BIZ: ดื่มไวน์จากกระป๋องม่วนไหม? เมื่อเทคโนโลยีเปลี่ยนไป Gen Z กับ Gen Y กำลังทำให้ตลาดไวน์กระป๋องบูมอีกครั้ง

ในตลาดการค้าเครื่องดื่มที่เรียกว่า ‘ไวน์’ เวลานี้ ไวน์ชนิดที่บรรจุกระป๋องขายแบบพร้อมดื่มกำลังค่อยๆ เติบโตขึ้นมาอย่างน่าสนใจ ผ่านแรงผลักดันหลายๆ อย่าง ที่มีทั้งเรื่องคุณภาพรสชาติที่ทำมาไม่แพ้ไวน์บรรจุขวด หรือจากกลุ่มลูกค้ารุ่นใหม่ที่ชอบดื่มอะไรง่ายๆ และมีราคาถูก

สำหรับคนนอกสายนักดื่ม ที่ไม่คุ้นเคยกับไวน์บรรจุกระป๋อง และมีภาพจำว่าไวน์ต้องอยู่ในขวดหรู ผ่านการหมักบ่มมายาวนาน แถมยังต้องรินใส่แก้วทรงสวย ต้องชมความงามของสี ดมกลิ่นอันละมุน ก่อนจะลิ้มรส อาจไม่ทราบไวน์บรรจุกระป๋องนั้นมีประวัติศาสตร์การเปิดตัวพอๆ กับเครื่องดื่มบรรจุกระป๋องชนิดอื่นๆ (ที่มีแอลกอฮอล์) มาตั้งแต่กลางทศวรรษที่ 1930

เพียงแต่เมื่อกาลก่อนไวน์กระป๋องไม่ค่อยได้รับความนิยมสักเท่าไหร่ ปัจจัยหลักมาจากเรื่องรสชาติที่คอไวน์รุ่นเก๋าต่างพากันส่ายหัว แม้จะเป็นสูตรเดียวกับไวน์ที่ขายในขวด แต่เพราะปฏิกิริยาทางเคมีของไวน์ที่เกิดขึ้นเมื่ออยู่ในกระป๋องจึงทำให้รสชาติเปลี่ยน จึงไม่เป็นที่ถูกอกถูกใจคอไวน์สักเท่าไหร่ ขณะเดียวกันเรื่องการขนส่งที่ไม่ได้มีห้องเก็บไวน์ที่ดีเหมือนสมัยปัจจุบัน การกระจายสินค้าจึงมีไม่มาก ส่วนใหญ่เป็นการขายกันในท้องถิ่นกันแบบเฉพาะกลุ่มเสียมากกว่า ทั้งในฝรั่งเศสและบางภูมิภาคของอเมริกา และแน่นอนว่าการขนส่งก็ส่งผลมาถึงรสชาติด้วยเช่นกัน

ไหนเลยจะเรื่องเครื่องดื่มกระป๋องสมัยก่อนขึ้นชื่อเรื่องการเปิดยาก ต้องหาของแข็งๆ มาเจาะ กลายเป็นความลำบากลำบนของคนรักในการดื่มไปแทน

กล่าวสรุปแบบสั้นๆ นับจากช่วงเริ่มต้นจนมาถึงยุค 1980s ไวน์กระป๋องมีอยู่ตลอด เพียงแต่กระจายตัวกันอยู่เฉพาะกลุ่ม ไม่ได้มีแบรนด์ไหนผลักดันตลาดได้กว้างไกล แม้หลังจากนั้นเป็นต้นมา เราเริ่มเห็นตลาดไวน์กระป๋องกระจายไปยังห้างสรรพสินค้ามากขึ้น เพียงแต่หลักใหญ่ๆ ของความนิยมที่ยังดันให้สำเร็จไม่ได้ ยังติดที่เรื่องรสชาติไวน์เมื่อบรรจุอยู่ในกระป๋องนั่นล่ะ

จุดเปลี่ยนใหญ่ เริ่มเกิดขึ้นในปลายทศวรรษ 1990 บริษัท Barokes Wine จากออสเตรเลีย คิดค้นระบบบรรจุไวน์ในกระป๋องชื่อว่า Vinsafe® ซึ่งประกอบด้วยเทคโนโลยี liner พิเศษ หรือก็คือการเคลือบผิวด้านในของกระป๋องอะลูมิเนียมด้วยวัสดุเฉพาะ เพื่อป้องกันไม่ให้ไวน์สัมผัสกับโลหะโดยตรง ซึ่งมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อคุณภาพของไวน์ มีการพัฒนาระบบบรรจุปลอดอากาศ (Inert Gas) และสูตรไวน์ที่มีความคงตัวสูง ทำให้หลังจากนั้น Barokes Wine เริ่มกระจายตลาดไวน์กระป๋องได้ง่ายขึ้น จนมีไวน์ระดับพรีเมียมมาเพิ่มไลน์การผลิตในรูปแบบกระป๋อง จนผู้ดื่มไวน์คุณภาพสูงจำนวนหนึ่งยอมรับ

และในเวลาต่อมาอีกไม่นาน การยอมรับไวน์บรรจุกระป๋องก็เริ่มก่อตัวเพิ่มมากขึ้น เริ่มมีการให้รางวัลระดับ Gold Medal สำหรับไวน์กระป๋องจากสถาบันด้านอาหารและเครื่องดื่ม เช่น ICWA ประจำปี 2023 มีหลายรายการที่ได้รับรางวัลจากผู้เชี่ยวชาญด้านไวน์

อย่างไรก็ดี ผู้ดื่มไวน์ดั้งเดิมบางส่วนยังระบุว่าไวน์กระป๋องแม้มีรสชาติที่ดี แต่ยังสู้แบบขวดไม่ได้ 100 เปอร์เซ็นต์ โดยเฉพาะในประสบการณ์ด้านกลิ่นและพิธีการดื่ม

ในปัจจุบัน หากมองกันที่ตัวเลข ตลาดโลกคาดว่าไวน์บรรจุกระป๋องจะเติบโตจากมูลค่า  643 ล้านดอลลาร์ เป็น 3,129 ล้านดอลลาร์ ในทศวรรษหน้า จากที่ระหว่างปี 2019-2023 มีการเติบโตเฉลี่ยอยู่ที่ราว 16-17 เปอร์เซ็นต์ มีตลาดใหญ่สุดอยู่ที่อเมริกาเหนือ 40-50  เปอร์เซ็นต์ รองลงมาเป็นยุโรปที่กำลังเติบโตอย่างรวดเร็วในสหราชอาณาจักร ฝรั่งเศส และเยอรมนี ส่วนทางฝั่งเอเชียและแปซิฟิก แม้ตลาดยังเล็กอยู่ แต่ก็อยู่ในช่วงขยายตัว โดยเฉพาะในประเทศญี่ปุ่นและออสเตรเลีย

ปัจจัยหนึ่งของการเติบโตที่ถูกพูดถึงกันมากกลับเป็นว่ามาจากบรรดา Gen Y และ Gen Z ที่หันมาสนใจการดื่มไวน์แบบกระป๋องกันไม่น้อย

โดย Gen Y เป็นกลุ่มที่นิยมไวน์กระป๋องมากสุด ประมาณ 40 เปอร์เซ็นต์ ของผู้ดื่มไวน์ในเจนนี้เคยทดลองซื้อไวน์กระป๋อง ส่วน Gen Z อยู่ที่ 19 เปอร์เซ็นต์ ส่วนในวัยก่อนหน้ามีเพียง 3 เปอร์เซ็นต์ ที่สนใจหรือเลือกซื้อไวน์กระป๋อง

ในด้านของ Gen Y อาจไม่แปลกอะไร แต่เป็นที่น่าสนใจว่าแม้หลายๆ ข้อมูลมักชี้ว่ากลุ่ม Gen Z ไม่ค่อยนิยมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์กันอย่างเป็นบ้าเป็นหลังเหมือนคนวัยก่อนหน้า ไปจนถึงมีแนวโน้มการดื่มที่ลดลง แต่โดยนัยหนึ่ง ถึงการดื่มลดลงก็จริง แต่ไม่ได้หมายความว่าจะไม่ดื่มเลย แต่เป็นการดื่มในปริมาณที่น้อยลง ซึ่งปริมาณของไวน์บรรจุกระป๋องถือว่าเป็นสัดส่วนที่ยอมรับได้

นอกจากนี้ยังมีเรื่องจิปาถะอย่างอุปนิสัยที่ชอบทางเลือกใหม่ๆ มากกว่าของเดิมที่มีอยู่ ดีไซน์ที่ดูมีสไตล์สนุกสนานสมวัยกว่า รวมถึงเทรนด์ด้านสิ่งแวดล้อม การนำกระป๋องไปรีไซเคิลได้ ดูจะยั่งยืน รักษ์โลก ตามที่คนรุ่นนี้สนใจ (แต่ขวดก็รีไซเคิลได้)

และสุดท้ายก็เป็นเรื่องที่ว่า การดื่มไวน์แบบกระป๋องเป็นการสร้างประสบการณ์วัยรุ่นหนุ่มสาวให้ได้ดื่มแบบ casual หรือไม่ต้องมีพิธีรีตอง เปิดง่าย พกพาสะดวก ไม่ต้องมีแก้วไวน์ ไม่ต้องยุ่งยากกับการเปิดจุกคอร์ก เหลือแค่ความสนุก รื่นรมย์ เข้าถึงง่าย ทำให้ไวน์ดูไม่ใช่เรื่องของ ‘คนมีเงิน’ จะคนวัยไหนก็เข้าถึงได้ง่ายๆ เช่นกัน

หรือสรุปได้ว่า แม้ Gen Z จะไม่ได้ดื่มไวน์มากขึ้นหรือซื้อกันถล่มทลาย (เหมือนอย่าง Gen Y) แต่ก็ถูกนับเป็น ‘ผู้ขับเคลื่อนสำคัญ’ ของตลาดไวน์กระป๋อง จากมุมตัวเลือกที่ทันสมัย ใช้งานง่าย และสอดคล้องกับค่านิยมเรื่องความยั่งยืนที่จะบูมตลาดไวน์กระป๋องต่อไปในทศวรรษหน้า