อหนหลัง
ไม่ปรากฏพระประวัติของพระองค์ผิวมากนัก ข้อมูลจาก www.royalark.net ระบุว่า พระองค์ประสูติเมื่อ พ.ศ. 2400 พระมารดาชื่อ “Niem” (เนียม?) ใน พ.ศ. 2422 ได้สมรสกับหม่อมเจ้าขุนช้าง พระองค์เสด็จกลับกัมพูชาหลังจากพระสวามีสิ้นชีพิตักษัย ทรงมีพระธิดา 2 องค์ และพระองค์ผิวสิ้นพระชนม์ที่กรุงพนมเปญ ใน พ.ศ. 2462*
อ่านเพิ่มเติม :
- หม่อมเจ้าปุก เจ้านายสตรีวังหน้าที่ได้เป็นชายากษัตริย์กัมพูชา
- “พระราชหัตถเลขา รัชกาลที่ 4” ถึงเจ้านายกัมพูชา กับคำแนะนำการเมืองจากลุงสู่หลาน
สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่
*น่าจะเป็นข้อมูลที่คลาดเคลื่อน เพราะ พ.ศ. 2467 พระองค์ผิวยังได้ทรงพบกับกรมพระยาดำรงราชานุภาพ
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 4 สิงหาคม 2568
อ่านข่าวต้นฉบับได้ที่ : พระองค์ผิว เจ้าหญิงกัมพูชาที่มีเชื้อสายไทย พระมารดาเป็นคนไทย
ติดตามข่าวล่าสุดได้ทุกวัน ที่นี่
– Website : https://www.silpa-mag.com