เกษตรฯ ปั้นพะเยาโมเดล ลุยเกษตรคาร์บอนต่ำ ผลิตถั่วเหลือง

นายอรรถกร ศิริลัทธยากร รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ พร้อมด้วยนายอัครา พรหมเผ่า รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตร ลงพื้นที่จังหวัดพะเยาพร้อมคณะผู้บริหารกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ติดตามการตรวจราชการและปฏิบัติภารกิจ ณ ที่ว่าการอำเภอจุน ตำบลห้วยข้าวก่ำ อำเภอจุนในโอกาสนี้ นายรพีภัทร์ จันทรศรีวงศ์ อธิบดีกรมวิชาการเกษตร นางวิลาวัณย์ ใคร่ครวญ รองอธิบดีกรมวิชาการเกษตร

พร้อมคณะผู้บริหารสำนักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 1 และหน่วยงานในพื้นที่ ได้จัดกิจกรรมส่งมอบปัจจัยการผลิตให้เกษตรกรผู้ประสบภัยพิบัติ ภายใต้โครงการสกัดการระบาดของโรคและแมลงศัตรูพืช เชื้อรา และการสนับสนุนพันธุ์พืชและปัจจัยการผลิตเพื่อช่วยเหลือเกษตรกรที่ประสบภัยพิบัติ ปี 2567/2568และการซ่อมแซมและฟื้นฟูเครื่องจักรกลเกษตรขนาดเล็กหลังน้ำท่วมเพื่อบรรเทาความเดือดร้อนและช่วยให้เกษตรกรสามารถกลับมาประกอบอาชีพได้อย่างต่อเนื่อง

โดยมีการดำเนินงานรวม5 กิจกรรมหลักได้แก่สกัดการระบาดของโรคและแมลงศัตรูพืชฉุกเฉินในพื้นที่ส้มเขียวหวานและส้มโอ ส่งมอบชีวภัณฑ์ไตรเดอร์มาและบาซิลลัส ซับทิลิส ให้เกษตรกร 759 ราย รวม 15,975 กิโลกรัมสนับสนุนเมล็ดพันธุ์พืชไร่และพืชสวน 8 ชนิดเช่น ถั่วเหลือง ข้าวโพดเทียน ถั่วฝักยาว และพริก ครอบคลุมพื้นที่ผลิต 800 ไร่ รองรับการเพาะปลูกได้กว่า 12,000 ไร่

สนับสนุนการผลิตก้อนเชื้อเห็ดเศรษฐกิจ 404,800 ก้อนพร้อมอบรมเกษตรกร 1,100 คน และมอบโรงเรือนต้นแบบ 55 โรงเรือน คาดสร้างรายได้รวมไม่ต่ำกว่า 6 ล้านบาท สนับสนุนชีวภัณฑ์ป้องกันโรคพืชให้เกษตรกร 1,883 ราย รวม 8,882 กิโลกรัม ครอบคลุมพื้นที่กว่า 1,271 ไร่ การซ่อมแซมและฟื้นฟูเครื่องจักรกลเกษตรขนาดเล็กหลังน้ำท่วมตรวจสอบและซ่อมบำรุงเครื่องจักร 1,459 รายการ ของเกษตรกร 1,188 ราย ครอบคลุม 12 จังหวัด รวม 19 จุดบริการ

อธิบดีกรมวิชาการเกษตร เปิดเผยต่อว่า รมว.เกษตร ยังให้ความสำคัญกับการส่งเสริมการปลูกพืชหลังนาและพัฒนาระบบการผลิตแบบคาร์บอนต่ำ เพื่อสร้างรายได้เพิ่ม ลดการพึ่งพาการปลูกข้าวเพียงอย่างเดียว และช่วยลดผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อม โดยมอบหมายกรมวิชาการเกษตร และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตที่ประหยัดน้ำ ลดต้นทุน ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก และเพิ่มประสิทธิภาพการใช้ทรัพยากร เพื่อให้เกษตรกรมีรายได้อย่างมั่นคงและยั่งยืน

กรมวิชาการเกษตรเดินหน้าโครงการส่งเสริมการปลูกถั่วเหลืองจังหวัดพะเยาภายใต้“พะเยาโมเดล” ตั้งเป้ายกระดับผลผลิตไม่ต่ำกว่า 400 กิโลกรัมต่อไร่ พร้อมลดการใช้น้ำตลอดฤดูปลูกเหลือเพียง 250 มิลลิเมตรต่อไร่ ทำให้ผลผลิตเพิ่มขึ้นเฉลี่ย 54% และลดต้นทุนการผลิตได้ 36% ด้วยเทคโนโลยีการผลิตถั่วเหลืองคาร์บอนต่ำ ใน 8 แนวทาง ได้แก่การใช้เมล็ดพันธุ์ดีการใช้ปุ๋ยชีวภาพไรโซเบียมร่วมกับปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดินการใช้เครื่องจักรกลการเกษตร เช่น เครื่องปลูกและเครื่องเกี่ยวนวดการจัดการน้ำระบบน้ำหยดร่วมปุ๋ยอัตโนมัติการใช้โดรนพ่นสารป้องกันกำจัดศัตรูพืชการใช้ชีวภัณฑ์ควบคุมศัตรูพืชการใช้โดรนประเมินสุขภาพพืชคู่มือการผลิตถั่วเหลืองประสิทธิภาพสูง

โดยในปี 2568 กรมวิชาการเกษตรได้จัดทำแปลงต้นแบบการผลิตถั่วเหลืองที่บ้านร่องไฮ อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา ผลผลิตเฉลี่ย 410 กิโลกรัมต่อไร่ สร้างรายได้ไม่ต่ำกว่า 10,000 บาทต่อไร่ และเป็นแหล่งเรียนรู้สำหรับเกษตรกร โดยการผลิตที่มีประสิทธิภาพต้องมีแหล่งน้ำและระบบพลังงานที่ดี(กรมชลประทาน)ดินอุดมสมบูรณ์(กรมพัฒนาที่ดิน)เมล็ดพันธุ์คุณภาพ ปุ๋ยชีวภาพ และชีวภัณฑ์ เช่น เชื้อราไตรโคเดอร์มา และแบคทีเรียบาซิลลัส เพื่อลดโรคและการสูญเสียผลผลิตต่ำกว่า 20% พร้อมทำวิจัยร่วมเอกชนและขยายผลผ่านกรมส่งเสริมการเกษตร

นอกจากนี้ กรมวิชาการเกษตรยังขยายการผลิตเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองและถั่วเขียวชั้นพันธุ์จำหน่าย ในปี 2568 โดยเกษตรกรอำเภอปง จังหวัดพะเยา ผลิตเมล็ดพันธุ์ถั่วเขียวชั้นพันธุ์จำหน่วยจำนวน100 ไร่ สร้างรายได้กว่า 10,000 บาทต่อไร่ และมีแผนขยายพื้นที่ในฤดูแล้งปี 2569 ไปยังพื้นที่อื่นใน จ.พะเยาอีกไม่น้อยกว่า 300 ไร่ เพื่อผลิตเมล็ดพันธุ์คุณภาพ 150 ตัน สร้างรายได้หมุนเวียนในชุมชนกว่า 4 ล้านบาท และเพิ่มรายได้เกษตรกร 25% เมื่อเทียบกับการปลูกทั่วไป

นอกจากนี้ได้นำเห็ดสายพันธุ์ดี ได้แก่ เห็ดขอนขาว เห็ดนางรมเทา เห็นนางฟ้าภูฎาน และเห็ดโคนน้อยจัดทำโรงเรือนต้นแบบให้เกษตรกรผลิตก้อนเห็ดไว้ใช้เอง 2,000 ก้อน/ครัวเรือน จะทำให้เกิดรายได้ 42,000 บาท
มีการอบรมแปรรูปผลผลิตเป็นแหนมเห็ด จะลดการสูญเสียเห็ดและช่วยยืดอายุการบริโภคของเห็ดได้นานขึ้น ทำให้เกษตรกรมีรายได้ 52,000 บาท