'ธุรกิจเทคฯ จะโตจริง' ต้องใส่ใจโลก ลดผลกระทบ-เพิ่มพึ่งพิงธรรมชาติ

ธรรมชาติเป็นรากฐานที่สำคัญของเศรษฐกิจโลก โดยกว่าครึ่งหนึ่งของผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ (GDP) ทั่วโลก หรือประมาณ 44 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ มีความเชื่อมโยงกับธรรมชาติและบริการจากธรรมชาติในระดับปานกลางถึงสูง การอนุรักษ์ธรรมชาติจึงไม่ใช่แค่เรื่องสิ่งแวดล้อมเท่านั้น แต่ยังเป็นโอกาสทางเศรษฐกิจที่สำคัญ

โครงการ Nature Positive Transitions ของ World Economic Forum มุ่งเน้นการพลิกโฉมเพื่อหยุดยั้งและฟื้นฟูการสูญเสียธรรมชาติภายในปี 2573 โดยมีเป้าหมายในการชี้นำสถาบันการเงิน ช่วยให้เมืองต่างๆ อยู่ร่วมกับธรรมชาติได้อย่างกลมกลืน และพัฒนากลยุทธ์สำหรับภาคธุรกิจ

ในปีนี้ โครงการดังกล่าวกำลังมุ่งเน้นไปที่ภาคส่วนเทคโนโลยี โดยร่วมมือกับ Oliver Wyman เพื่อหาแนวทางที่ภาคเทคโนโลยีจะเป็นมิตรกับธรรมชาติ (nature-positive) การสร้างเส้นทางที่ยั่งยืนสำหรับภาคเทคโนโลยีมีความสำคัญอย่างยิ่ง เนื่องจากภาคส่วนนี้เป็นแกนหลักในการขับเคลื่อนการเติบโตทางเศรษฐกิจและนวัตกรรม โดยมีขนาดตลาดสูงถึง 8.9 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ ในปี 2567 ซึ่งใหญ่กว่า GDP ของเกือบทุกประเทศ ยกเว้นสองประเทศ

ความต้องการปัญญาประดิษฐ์ (AI) ที่คาดการณ์ว่าจะเพิ่มขึ้นอย่างมาก จะยิ่งขับเคลื่อนการเติบโตและเพิ่มแรงกดดันต่อสิ่งแวดล้อม อย่างไรก็ตาม เทคโนโลยีใหม่ๆ ก็สามารถมีบทบาทในการแก้ไขวิกฤตธรรมชาติได้เช่นกัน ตั้งแต่การสนับสนุนประสิทธิภาพการใช้น้ำและพลังงาน ไปจนถึงการติดตามการอนุรักษ์และความหลากหลายทางชีวภาพ

การพึ่งพาธรรมชาติของภาคเทคโนโลยี

แม้หลายคนอาจไม่ตระหนัก แต่ภาคเทคโนโลยีมีความเชื่อมโยงกับธรรมชาติอย่างแยกไม่ออก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องการใช้น้ำและพลังงาน นอกเหนือจากการดำเนินงานโดยตรง เช่น ศูนย์ข้อมูลหรือการผลิตเซมิคอนดักเตอร์แล้ว ยังมีความท้าทายที่สำคัญในห่วงโซ่อุปทานต้นน้ำและปลายน้ำ ตั้งแต่สาธารณูปโภคด้านไฟฟ้าและน้ำ ไปจนถึงการทำเหมืองแร่ ซึ่งช่วยตอบสนองความต้องการทองแดง ซิลิคอน และแร่ธาตุที่จำเป็นอื่นๆ

ห่วงโซ่คุณค่าทั้งหมดของภาคเทคโนโลยีพึ่งพาธรรมชาติอย่างลึกซึ้ง รวมถึงบริการของระบบนิเวศที่สำคัญ

• การใช้น้ำ: ภาคเทคโนโลยีมีการพึ่งพาน้ำสูงสำหรับการระบายความร้อนและการผลิตพลังงาน ศูนย์ข้อมูลขนาดใหญ่ 100 เมกะวัตต์ (MW) อาจต้องใช้น้ำมากถึง 2.5 พันล้านลิตรต่อปี เทียบเท่ากับสระว่ายน้ำโอลิมปิกกว่า 1,000 สระ การผลิตเซมิคอนดักเตอร์มีความเข้มข้นของการใช้น้ำสูงกว่านั้นมาก โดยโรงงานขนาดใหญ่อาจใช้น้ำมากกว่า 2.5-5 เท่าของปริมาณนี้
• การควบคุมสภาพภูมิอากาศโลก: ภาคเทคโนโลยีขึ้นอยู่กับสภาพภูมิอากาศที่คงที่ เนื่องจากความอ่อนไหวของการดำเนินงานต่ออุณหภูมิ รวมถึงความต้องการพลังงานและน้ำสำหรับการระบายความร้อน
• การควบคุมการกัดเซาะและน้ำท่วม: ภาคส่วนนี้ขึ้นอยู่กับความมั่นคงของดินและการควบคุมน้ำท่วม เพื่อให้การดำเนินงานมีเสถียรภาพและโครงสร้างพื้นฐานสำหรับการทำเหมืองแร่และการผลิตพลังงานมีความปลอดภัย
• การบรรเทาสภาพอากาศและรูปแบบปริมาณน้ำฝน: ห่วงโซ่อุปทานต้นน้ำของเทคโนโลยีพึ่งพาสภาพอากาศที่มั่นคงในระดับปานกลาง เนื่องจากรูปแบบสภาพอากาศสามารถส่งผลกระทบต่อการผลิตพลังงาน โดยเฉพาะพลังงานหมุนเวียน เช่น พลังงานแสงอาทิตย์และลม และยังคุกคามการทำเหมืองโลหะและแร่ธาตุ

ต้นทุนทางสิ่งแวดล้อมของเทคโนโลยี

นอกจากการพึ่งพาธรรมชาติแล้ว ภาคส่วนเทคโนโลยีก็สามารถส่งผลกระทบต่อการสูญเสียธรรมชาติได้หากไม่ได้รับการจัดการอย่างถูกต้อง ซึ่งรวมถึง

• ความเครียดจากน้ำ: กลไกการระบายความร้อนในศูนย์ข้อมูล การผลิตเซมิคอนดักเตอร์ และการผลิตพลังงานความร้อนที่จำเป็น ก่อให้เกิดการปล่อยน้ำลงสู่แหล่งน้ำ และทำให้เกิดการสูญเสียน้ำในท้องถิ่นผ่านการระเหย การสกัดวัตถุดิบต้นน้ำในอุตสาหกรรมการทำเหมืองยังต้องการน้ำในปริมาณมาก ในขณะที่ 16% ของเหมืองแร่ที่สำคัญตั้งอยู่ในพื้นที่ที่มีความเครียดจากน้ำสูงหรือรุนแรง
• การปล่อยก๊าซเรือนกระจก: โรงไฟฟ้าพลังความร้อนที่จ่ายพลังงานให้ศูนย์ข้อมูลและโรงงานผลิต ปล่อยก๊าซเรือนกระจกจำนวนมาก ศูนย์ข้อมูลแห่งเดียวอาจต้องการพลังงานมากกว่า 100 เมกะวัตต์ ซึ่งเพียงพอต่อความต้องการพลังงานของบ้านเรือนในสหรัฐอเมริกากว่า 82,000 หลัง ในขณะเดียวกัน การผลิตเซมิคอนดักเตอร์ต้องพึ่งพาก๊าซเรือนกระจกที่มีศักยภาพในการทำให้โลกร้อนสูงหลายชนิด เช่น เพอร์ฟลูออโรคาร์บอน (PFCs) และไฮโดรฟลูออโรคาร์บอน (HFCs) ซึ่งมักจะปล่อยก๊าซเหล่านี้บางส่วนออกสู่อากาศ
• มลพิษ: การทำเหมืองแร่ที่สำคัญสามารถก่อให้เกิดมลพิษต่อดิน น้ำ และอากาศ ผ่านการปล่อยโลหะหนัก สารเคมีพิษ และฝุ่นละออง ในขณะเดียวกันก็รบกวนสัตว์ป่าด้วยเสียงและแสง กระบวนการผลิตเซมิคอนดักเตอร์สร้างวัสดุเหลือใช้ที่มีโลหะหนัก ซึ่งสามารถปนเปื้อนดินและน้ำ และสามารถปล่อยสารประกอบอินทรีย์ระเหยง่าย (VOCs) นอกเหนือจากการปล่อยสาร PFAS บางชนิด ซึ่งมีผลกระทบต่อสุขภาพที่ทราบกันดี
• ขยะ: ขยะอิเล็กทรอนิกส์ หรือ e-waste เป็นผลพลอยได้จากอุปกรณ์ที่หมดอายุการใช้งานและกระบวนการผลิต ในปี 2565 ทั่วโลกมีขยะอิเล็กทรอนิกส์มากกว่า 62 ล้านตัน โดยมีการรีไซเคิลน้อยกว่าหนึ่งในสี่ ขยะอิเล็กทรอนิกส์ที่ถูกทิ้งในหลุมฝังกลบแต่ละปีมีปริมาณมากพอที่จะครอบคลุมพื้นที่ขนาดเท่าแมนฮัตตันที่ความลึกกว่าหนึ่งเมตร
• การเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินและการรบกวนระบบนิเวศ: การจัดตั้งสถานที่ตั้งของโรงงานเทคโนโลยีสามารถนำไปสู่การเสื่อมโทรมของดินและการทำลายถิ่นที่อยู่ ซึ่งส่งผลกระทบต่อความหลากหลายทางชีวภาพ การพึ่งพาโลหะจากการทำเหมืองและแร่ธาตุที่สำคัญของเทคโนโลยี ทำให้การเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินโดยตรงนี้เพิ่มขึ้นหลายเท่าตัว

ธรรมชาติเชิงบวกช่วยให้เกิดการเติบโต

ปัจจุบันทั่วโลกมีศูนย์ข้อมูลมากกว่า 11,000 แห่ง ซึ่งใช้น้ำมากกว่า 4 แสนล้านลิตรต่อปี และต้องการพลังงานมากกว่า 60 กิกะวัตต์ (GW) ซึ่งเพียงพอสำหรับรัฐแคลิฟอร์เนีย การผลิตเซมิคอนดักเตอร์ทั่วโลกมีการใช้น้ำสูงกว่านั้นมาก โดยใช้น้ำมากกว่า 1.1 ล้านล้านลิตรต่อปี ซึ่งมากกว่าปริมาณน้ำที่ทั้งประเทศเดนมาร์กใช้

ภาคส่วนนี้จะยังคงเติบโตอย่างต่อเนื่อง โดยได้รับแรงหนุนจากความต้องการ AI ที่เพิ่มขึ้น การนำคลาวด์คอมพิวติ้งมาใช้ที่เร่งตัวขึ้น และความต้องการอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ที่พุ่งสูงขึ้น ขนาดตลาดของภาคส่วนนี้อาจสูงถึงกว่า 13 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ภายในปี 2572 ซึ่งเป็นการเติบโต 40% จากปี 2567 ภายในปี 2573 ศูนย์ข้อมูลอาจต้องการน้ำมากกว่า 6.2 แสนล้านลิตรต่อปี และพลังงานมากกว่า 140 กิกะวัตต์

การผลิตเซมิคอนดักเตอร์อาจต้องการน้ำมากกว่า 2 ล้านล้านลิตรภายในปี 2578 การที่ภาคส่วนนี้และความสัมพันธ์กับธรรมชาติจะพัฒนาไปอย่างไรนั้นขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ รวมถึงกฎระเบียบและนโยบาย เทคโนโลยีใหม่ๆ และพฤติกรรมของผู้บริโภคและธุรกิจ ไม่ว่าในกรณีใด ความท้าทายจะยังคงมีขนาดใหญ่

อย่างไรก็ตาม อนาคตของความสัมพันธ์ระหว่างเทคโนโลยีกับธรรมชาติสามารถเป็นไปในเชิงบวกได้ด้วยความเป็นผู้นำที่เหมาะสมจากอุตสาหกรรม สำหรับบริษัทเทคโนโลยี การจัดการความสัมพันธ์กับธรรมชาติเป็นมากกว่าสิ่งที่ถูกต้องที่ควรทำ การดำเนินการจะช่วยให้แผนการเติบโตที่ทะเยอทะยานของภาคส่วนนี้บรรลุผล

เมื่อความตระหนักและความกังวลจากชุมชนและรัฐบาลท้องถิ่นเพิ่มขึ้น การตรวจสอบจากสาธารณะก็จะเพิ่มขึ้นเช่นกัน ในสหรัฐอเมริกา ซึ่งเป็นตลาดที่ใหญ่ที่สุดสำหรับการพัฒนาศูนย์ข้อมูลจนถึงปัจจุบัน โครงการศูนย์ข้อมูลมูลค่า 6.4 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ ถูกระงับหรือล่าช้าจากการคัดค้านของท้องถิ่นตั้งแต่ปี 2566

สำหรับภาคเทคโนโลยี เช่นเดียวกับภาคส่วนอื่นๆ อีกมากมาย การดำเนินการที่เป็นมิตรต่อธรรมชาติเป็นการทำธุรกิจที่ดี ซึ่งให้ใบอนุญาตในการดำเนินงานในระยะยาวและรับประกันการเติบโตที่ยั่งยืน

ที่มา : World Economic Forum