“ไม่มีสิ่งใดที่เรารอเท่ากับเขาแล้ว” เสียงจากแม่ของ สยาม ธีรวุฒิ ในวันที่ลูกชายเป็นผู้สูญหายจากคดี ม.112
“ในฐานะแม่ ไม่มีสิ่งใดที่เราใช้เวลารอนานเท่ากับลูกของเราแล้ว” กัญญา ธีรวุฒิ กล่าวด้วยเสียงสะอื้นกับความเจ็บปวดที่วันนี้ยังคงตามหา ไอซ์-สยาม ธีรวุฒิ ลูกชายหัวแก้วหัวแหวนผู้ลี้ภัยทางการเมืองในคดีมาตรา 112 และสูญหายตั้งแต่ปี 2562
เหตุที่ทำให้สยามต้องกลายเป็นผู้ลี้ภัยทางการเมือง ตั้งต้นจากการเป็นหนึ่งในนักแสดงละครเรื่องเจ้าสาวหมาป่า ในงานรำลึก 40 ปี เหตุการณ์ 14 ตุลาคม 2516 ละครเรื่องนี้ถูกตีความว่าเข้าข่ายกระทำผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 ส่งผลให้คณะผู้จัดละครถูกจับกุมตัวและขังในเรือนจำกว่า 2 ปี
หลังการรัฐประหารปี 2557 สยามมองว่า สถานการณ์บ้านเมืองไม่สามารถมอบความยุติธรรมให้กับเขาได้ เขาจึงตัดสินใจลี้ภัยออกจากประเทศในวัย 29 ปี
ในฐานะลูก สยามยังคงติดต่อกับแม่เพื่อให้เธอรับรู้ว่ายังมีชีวิตอยู่ กระทั่งมีการกระจายข่าวผ่านทาง YouTube เมื่อปี 2562 ว่า ชาวไทยที่ลี้ภัยทางการเมืองรวมถึงสยามถูกจับกุมตัวที่ประเทศเวียดนามและส่งกลับไทยอย่างเงียบๆ ประกอบกับการรายงานข่าวการพบศพผู้ลี้ภัยทางการเมืองอย่าง ชัชชาญ บุปผาวัลย์ และไกรเดช ลือเลิศ ที่ถูกสังหารและทิ้งศพลงแม่น้ำโขง
จากวันนั้นถึงวันนี้ กัญญาผู้เป็นแม่ไม่เคยเจอตัวลูกชายอีกเลย แม้แต่ร่างไร้วิญญาณ หรือปลายเส้นผมของลูกชายเธอก็ไม่มีโอกาสได้เห็น หนำซ้ำรัฐยังไม่ยอมรับว่า สยามกลายเป็นบุคคลสูญหาย ทำให้ลูกของเธอยังคงมีสถานะเป็นผู้ต้องหาหนีคดีมานานกว่า 6 ปีแล้ว
ในวาระวันแม่ The Momentum อยู่กับ กัญญา ธีรวุฒิ แม่ของผู้สูญหายทางการเมืองคดีมาตรา 112 ที่มาสะท้อนความรู้สึก ‘หัวอกคนเป็นแม่’ พร้อมกับฉายภาพความทรงจำ ความคิดถึง และการรอคอยลูกชาย
ที่อาจไม่มีวันกลับมาหาแม่แล้วในชีวิตที่เหลืออยู่
ลูกหายไปเกือบ 7 ปี วันนี้ยังจำเขาได้ไหม
จำได้สิ ไอซ์เป็นคนที่มีใบหน้ากลมรูปไข่ หูเขาจะกาง ถ้าไปดูที่หลังหูจะมีขี้แมลงวันอยู่ 2 ข้างเลย มีไฝใต้ตาเม็ดหนึ่ง กลางฝ่ามืออีกเม็ดหนึ่ง หน้าแข้งมีรอยแผลจากที่เขาโดนสังกะสีบาดตอนเด็กๆ ด้วย ตัวเขาอ้วนท้วม มีหนวด แม่ชอบไปโกนหนวดให้เขาบ่อยๆ เพราะเป็นช่างเสริมสวย เมื่อปี 2559 ช่วงที่เขาลี้ภัยอยู่ แม่ก็เดินทางไปลาวเพื่อไปตัดผมให้เขาด้วย
เขาเป็นคนนิสัยดีนะ ก่อนจะนอนก็มากราบพ่อกราบแม่ แม่ก็ถามว่ากราบทำไม เขาบอกมาว่ากราบพ่อแม่ฝันร้ายจะได้กลายเป็นดีแทน พอน้องสาวเห็นเขาทำก็ทำตามใหญ่ เวลาพ่อแม่ออกไปติดแอร์รถให้ลูกค้าก็ตามออกไปช่วยทำถูกบ้างผิดบ้าง ถ้าทำผิดก็ขอโทษเป็น ที่สำคัญเขาทำอาหารอร่อยนะ เวลาที่บ้านจะทำอาหารทะเลเขาจะอาสาทำน้ำจิ้มซีฟู้ดเองตลอด แล้วทำอร่อยจนต้องเป็นคนสอนแม่ทำ (หัวเราะ)
ยังจำเหตุการณ์วันที่ลูกของคุณกำลังจะออกจากบ้านก่อนที่เขาจะลี้ภัย ได้หรือเปล่า
วันนั้นเป็นวันที่ไอซ์เขาเหนื่อยมากๆ เพราะเพิ่งไปติดแอร์กับพ่อของเขากลับมา อยู่ๆ เขาก็เดินมาหาแม่แล้วพูดว่า ตัวเขาอยู่ไม่ได้แล้วนะ เพราะมีหมายจับ เราก็ถามเขากลับว่า แล้วทำไมลูกถึงมีหมายจับล่ะ ไปทำอะไรมา เขาก็อธิบายว่าเป็นเพราะเขาเล่นละครเรื่องเจ้าสาวหมาป่าแทนเพื่อนที่ไปสอบแล้วโดนคดี ม.112
พอได้ยินแบบนั้น ในหัวแม่ก็คือว่า ไปก็ไป แล้วก็ถามเขาว่าจะไปที่ไหน เขาก็ไม่บอกสถานที่กับแม่นะ แต่บอกว่าเดี๋ยวจะโทรมาบอกอีกทีหนึ่ง ก่อนออกจากบ้านแม่ก็ให้เงินเขาติดตัวไป 400 บาท เพราะแม่ก็มีอยู่แค่นั้นจริงๆ
ในฐานะแม่ของผู้ต้องหาคดี ม.112 สิ่งที่คุณต้องเจอคืออะไรบ้าง
ตั้งแต่เขาออกจากบ้านไปก็มีตำรวจมาติดตามแม่หลังจากนั้นเลย เวลาแม่ขับรถไปไหนก็จะมีรถตำรวจมาคอยตามไปถึงไหนถึงนั่น อย่างที่บ้านเราก็มีรถตำรวจมาขับป้วนเปี้ยนตอนกลางคืน บ้านหลังไหนใช้นามสกุลธีรวุฒิเหมือนกับครอบครัวเราก็โดนขอเข้าไปตรวจค้นจนวุ่นวายไปหมด หลังๆ เขาน่าจะรู้ว่าใช้วิธีการนี้ยังไงก็หาตัวลูกชายของเราไม่เจอ ทีนี้ก็เรียกแม่ไปโรงพักเลย ตอนนั้นแหละที่แม่รู้สึกกลัวมาก กลัวว่าเขาจะจับแม่ไว้เป็นตัวประกันแล้วบังคับให้ลูกชายกลับมา
น่าจะมีอยู่ครั้งหนึ่งถ้าจำไม่ผิด เขาเข้ามาค้นบ้านแม่ มากันเป็นหมู่คณะเลย แล้วเอารูปในหลวงมาด้วย แต่ก็ไม่เจอสยามในบ้าน อยู่ๆ ตำรวจนายหนึ่งก็พูดขึ้นมาว่า ที่ลูกของแม่ทำแบบนี้มันไม่ถูกต้องนะ เราก็สวนกลับไปว่า แล้วการที่ลูกของเราแค่แสดงละครเฉยๆ แล้วถูกแจ้งจับในคดีนี้มันก็ไม่เหมาะสมเหมือนกัน
คุณเคยคิดไหมว่า วันหนึ่งลูกชายจะกลายเป็นบุคคลถูกทำให้สูญหาย
ตอนที่เขาเพิ่งอายุได้ 4 ขวบ เขาเคยหายไประหว่างที่แม่พาไปตลาด หาจนทั่วก็ไม่เจอสักทีจนแม่ค้าถามว่าหาอะไร แค่ตอนนั้นก็ทำเราอกสั่นขวัญแขวนแล้ว แต่ตอนนั้นเราเจอเขา วันนี้เขากลายเป็นบุคคลสูญหาย แน่นอนว่ามันหนักอึ้ง ความกลัว ความเสียใจมันต้องมากกว่าเดิมอยู่แล้ว
มันรู้สึกเหมือนครอบครัวของเราขาดหายอะไรบางอย่าง เมื่อสยามไม่อยู่ ตัวของแม่เองไม่เคยที่จะรู้อยู่แล้วว่าเขาจะไปจากเราเมื่อไร สิ่งที่เขาเคยแบ่งเบาภาระของครอบครัวค่ารถ ค่าบ้าน ในวันนี้เราต้องส่งเสียเองทั้งหมด จนกระทั่งบ้านช่องจะถูกยึดแล้ว แต่หน่วยงานของรัฐเขาก็ยังไม่เยียวยาเรา ได้แต่รับปากแต่ไม่ทำอะไรเลย
ยิ่งพอได้ยินข่าวว่า ผู้ลี้ภัยทางการเมืองถูกฆ่า แม่ก็ร้องไห้ออกมาตลอด สำนักข่าวที่ไหนมาสัมภาษณ์เราตอนนั้น ก็พูดทั้งๆ ที่น้ำตายังไม่แห้งอยู่แบบนั้น แม่ภาวนาว่าขออย่าให้ลูกของเราเป็นอะไรเลย เขาจะได้กลับมาไวๆ
ในตอนนี้ คุณยังคิดว่าลูกชายยังมีชีวิตอยู่ไหม
ปี 2562-2564 ก็ยังคงคิดว่าเขายังมีชีวิตอยู่นะ แต่พอเข้าปี 2565 แม่เริ่มไม่มั่นใจแล้ว เพราะมันเป็นช่วงเวลาที่นานเกินไปสำหรับคนคนหนึ่งที่สูญหายแล้วยังมีชีวิตอยู่ ถ้าเขายังมีชีวิตอย่างไรแล้วเขาต้องทำทุกวิถีทางเพื่อที่จะติดต่อกับแม่ ไอซ์มันไม่ใช่คนใจแข็งเลย เขามีความคิดถึง เขามีความเป็นห่วง
แม่เคยฝันถึงเขาด้วยนะ พ่อของเขาก็เคยฝัน บอกว่าเห็นลูกชายมายืนอยู่ตรงหน้าห้อง พอเรียกเขาแล้วเขาก็หายไป แต่พ่อกับแม่ฝันเห็นเขาแบบมาดีนะ ตอนนี้เรายังเจอตัวจริงของเขาไม่ได้ แค่เจอเขาในฝันก็ชื่นใจแล้ว
เรายังคงคิดถึงลูกชายของเราเสมอนะ ยังนั่งดูรูปตอนที่เขารับปริญญาที่ติดอยู่ข้างฝาบ้าน ยังคงร้องไห้หาเขาเป็นบางเวลา เวลาขับรถไปที่ไหนๆ แล้วคิดถึงเขาขึ้นมา คนในวัย 70 ปี แบบแม่ยังต้องมานั่งนึกว่า เราไปทำกรรมอะไรกับใครมามันถึงได้มาพรากลูกไปจากเรา หัวอกคนเป็นแม่อย่างไรก็ต้องคิดถึงลูก
คุณยังหวังจะได้เจอสยามอยู่ไหม
ตอนนี้พ่อของเขาป่วยไม่สามารถขับรถไปทำงานได้ เราก็เริ่มคิดแล้วว่าพ่อเขาจะทันได้เห็นหน้าลูกอีกครั้งหนึ่งไหม พ่อเคยบอกกับแม่นะว่า เขาอยู่รอไม่ไหวหรอก ถ้ามีสภาพแบบนี้ เราบอกเขาว่าจะรีบไปไหน อยู่รอลูกกันก่อน ไม่รู้จะทำอย่างไร นึกถึงเขาทีไรก็ได้แต่ร้องไห้ มันเจ็บปวดจริงๆ
ไม่รู้จะทำอย่างไร เพราะทางการก็ไม่ยอมช่วยเรา ถ้าพวกคุณไม่ช่วยไม่ยอมรับที่จะเยียวยาครอบครัวเรา คุณก็ต้องเอาลูกของเรากลับคืนมาสิ เราอยากได้ลูกมากกว่าเงินเยียวยา แม่ไปคิดมาเมื่อไม่กี่วันนี้ว่าเรามีหมายจับ คนที่ลงชื่อในหมายจับ เราสามารถแจ้งจับเขาได้ไหม เพราะถ้าเขาไม่แจ้งจับลูกเราแล้ววันนี้ลูกเราจะหายไปเหรอ
แล้วการที่ลูกของเราแค่เล่นละครมันผิดขนาดนั้นเลยเหรอ แม่ก็ไม่เข้าใจเหมือนกันนะ มันรุนแรงมาก ถ้าใครไม่โดนไม่รู้หรอก อย่างนี้เราจะทำอย่างไรล่ะ ในเมื่อกฎหมายไม่มีสมอง ทำไมแค่การเล่นละครแทนเพื่อนเขามันทำให้เขากับครอบครัวต้องตกระกำลำบากถึงเพียงนี้
สิ่งที่แม่อยากรู้คือความจริง อยากจะรู้ว่า แค่เขาเล่นละครแค่นี้มันผิดมากเลยเหรอ มันผิดจนให้อภัยไม่ได้ แก้ไขอะไรไม่ได้เลยหรือ พลัดพรากกัน บ้างก็ติดคุกเรื่องคดี 112 แม่ว่ามันน่าจะแก้ไขได้ให้มันดูดีได้นะ
หากสยามกลับมาได้ คุณจะทำอะไรกับเขาเป็นอย่างแรก
ก็กอดกัน ตอนก่อนจะจากกันไปทั้งพ่อ แม่ ลูก ก็กอดกันกลม
อย่างวันแม่ ถ้าเขายังอยู่ตรงนี้เขาก็จะเข้ามากราบขอพรจากเรา ค่อยๆ นั่งแล้วก้มกราบที่ตัก เราก็จะถามเขาตลอดว่าจะขออะไรอีกล่ะลูก เขาก็จะบอกแค่ว่า แค่ขอพรจากแม่อย่างเดียวเลย
ปีหน้าคุณอยากให้เขากลับมาทำแบบนี้กับคุณในวันแม่ไหม
อยากที่สุดเลย อยากที่สุดในโลก ไม่มีอะไรที่เรารอคอยเท่ารอเขาแล้ว คอยสยามอย่างเดียว อย่างอื่นไม่หวังอะไรแล้ว สยามกลับบ้านแม่ก็ดีใจ