2 นักวอลเลย์เวียดนามถูกสั่งตรวจเพศ เมื่อการตรวจโครโมโซมเขย่าวงการกีฬา
ศึกการแข่งขันวอลเลย์บอลหญิงชิงแชมป์โลก 2025 กลายเป็นที่จับตามองเมื่อทีมชาติเวียดนามต้องขาดผู้เล่นหลักสองราย คือ ตู้เย็น หรือ ดั่ง ธิ หงส์ หมายเลข 12 และ เหงียน เฟือง กวิญ หมายเลข 21 หลังสหพันธ์วอลเลย์บอลนานาชาติ (FIVB) มีคำสั่งให้ทั้งคู่เข้ารับการตรวจโครโมโซมเพศ ทำให้ไม่สามารถลงเล่นในเกมที่เวียดนามชนะเปอร์โตริโก 3–1 เซตได้ แม้จะขาดกำลังสำคัญ เวียดนามยังเก็บชัยชนะในรอบแรก 4 จาก 5 นัด มี 12 คะแนน เข้ารอบในฐานะอันดับ 2 กลุ่ม A
การตรวจโครโมโซมเพศ คือการวิเคราะห์โครงสร้างและจำนวนโครโมโซมในร่างกาย เพื่อหาว่าบุคคลมีโครโมโซมเพศแบบใด โดยเพศหญิงทั่วไปจะมีโครโมโซมเพศ XX และเพศชายจะมีโครโมโซมเพศ XY ในวงการกีฬานานาชาติ วิธีนี้ถูกนำมาใช้เพื่อยืนยันว่าผู้แข่งขันลงแข่งในประเภทเพศที่ถูกต้องตามกติกา เนื่องจากโครงสร้างโครโมโซมมีความเกี่ยวข้องกับลักษณะทางกายภาพและระดับฮอร์โมน ซึ่งอาจส่งผลต่อความได้เปรียบในการแข่งขัน อย่างไรก็ตาม FIVB ยังไม่ได้เปิดเผยผลการตรวจหรือเหตุผลเชิงลึกของการสั่งตรวจในครั้งนี้ ซึ่งถือเป็นประเด็นที่ละเอียดอ่อนเพราะเกี่ยวพันทั้งสิทธิส่วนบุคคลและความเท่าเทียม
ในอดีต วงการกีฬามีหลายกรณีที่นักกีฬาถูกตรวจเพศและเกิดข้อถกเถียง ตัวอย่างเช่น Foekje Dillema นักวิ่งชาวเนเธอร์แลนด์ถูกห้ามแข่งตลอดชีวิตในปี 1950 หลังผลตรวจเพศชี้ว่าเธอมีความผิดปกติทางโครโมโซม เช่นเดียวกับ Ewa Kłobukowska นักวิ่งโปแลนด์เจ้าของสถิติโลกที่ถูกตัดสิทธิ์ในปี 1967 จากการพบโครโมโซม Y บางส่วน ทั้งที่เธอมีรูปร่างและใช้ชีวิตในเพศหญิงมาตลอด
กรณีที่โด่งดังในยุคหลัง ได้แก่ María José Martínez-Patiño นักวิ่งสเปนในทศวรรษ 1980 ที่ถูกตัดสิทธิ์เพราะภาวะ androgen insensitivity syndrome (AIS) แต่ต่อสู้จนได้รับสิทธิ์กลับมา และ Santhi Soundarajan นักวิ่งอินเดีย เหรียญเงินเอเชียนเกมส์ 2006 ที่ถูกเพิกถอนเหรียญเพราะไม่ผ่านการตรวจเพศ
ในวงการมวย ล่าสุดเกิดกรณีของ Imane Khelif นักชกแอลจีเรีย และ Lin Yu-ting นักชกไต้หวัน ที่ถูกสหพันธ์มวยสมัครเล่นนานาชาติ (IBA) ตัดสิทธิ์ในศึกชิงแชมป์โลกหญิง 2023 ด้วยเหตุผลเรื่องผลตรวจเพศ แต่ต่อมาได้รับการสนับสนุนจากคณะกรรมการโอลิมปิกสากล (IOC) ให้แข่งขันในโอลิมปิกปารีส 2024 พร้อมยืนยันว่าทั้งสองมีเอกสารราชการและประวัติการแข่งขันตามเกณฑ์
แม้เจตนารมณ์ของการตรวจโครโมโซมเพศจะมุ่งรักษาความยุติธรรมในกีฬา แต่หลายกรณีสะท้อนปัญหาการตีความเกณฑ์อย่างเคร่งครัดเกินไป จนกระทบสิทธิและศักดิ์ศรีของนักกีฬา โดยเฉพาะผู้ที่มีภาวะ intersex หรือ DSD ซึ่งมีความหลากหลายทางชีววิทยา ปัจจุบันวงการกีฬายังคงถกเถียงหามาตรฐานที่สมดุล ระหว่างการรักษาความเท่าเทียมและการเคารพสิทธิมนุษยชนของผู้แข่งขัน
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
- FIVB ประกาศลงดาบ เวียดนามยู-21 เหตุทำผิดกฏข้อบังคับถูกปรับตกรอบ
- สื่ออินโดฯ เผยตบสาวเวียดนามถูกตรวจเพศ สมาคมฯ ออกโรงโต้แค่เรียกตรวจเอกสารเพิ่ม
- ทีมสาวไทยยู-21 พ่ายส่งท้ายรอบแบ่งกลุ่ม หล่นอันดับ 4 ผ่านเข้าไปพบกับ จีน
- สาวไทยชุดยู-21 ตีตั๋วเข้ารอบ 16 ทีม หลังต้อนชนะ ชิลี ขาดลอย 3 เซตรวด
- ทัพลูกยางสาวไทย ยู-21 พลาดท่าพ่าย ญี่ปุ่น ศึกชิงแชมป์โลกฯ