กทม.แชร์แนวคิด "Urban Resilience" สร้างเมืองยืดหยุ่น ร่วมรับมือวิกฤตทุกมิติ

วันที่ 19 ส.ค.2568 นายชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร ร่วมกล่าวเปิดงาน Urban Resilience Forum 2025 ภายใต้หัวข้อ “แนวทางการรับมือและปรับตัวภายหลังเหตุการณ์แผ่นดินไหว” พร้อมด้วย รศ.ทวิดา กมลเวชช รองผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร ร่วมเวทีเสวนา ณ ห้อง Meeting Room 1-3 ชั้น 7 ไอคอนสยาม เขตคลองสาน

ผู้ว่าฯ ชัชชาติ กล่าวว่า Urban Resilience คือความยืดหยุ่นเมื่อเกิดภาวะวิกฤต โลกปัจจุบันมีความซับซ้อนมากขึ้น เมื่อเมืองเจอเรื่องต่าง ๆ ก็ยากที่จะกลับสู่ภาวะปกติ เช่น สมัยก่อนหากน้ำท่วมก็พายเรือ ไม่ได้เป็นปัญหาเพราะอยู่ในส่วนหนึ่งของชีวิตประจำวัน แต่น้ำท่วมในปัจจุบันชีวิตลำบากมากขึ้นเพราะเราไม่ชินและเมืองไม่เอื้อให้ทำแบบนั้นแล้ว รวมถึงปัญหาอีกมากในเมือง เช่น โรคระบาด ที่เมืองทำให้รุนแรงขึ้นเพราะประชากรหนาแน่นใกล้ชิดขึ้น ภัยพิบัติธรรมชาติ เช่น สึนามิ หรือแผ่นดินไหว มลพิษ PM2.5 ไปจนถึงวิกฤตเศรษฐกิจ เราจะ Bounce Back หลังเจอวิกฤตกลับสู่ภาวะปกติ อย่างไร เป็นส่วนหนึ่งที่ต้องอยู่ในการออกแบบของเมืองให้ยืดหยุ่น

หัวใจของ Urban Resilience คือต้องเป็นการร่วมมือกันของ 4 ภาคส่วน ให้เป็นสปริงที่มีความยืดหยุ่น คือ 1. ภาครัฐ 2. ภาคสถาบันการศึกษา 3. ภาคอุตสาหกรรม และ 4. ภาคประชาชน ทั้ง 4 เกลียวเป็นตัวสำคัญทำให้เกิดความยืดหยุ่น ไม่มีทางที่ภาครัฐส่วนเดียวจะทำได้ ยกตัวอย่างเหตุการณ์แผ่นดินไหว ตึกถล่ม ที่กรุงเทพฯ ไม่เคยเจอ แต่เราแก้ปัญหาได้ด้วยการร่วมมือกันของหลายภาคส่วน

“สิ่งเหล่านี้เราต้องเรียนรู้ซึ่งกันและกัน งานวันนี้คือการรวมพลังของทุกภาคส่วน เพื่อให้เมืองยืดหยุ่นมากขึ้น เชื่อว่าหากเราร่วมมือกันจะทำให้เมืองปลอดภัยและกลับสู่สภาวะปกติได้เร็วขึ้นเมื่อเกิดวิกฤต และเป็นเมืองที่น่าอยู่สำหรับทุกคน” ผู้ว่าฯ ชัชชาติ กล่าว

ด้าน รองผู้ว่าฯ ทวิดา กล่าวในการเสวนา ประเด็นความท้าทายการเปลี่ยนแปลงกรุงเทพมหานคร สู่เมืองที่ยืดหยุ่นอย่างยั่งยืนในอนาคต ว่า Resilience ตามที่ท่านผู้ว่าฯ ชัชชาติ กล่าวคือ Ability to Bounce Back หรือ ความสามารถในการฟื้นตัว ตนขอเสริมเพิ่มเติมอีกหนึ่งคำคือ Bounce Back Better การฟื้นตัวที่แข็งแกร่งกว่าเดิม หมายถึง ‘แผนหลัก’ ซึ่งเป็นแผนที่ใช้ในการดำเนินชีวิตประจำวัน ต้องสามารถดำเนินต่อไปได้อย่างแข็งแรง และแข็งแรงมากขึ้นทุกครั้งหลังเกิดเหตุการณ์หรือภัยใด ๆ ควบคู่ไปกับการมี “แผนรอง” ที่สามารถใช้ประโยชน์ได้จริง จึงจำเป็นต้องให้ความสำคัญกับ Connectivity หรือความเชื่อมโยง ทั้งในมิติชีวิตและกายภาพ เพื่อให้การดำเนินชีวิตยังคงต่อเนื่องได้ โดยมองว่าพื้นที่ที่เปราะบางที่สุดแต่ต้องมีความแข็งแกร่งที่สุดคือ โรงพยาบาล ซึ่งต้องเตรียมพร้อมรับมือสำหรับอนาคต

รองผู้ว่าฯ ทวิดา กล่าวอีกว่า ความร่วมมือเรามักจะชินกับการพัฒนาความร่วมมือระหว่างภาครัฐ เอกชน และประชาชน รวมถึงนักวิชาการและสถาบันการศึกษา วันนี้ในฐานะรัฐเราไม่ได้พูดถึงแค่ในบทบาทผู้ให้บริการหรืออำนวยความสะดวกแก่ประชาชนเท่านั้น แต่รัฐต้องเป็นผู้ที่ทำให้ระเบียบ กฎกติกา เอื้อให้สามารถสร้างในสิ่งที่ดีกว่าเดิม และต้องกล้าที่จะออกจากกรอบความคิดแบบเดิมที่มองว่าการมี "แผนสำรอง" เป็นเรื่องสิ้นเปลือง ในแง่ของเอกชน เมืองขับเคลื่อนด้วยเศรษฐกิจเช่นเดียวกัน ฉะนั้นการออกแบบเรื่องนี้ต้องคิดถึงผู้มีส่วนได้ส่วนเสียอื่น ๆ ด้วย สำหรับสถาบันการศึกษาตนมองว่าทำหน้าที่เป็น City Lab ได้ ออกแบบพื้นที่เฉพาะ นักวิชาการร่วมชี้ช่องว่าง และร่วมกันพัฒนาให้ดีขึ้น สิ่งเหล่านี้จะทำให้เมืองพัฒนาและยืดหยุ่นได้อย่างแท้จริง

สำหรับงาน URBAN RESILENCE FORUM 2025 “ก้าวข้ามความเปราะบาง สู่เมืองที่ยืดหยุ่นและยั่งยืน” สืบเนื่องจาก จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และ The Urban Renaissance Agency (UR) Japan ได้ลงนามบันทึกความเข้าใจ (MOU) ในเดือนมีนาคม 2568 เพื่อส่งเสริมความร่วมมือในการรับมือความท้าทายด้านเมืองและพัฒนาเมืองในประเทศไทย โดยมีแผนดําเนินการวิจัยและโครงการร่วมกันในอนาคต