'เตีย บัญ'ไม่มีทางโค่นอำนาจ'ฮุน เซน'แม้ว่าเขาคือคนไทย(เกาะกง)แต่หัวใจเป็น'กัมพูชา'

ล่าสุด 'สมเด็จพิชัยเสนา เตีย บัญ' นายพลห้าดาวของกัมพูชา รองหัวหน้าพรรคประชาชนกัมพูชาที่นำโดย ฮุน เซน และแม่ทัพที่ทรงอิทธิพลที่สุดของประเทศ ออกมาชี้แจงผ่านเพจของลูกชาย 'พล.อ. เตีย สีหา' รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมของกัมพูชา โดยปฏิเสธข่าวลือว่าเขาคิดจะทำรัฐประหารโค่นล้มระบอบตระกูลฮุน พร้อมทั้งแสดงท่าทีแข็งกร้าวต่อไทยเป็นการตบท้ายว่า "ประเทศของเขา" ถูกไทยรุกรานมาเสมอ

หากใครติดตาม The Better มาตั้งแต่ปีมะโว้ ย่อมจะทราบว่าเราเคยรายงานไปก่อนหน้านี้ว่า ก่อนที่ฮุน มาเนต ลูกชายของฮุน เซน จะได้มาเป็นนายกรัฐมนตรีแทนที่พ่อนั้น มีกระแสข่าวออกมาว่า เตีย บัญ ไม่ค่อยจะสบอารมณ์ เพราะเขาอยากให้ลูกชาย คือ เตีย สีหา มีตำแหน่งกัเขาบ้าง ความขัดแย้งนี้ทำให้ ฮุน มาเนต นั่นเก้าอี้นายกฯ ล่าช้าไประยะหนึ่ง จนกระทั่งพ่อเตียและพ่อฮุนตกลงกันได้ แล้วให้ เตีย สีหะ ไปคุมกลาโหม ฮุน มาเนต จึงได้เป็นนายกฯ ในที่สุด

แต่ความขัดแย้งนี้ไม่ได้หมายความว่าพ่อเตียและพ่อฮุนขัดแย้งกันขนาดอยู่ร่วมโลกกันไม่ได้ ผมมองว่านี่เป็นแค่ความขัดแย้งในการสืบทอดอำนาจ โดยที่ฮุน เซนอยากจะลองของเตีย บัญว่าจะเดินหน้าให้ลูกหรือเปล่า พออีกฝ่่ายทำท่าจะเอาจริงฮุน เซน ก็ยอมให้ในที่สุด

นั่นเพราะฮุน เซน ขาดเตีย บัญ ไม่ได้ และเตีย บัญก็ไม่อาจครองอำนาจในกัมพูชาโดยได้ลำพัง

สิ่งที่ฮุน เซน กลัวอย่างมากในเวลานี้ไม่ใช่ประเทศไทย แต่กลัวที่จะขึ้นศาลอาญาระหว่างประเทศ หรือ ICC เพราะกระทำอาชญากรรมต่อมนุษยชาติ คือต่อประชาชนตัวเองไว้มาก ดังที่ผมเคยเขียนแนะไว้ว่า หากจะแก้เผ็ดฮุน เซน ไทยจงอย่าไปศาลยุติธรรมระหว่างประเทศ หรือ ICJ ที่พวกเขมรอยากจะลากเราไปหนักหนา

แต่ให้ลากฮุน เซนขึ้นศาล ICC ให้จงได้ หรือพยายามให้ชาวโลกตระหนักว่าฮุน เซนเป็น "คนร้าย" ที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนอย่างเลวร้าย ทั้งอุ้มฆ่าประชาชน และเลี้ยงสแกมเมอร์เอาไว้

ก่อนหน้านี้เคยมีความพยายามของพวกเขมรพลัดถิ่นจะลาก ฮุน เซน ไปขึ้นศาล ICC เหมือนกันแต่เรื่องเงียบไป

ต่อมาในเดือนมีนาคมปีนี้ ฮุน เซน เกิดอาการผวาอย่างหนัก เพราะเห็นข่าวอดีตประธานาธิบดี โรดริโก ดูแตร์เต แห่งฟิลิปปินส์ ถูกจับตัวไปขึ้นศาล ICC จากกรณีสังหารประชาชนตัวเองในระหว่างการทำสงครามต่อต้านยาเสพติด

ขนาดดูแตร์เตปราบยาเสพติดเพื่อบ้านเมืองแท้ๆ แต่ทำหนักมือไป ก็ยังต้องกลายเป็นจำเลยของ ICC แล้วคนอย่างฮุน เซน จะไปเหลืออะไร?

ความระแวงของฮุน เซน นั้นเห็นได้จากปากคำของเขาเองที่บอกว่า "ตอนที่ดูแตร์เตถูกจับ คุณเอาผมไปเปรียบเทียบกับดูแตร์เต"

ปรากฏว่าหลังจากนั้น 2 วันมีพระบรมราชโองการของกษัตริย์กัมพูชาแต่งตั้งให้ เตีย บัญ เป็นนายพลห้าดาวทอง พร้อมกับ เมน สัมอาน เป็นรองนายกรัฐมนตรีหญิงคนแรกและนายพลสี่ดาวหญิงคนแรก ล่าสุดทั้งคู่ได้เป็นนายพลพลห้าดาวทองไปเรียบร้อยแล้ว

นักวิเคราะห์การเมืองกัมพูชามองว่า ฮุน เซน ระแวงว่าตัวเองจะถูกเล่นงานเหมือนอดีตผู้นำฟิลิปปินส์ จึงต้องเอาใจ 'ขุนศึกคู่ใจ' ทั้งสองคนที่คอยเป็นมือเป็นไม้ให้ตั้งแต่ตอนสงครามกลางเมืองกัมพูชา

โดยเฉพาะเตีย บัญนั้น นักวิเคราะห์เขมรมองว่า ถูกฮุน เซน คาดหวังว่าถ้าเขาเป็นอะไรไป เตีย บัญจะเข้ามาแทนที่ (ชั่วคราว?) เพื่อช่วยบริหารบ้านเมืองไปก่อน ซึ่งถ้าเป็นการวิเคราะห์ที่ถูกต้อง เท่ากับยืนยันว่า 'ฮุน-เตีย คอนเนกชั่น' ช่วยค้ำชูกัน ไม่ใช่คู่แข่งทางการเมือง

ฮุน เซนเองก็เคยบอกว่า มีเตีย บัญอยู่ก็เหมือนมีกองทัพอยู่ใกล้ๆ อุ่นใจไปร้อยแปดประการ

แต่การค้ำชูของ 'ฮุน-เตีย คอนเนกชั่น' ไม่ใช่การค้ำแบบเท่าเทียม ในระยะหลัง ฮุน เซน เรียกร้องเอาจรากเตีย บัญเยอะพอสมควร เช่น โยกกองพลทหารจำนวนมากจากเตีย บัญ ไปให้ฮุน มาเนต ดูแลตั้งแต่ก่อนเป็นนายกฯ ดังนั้น การคุมทารของ 'ฮุน-เตีย คอนเนกชั่น' ในปัจจุบันอาจเป็นฝ่าย 'ฮุน' ที่มีภาษีดีกว่า แต่ก็ใช้ว่าจะขาด 'เตีย' ไปได้

ประเด็นก็คือ ฮุน เซน ไม่ไว้ใจใครง่ายๆ อีก แม้แต่ 'ฮุน-เตีย คอนเนกชั่น' ก็ไม่อาจไว้ใจได้ที่สุด เราจะเห็นได้ว่าฮุน เซน ประเคนกองทัพ (ที่ตัวเองมี) ให้ลูกๆ ควบคุมกันถ้วนหน้าไม่เว้นแม้แต่ลูกเขยและหลานๆ ที่เข้ามาคุมทหารและตำรวจ

ก็อย่างที่ฮุน เซนบอกเองแหละครับว่า มีเตีย บัญอยู่ก็เหมือนมีกองทัพอยู่ใกล้ๆ แต่แค่เปลี่ยนจากเตีย บัญ เป็นตระกูลฮุนแค่นั้น

เตีย บัญนั้นต่อให้ขมขื่นแค่ไหนก็ทำรัฐประหารไม่ได้ หนึ่งเพราะทหารแบ่งไปอยู่ในมือตระกูลฮุนมากแล้ว สองลูกชายคุมกลาโหมก็ถูกดูแคลนว่าเป็นแค่หุ่นเชิด

อีกเรื่องก็คือ เตีย บัญ ต่อให้เป็นสัญชาติเขมร แต่เป็นคนไทยเกาะกง หากจะยึดอำนาจในช่วงเวลานี้ถือเป็นการฆ่าตัวตายชัดๆ เพราะฝ่ายถูกยึดอำนาจ และแม้แต่ฝ่ายค้านจะรวมพลังกัน ป่าวประกาศว่า เตีย บัญ สมคบกับไทยบ่อนทำลายกัมพูชาจากภายใน

ข้อหานี้จะทำลายการยึดอำนาจในบัดดล เพราะชาตินิยมเขมรนั้นแรงกว่า

อีกประการก็คือ คนไทยเกาะกงที่เป็นชนชั้นนำนั้นกินผลประโยชน์ในกัมพูชาอิ่มกว่าที่จะหักหลังกัน คนเหล่านี้มีส่วนสร้างกัมพูชายุคใหม่ขึ้นมาแลเป็นเครือำนาจที่แยกกับ "ความเป็นคนกัมพูชา" ไม่ออกแล้ว แม้จะพูดไทย ถือธรรมเนียมไทย และมีชื่อไทย แต่ทั้งหมดเป็นส่วนหนึ่งของ 'ฮุน-เตีย คอนเนกชั่น'

นอกจาก เตีย บัญแล้วก็ยังมี ลี ยง พัต นี่แหละที่เป็น 'ฮุน-เตีย คอนเนกชั่น' กับ 'เกาะกงคอนเนกชั่น' คนหนึ่งช่วยดูกองทัพ อีกคนหนึ่งเป็นแหล่งเงินจากธุรกิจสีเทา ทั้งคู่เป็นคนไทยหรือไม่? ตอบว่าโดยสายเลือดย่อมเป็น แต่โดยความจงรักภักดีย่อมไม่ใช่

พวกเขาเป็น 'แคมโบเดี้ยน' เต็มภาคภูมิ

ดังนั้น ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลอะไร เตีย บัญ ไม่มีทางทำรัฐประหาร หรือหากหน้ามืดทำขึ้นมาจริงๆ ก็จะพังเอาง่ายๆ

บทความทัศนะโดย กรกิจ ดิษฐาน ผู้ช่วยบรรณาธิการบริหาร และบรรณาธิการข่าวต่างประเทศ The Better

Photo - TEA Seiha/ទៀ សីហា