สธ.เตรียมยกร่างกฎกระทรวง เกณฑ์อนุญาตขาย‘ช่อดอกกัญชา’เพิ่ม
จากที่ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่องสมุนไพรควบคุม (กัญชา) พ.ศ.2568 ซึ่งกำหนดให้ “ช่อดอกกัญชา” เป็นสมุนไพรควบคุม โดยการจำหน่ายต้องได้รับอนุญาต และต้องจำหน่ายให้ผู้ที่มีใบสั่งจ่ายยาจากวิชาชีพที่กำหนดเท่านั้น และมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 26 มิ.ย.2568 เพื่อควบคุมให้การใช้กัญชาทางการแพทย์ ผู้ที่จะซื้อช่อดอกกัญชาจะต้องได้รับใบสั่งจ่ายยาจากแพทย์ และวิชาชีพตามประกาศกำหนด
ทั้งนี้ กรมการแพทย์แผนไทย และการแพทย์ทางเลือก ต้องออกประกาศกรมการแพทย์แผนไทย และการแพทย์ทางเลือก เรื่อง กำหนดแบบตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง สมุนไพรควบคุม (กัญชา) พ.ศ.2568 เบื้องต้นมีการระบุไว้ 15 อาการและอื่นๆนั้น
นายสมศักดิ์ เทพสุทิน รมว.สาธารณสุข กล่าวว่า ตนได้เห็นแบบใบจ่ายยากัญชาที่จะออกโดยกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือกแล้ว ซึ่งส่วนตัวมองว่าการจะออกประกาศดังกล่าว ควรจะต้องได้รับฟังความเห็นจากหน่วยงานต่างๆ ก่อน เช่น หมอที่มีใบประกอบวิชาชีพที่สามารถจ่ายกัญชาได้ตามประกาศ จึงขอให้ทบทวนอีกครั้งก่อนออกประกาศ
“ขอให้มีการหารือ พูดคุยกันก่อน ผมจะเข้าไปดูเองด้วย แต่ก็รอไม่นาน 2-3 วันก็น่าจะออกประกาศได้แล้ว ตอนนี้ยังไม่ต้องมีบุคลากรวิชาชีพอยู่ประจำร้าน แต่ในอนาคตคงต้องมีกำลังมีการยกร่างกฎกระทรวง”นายสมศักดิ์กล่าว
ยกร่างกฎกระทรวงเกณฑ์อนุญาต
จากที่เมื่อวันที่ 25 มิ.ย.2568 มีการหารือร่วมกับผู้ประกอบการ เรื่องทางออกในการบังคับใช้กฎหมายกัญชา นพ.เทวัญ ธานีรัตน์ รองอธิบดีกรมการแพทย์แผนไทย และการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข (สธ.) กล่าวว่า หลักการที่ประชุมทุกคนเห็นด้วยกับเรื่องการใช้กัญชาทางการแพทย์ และสนับสนุนประกาศกระทรวงสาธารณสุข สมุนไพรควบคุม (ช่อดอกกัญชา) ฉบับล่าสุด ที่ท่านสมศักดิ์ ลงนาม
สำหรับแนวทางการกำกับที่จะดำเนินการต่อไป เรื่องการขออนุญาตนั้น ขณะนี้กระทรวงสาธารณสุข(สธ.) กำลังร่างกฎกระทรวงเกี่ยวกับการอนุญาตจำหน่ายสมุนไพรควบคุม ช่อดอกกัญชา เพื่อใช้ในอนาคต โดยจะมีการประชุมกรรมการยกร่างกฎกระทรวงในวันที่ 27 มิ.ย.นี้ และเสนอเข้าสู่การพิจารณาของคณะกรรมการคุ้มครอและส่งเสริมภูมิปัญญาหการแพทย์แผนไทย
จากนั้นต้องเข้าสู่การพิจารณาของคณะกรรมการกฤษฎีกา นำมาเวียนความเห็นถึงทุกกระทรวงว่าเห็นชอบหรือไม่ ถ้าไม่มีก็เสนอเข้าสู่การพิจารณาของคณะรัฐมนตรี(ครม.) หากครม.รับร่างจึงส่งมาให้รมว.สาธารณสุขลงนาม น่าจะใช้เวลาอีกหลายเดือน
ต้องมีแพทย์ประจำร้าน-อปท.ยินยอม
ในอนาคตการอนุญาตอาจจะมีข้อกำหนด อาทิ
1.จะต้องมีแพทย์ หรือบุคลากรวิชาชีพที่กำหนดตามประกาสธ.ล่าสุด ประจำอยู่ในร้านที่จะได้รับอนุญาต
2.ต้องได้รับการยินยอมจากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น(อปท.)ที่เป็นที่ตั้งร้าน เนื่องจากัญชามีกลิ่น มีควัน ซึ่งกลิ่น และควันถือเป็นเหตุรำคาญตามพ.ร.บ.การสาธารณสุข พ.ศ.2530 เพราะประชาชน บางคนอาจจะแพ้กลิ่นได้
3.สัญญาเช่า เนื่องจากใบอนุญาตเรื่องสมุนไพรควบคุม ช่อดอกกัญชานั้นจะมีอายุ 3 ปี หากสัญญาเช่าเป็นปีต่อปี ดังนั้น หากนำสัญญาเช่ามาเป็นหลักฐาน จะต้องมีอายุมากกว่าอายุของใบอนุญาต
นพ.เทวัญ กล่าวด้วยว่า ส่วนการจัดบริการ ใบสั่งจ่าย กรมได้ออกแบบเสร็จแล้ว จะประกอบด้วย ชื่อผู้สั่งจ่าย ที่เป็นบุคลากรวิชาชีพที่กำหนดในประกาศ ,จ่ายให้ใคร มีโรคต่างๆระบุไว้ สมควรได้รับปริมาณเท่าไหร่ต่อวัน ซึ่งส่วนใหญ่ไม่เกิน 1 กรัม จำนวนวันที่ใช้ รวมปริมาณทื่ใช้ ทั้งหมดเท่าไหร่และในใบสั่งจ่ายสั่งได้ไม่เกิน 30 วัน มีการลงชื่อผู้จ่ายและผู้รับใบสั่ง ดังนั้น คนที่จะซื้อต้องมีใบสั่งจ่ายนี้ เมื่อจะซื้อก็เอาไปแสดงที่ร้านถึงจะจำหน่ายให้ได้
เรื่องรายงาน ผู้รับใบอนุญาตต้องรายงานมายังกรม บังคับส่งทุก 1 เดือน หากไม่ส่งพักใช้ใบอนุญาต หรือรายงานเท็จก็พักใช้ใบอนุญาต และโดนคดีปลอมแปลงเอกสารของทางราชการด้วย ถ้ามีการรายงานเท็จเจอ 2 เด้ง และมีแบบรายงานว่านำช่อดอกกัญชามาจากที่ไหน เพื่อตรวจสอบย้อนกลับไปยังมาตรฐานการเพาะปลูกและการเก็บเกี่ยว
ทั้งนี้ แหล่งปลูกทุกแห่งต้องมีใบอนุญาตจำหน่ายและต้องเป็นเกรดทางการแพทย์ หรือ มาตรฐานอื่นที่เทียบเคียงก็สามารถดำเนินการได้ เช่น มาตรฐานโลกอียูจีเอ็มพี หรือออร์แกนิกไทยแลนด์ แต่ต้องมีผลวิเคราะห์ตามการผลิตและแต่ละรอบ จีเอพีของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์จะต้องมีผลวิเคราะห์เช่นเดียวกัน
“แปลงปลูกทุกแห่งต้องได้รับใบอนุญาตจำหน่ายด้วย ตอนปลูกอาจไม่ต้องไม่ขออนุญาต แต่เมื่อมีผลผลิตช่อดอกกัญชาเกิดขึ้น จะเท่ากับเป็นสมุนไพรควบคุม การเก็บเกี่ยวช่อดอกกัญชามาแปลว่าเตรียมจำหน่ายแล้ว แปลงปลูกจึงต้องขออนุญาตจำหน่ายด้วย” นพ.เทวัญกล่าว
ตรวจจับเข้มข้นทุกสัปดาห์
นพ.เทวัญ กล่าวด้วยว่า การตรวจจับผู้กระทำผิดจะออกอย่างเข้มข้นทุกสัปดาห์ และผู้ประกอบการขอรับการสนับสนุนเรื่องการอบรมผู้ช่าวยแพทย์ในเรื่องการใช้กัญชาประจำร้าน ,ประเมินมาตรฐานการเพาะปลูกและการเก็บเกี่ยวที่ดีจากกรมให้มีประสิทธิภาพขึ้น และ
เรื่องการรับรองมาตรฐานที่เทียบเท่า และการตรวจวิเคราะห์ช่อดอกกัญชา ขอว่าอะไรที่เป็นมาตรฐานโลกแล้วให้กรมรับรองด้วย จะได้ไม่ติดคอขวดอยู่ที่บางหน่วยงาน กรมก็ยินยอม
นอกจากนี้ ผู้ประกอบการขอให้จัดแพทย์สนับสนุนร้านตามข้อกำหนด ซึ่งมีแพทย์ตามทะเบียนแพทยสภาประมาณ 50,000 -60,000 คน เภสัชกร หลายหมื่นคน แพทย์แผนไทย 30,000 -40,000 คน ทันตแพทย์ หมอพื้นบ้าน และแพทย์แผนจีน มีปริมาณเพียงพอรองรับออกใบสั่งจ่ายตรงนี้ได้ และการสั่งจ่ายต้องเป็นไปตามจรรยาบรรณของแต่ละวิชาชีพ ทั้งนี้ กรมจะมีการจัดอบรมบุคลากรวิชาชีพเกี่ยวกับการสั่งใช้กัญชาทางการแพทย์อีกครั้งหนึ่งด้วย
“ประกาศสธ. สมุนไพรควบคุม ช่อดอกกัญชาฉบับใหม่ มีข้อแตกต่างจากเดิมมี 2 ข้อ คือ 1.ช่อดอกต้องมีมาตรฐานและแหล่งที่ได้รับมาตรฐาน และ 2.ต้องมีใบสั่งจ่าย เพราะฉะนั้นร้านกัญชาทุกร้านอยู่ได้เหมือนเดิม แต่คนจะเข้าถึงได้ยากขึ้น เพราะจะต้องมีใบสั่งจ่าย"นพ.เทวัญกล่าว
นพ.เทวัญ กล่าวอีกว่า ถ้าไม่มีใบสั่งจ่ายจะจ่ายไม่ได้ และการสั่งจ่ายแต่ละครั้งสำหรับผู้ป่วย จะให้สั่งจ่ายได้ตามความจำเป็นเพื่อการรักษาเฉพาะตัว ครั้งละไม่เกิน 30 วัน ซึ่งใบสั่งจ่าย ร้านทุกร้านหลังจากได้ใบสั่งจ่ายต้องเก็ยไว้เป็นหลักฐานที่ร้านเป็นระยะเวลา 1 ปี เพื่อรอตรวจ