โบลิเวียเปลี่ยนจากยุครุ่งเรืองสู่ยุคล่มสลายได้อย่างไร? วันนี้ไม่มีแม้แต่ขนมปัง ไม่มีเชื้อเพลิง ไม่มีเงินดอลลาร์

ขนมปังแถวกลายเป็นสัญลักษณ์แห่งวิกฤตเศรษฐกิจครั้งใหญ่ในโบลิเวีย ซึ่งดูเหมือนจะเป็นตัวตัดสินผลการเลือกตั้งครั้งสำคัญที่สุดในรอบเกือบสองทศวรรษ

ขนมปังมาร์ราเกตา (Marraqueta) ซึ่งได้รับเงินอุดหนุนจากรัฐ คือขนมปังบาแกตต์ แห่งโบลิเวียนั่นเอง (Baguette ขนมปังที่เป็นอาหารหลักของชาวฝรั่งเศส)

แต่แม้แต่ "ขนมปังสงคราม" อันแสนเรียบง่ายตามชื่อเล่นของมัน ก็หาได้ยากในกรุงลาปาซในปัจจุบัน เนื่องจากรัฐบาลกำลังขาดแคลนเงินดอลลาร์ที่จำเป็นสำหรับการนำเข้าสินค้าจำเป็น เช่น เชื้อเพลิงและข้าวสาลี

ลิเกีย มัลโดนาโด วัย 70 ปี พยายามหาสิ่งที่เธอเรียกว่า "ขนมปังของคนจน" ตามแผงลอยริมถนนกว่าสิบร้าน แต่กลับต้องกลับบ้านมือเปล่า

"รัฐบาลนี้ไม่ได้ให้ความหวังอะไรเลย" เธอกล่าวอย่างหมดหวัง

วันอาทิตย์ที่ผ่านมา ชาวโบลิเวียออกไปใช้สิทธิ์เลือกตั้งประธานาธิบดีและรัฐสภารอบแรก ซึ่งอาจทำให้ประเทศที่เคยเลือกฝ่ายซ้ายมาอย่างเหนียวแน่นมาหลายชั่วอายุคน หันไปเลือกฝ่ายขวาแทน

'ใครก็ได้ที่ดีกว่า'
ผลสำรวจความคิดเห็นแสดงให้เห็นว่าผู้มีสิทธิเลือกตั้งเตรียมที่จะลงโทษพรรค MAS ซึ่งเป็นพรรครัฐบาลที่ครองอำนาจมา 19 ปี ต่อการใช้นโยบายสังคมนิยมที่เช่นเดียวกับที่เกิดขึ้นในเวเนซุเอลา แต่ก่อนนั้นนโยบายฝ่ายซ้ายช่วยให้ผู้คนหลายล้านคนหลุดพ้นจากความยากจนในช่วงทศวรรษ 2000 แต่ปัจจุบันกลับถูกตำหนิว่านำพาประเทศไปสู่ความล่มสลาย

การ์โลส ตาเบรา นักเคลื่อนไหวสังคมนิยมวัย 70 ปี กล่าวว่าเขาจเลือกผู้สมัครฝ่ายค้านที่อยู่ในสถานะที่ดีที่สุด แม้ว่าฝ่ายซ้ายอย่างเขาจะต้องสนับสนุนผู้สมัครฝ่ายขวาก็ตาม

"ใครก็ได้ที่ดีกว่าตอนนี้" เขากล่าว

เช่นเดียวกับในบางส่วนของเวเนซุเอลา ชีวิตของผู้คนจำนวนมากในโบลิเวียกลายเป็นเรื่องหนักหนาสาหัสทุกวัน เพื่อหาสินค้าราคาถูกที่ได้รับการอุดหนุน

บางครั้งแถวยาวเหยียดที่ปั๊มน้ำมันในลาปาซเกือบหนึ่งกิโลเมตร

“เช้านี้ผมมาถึงตอน 6 โมงเช้า และ 11 โมงเช้า ผมแค่จะเข้าไปเติมน้ำมัน” มานูเอล โอซินากา คนขับแท็กซี่ กล่าวกับสำนักข่าว AFP ที่ปั๊มน้ำมันในกรุงลาปาซ

ข้าวสาลี ซึ่งเคยใช้ทำแป้งทำขนมปัง กำลังหายากขึ้น เช่นเดียวกับน้ำมันปรุงอาหาร ข้าวสาร และยา

วิลสัน ปาซ ชายวัย 39 ปี ผู้ประกอบอาชีพอิสระ กล่าวว่าเขาต้องจำใจซื้อขนมปังราคาแพงโดยไม่ได้รับการอุดหนุนจากรัฐ เพื่อเลี้ยงครอบครัวเจ็ดคนของเขา

“เราแทบรอไม่ไหวให้การเลือกตั้งครั้งนี้มาถึง เพื่อเปลี่ยนแปลงรูปแบบ (เศรษฐกิจ) นี้ ซึ่งทำให้เรายากจนลงอย่างมาก” เขากล่าวเสริม โดยไม่ได้เปิดเผยว่าเขาจะลงคะแนนเสียงอย่างไร

ในยุครุ่งเรืองของอดีตประธานาธิบดีฝ่ายซ้าย อีโว โมราเลส ในช่วงทศวรรษ 2010 สถานการณ์เปลี่ยนไปมาก

โบลิเวีย ซึ่งมีแหล่งก๊าซธรรมชาติใหญ่เป็นอันดับสองของละตินอเมริกา เคยถูกพูดถึงว่าเป็นหนึ่งในประเทศที่มีเศรษฐกิจร้อนแรงที่สุดในภูมิภาคนี้ ซึ่งขับเคลื่อนโดยการเติบโตอย่างรวดเร็วของสินค้าโภคภัณฑ์

แต่ผลผลิตก๊าซที่ลดลงหลายปี อันเป็นผลมาจากการลงทุนในการสำรวจพลังงานที่ไม่เพียงพอ ได้ทำให้ประเทศนี้เปลี่ยนจากช่วงรุ่งเรืองเป็นช่วงล่มสลาย

การส่งออกก๊าซทำรายได้เพียง 1.6 พันล้านดอลลาร์สหรัฐในปีที่แล้ว ลดลงจากจุดสูงสุด 6.1 พันล้านดอลลาร์สหรัฐในปี 2013

เกิดการประท้วงบนท้องถนน
ค่าเงินดอลลาร์แข็งค่าเพิ่มขึ้นเป็นสองเท่าเมื่อเทียบกับเงินโบลิเวียโนของท้องถิ่นภายในเวลาไม่ถึงหนึ่งปี ซึ่งส่งผลให้อัตราเงินเฟ้อรายปีพุ่งสูงถึง 24.8% ซึ่งเป็นระดับสูงสุดนับตั้งแต่ปี 2008 เป็นอย่างน้อย

ปัญหาการขาดแคลนสินค้าจำเป็นทำให้ชาวโบลิเวียออกมาประท้วงบนท้องถนนหลายครั้งตลอดปีที่ผ่านมา เพื่อประท้วงการจัดการวิกฤตของประธานาธิบดี ลูอีส อาร์เซ ที่กำลังจะพ้นจากตำแหน่ง

นโปเลียน ปาเชโก ศาสตราจารย์ด้านเศรษฐศาสตร์ประจำมหาวิทยาลัย มายอร์ ซานอันเดรส ซึ่งเป็นมหาวิทยาลัยของรัฐ กล่าวว่า วิกฤตเศรษฐกิจครั้งนี้ได้ทำลายมาตรฐานการครองชีพที่รัฐบาลกลางกำหนดไว้

“สิ่งที่เคยได้รับมาน้อยนิดในช่วงหลายปีที่ผ่านมานั้นสูญหายไปเพราะเศรษฐกิจหดตัว” เขากล่าวกับสำนักข่าว AFP

อัตราความยากจนอย่างเป็นทางการอยู่ที่ 36-37% แต่หากรวมอัตราเงินเฟ้อที่สูงขึ้นเข้าไปด้วย ชาวโบลิเวีย 44% จะถือว่าอยู่ในสถานะยากจน ตามข้อมูลของมูลนิธิจูบิเลโอ ซึ่งเป็นสถาบันคลังสมองของโบลิเวีย

'เลือด แรงงาน และน้ำตา'
รัฐบาลพยายามรักษาเสถียรภาพทางเศรษฐกิจด้วยการพิมพ์เงิน ซึ่งเป็นนโยบายที่ตัวเต็งในการเลือกตั้งสองคน ได้แก่ ซามูเอล ดอเรีย เมดินา มหาเศรษฐีสายกลางขวา และอดีตประธานาธิบดีฮอร์เก กีโรกา ผู้นำฝ่ายขวาจัด ได้ให้คำมั่นว่าจะยุติมันลง

โดเรีย เมดินา และกีโรกา ยังได้ให้คำมั่นว่าจะปิดบริษัทมหาชนที่ขาดทุน และทั้งพวกเขาและอันโดรนิโก โรดริเกซ ผู้สมัครฝ่ายซ้ายชั้นนำ ต่างก็ให้คำมั่นว่าจะลดเงินอุดหนุนเชื้อเพลิง รวมถึงมาตรการรัดเข็มขัดอื่นๆ

ในการเดินตรวจตราที่ลาปาซเมื่อสัปดาห์ที่แล้ว กีโรกากล่าวกับ AFP ว่า ชาวโบลิเวียอาจคาดหวัง "การเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ (เพื่อ) ทวงคืน 20 ปีที่สูญเสียไป" หากเขาได้รับเลือกตั้ง

"ผมเชื่อว่าช่วงเวลาแห่งเลือด ความยากลำบาก และน้ำตากำลังจะมาถึง ดังที่เชอร์ชิลล์กล่าว เราต้องรัดเข็มขัดให้แน่น" ปาเชโกกล่าว

Agence France-Presse

Photo - ผู้คนต่อแถวซื้อขนมปังที่ตลาดแห่งหนึ่งในกรุงลาปาซ ประเทศโบลิเวีย เมื่อวันที่ 31 กรกฎาคม 2025 ขนมปังกรอบกลายเป็นสัญลักษณ์ของวิกฤตเศรษฐกิจครั้งใหญ่ในโบลิเวีย ซึ่งดูเหมือนจะเป็นตัวตัดสินผลการเลือกตั้งครั้งสำคัญที่สุดในรอบเกือบสองทศวรรษ ขนมปังมาร์ราเกตา ซึ่งได้รับเงินอุดหนุนจากรัฐ คือขนมปังบาแกตต์ของโบลิเวีย (ภาพโดย AIZAR RALDES / AFP)