ถอดสลักกับดักผ่านลายเส้น: เมื่อ “การ์ตูน” คืออาวุธสู้ภัยไซเบอร์| “Sure” Cyber Unlock ถอดสลักกับดักไซเบอร์
“อินเทอร์เน็ตเสมือน ‘บ้านที่ไม่มีกำแพง’ คนแปลกหน้าสามารถเข้ามาเจอเด็กในห้องนอนหรือห้องส่วนตัวของเด็กได้โดยตรง โดยข้ามผู้ปกครองไป”
ในอดีต ผู้ใหญ่อาจคอยปกป้องเด็ก ๆ จากอันตรายที่มองเห็นได้ เช่น น้ำร้อนลวก หรือการหกล้มแต่ในปัจจุบัน ภัยร้ายที่น่ากลัวที่สุดกลับสามารถเดินทางข้ามกำแพงบ้าน ทะลุเข้ามาถึงห้องนอนของเด็ก ๆ ได้โดยตรงผ่านหน้าจอสมาร์ทโฟน
เมื่อโลกอินเทอร์เน็ตได้ทลายกำแพงความเป็นส่วนตัวลง คำถามสำคัญคือ เราจะสร้างเกราะป้องกันให้เด็ก ๆ ในโลกที่ไร้พรมแดนนี้ได้อย่างไร ? คำตอบอาจอยู่ในสิ่งที่พวกเขาคุ้นเคยและรักมากที่สุด นั่นคือ “การ์ตูน”
ทำไมต้องเป็นการ์ตูน ?
ตลอดระยะเวลากว่า 6 ปีที่ผ่านมา โครงการ “นักสืบสายชัวร์ฯ” ตระหนักดีว่าการจัดกิจกรรมในโรงเรียนสามารถเข้าถึงเด็กได้ในจำนวนจำกัด แต่การสร้างสรรค์คอนเทนต์ในรูปแบบการ์ตูนนั้นมีพลังที่ยิ่งใหญ่กว่า เพราะสามารถเข้าถึงเด็กได้ทั่วประเทศ ถูกรับชมซ้ำได้ไม่รู้จบ และที่สำคัญคือสามารถสอดแทรกความรู้ที่ซับซ้อนให้กลายเป็นเรื่องสนุกสนานและน่าติดตามได้
กำเนิด “พ่อมดเซ้นส์” และภารกิจพิชิตภัยไซเบอร์
จากแนวคิดนี้จึงเกิดเป็นการ์ตูนซีรีส์ “พ่อมดเซ้นส์ พิชิตภัยโลกไซเบอร์” ซึ่งชื่อ “พ่อมดเซ้นส์” นี้มาจากแนวคิดที่กล่าวว่า กลลวงไซเบอร์มักจะโจมตีที่ “ประสาทสัมผัส” (Sense) ของเรา โดยในซีซันล่าสุดที่ชื่อตอนว่า “จตุมนตร์ ผจญดินแดนแห่งกล่องปริศนา” เรื่องราวได้ถูกออกแบบให้เหมือนการเล่นเกม เด็ก ๆ จะต้องทำภารกิจเพื่อ “ปลดล็อกไอเทม” ซึ่งก็คือ “มนตร์ 4 ประการ” ที่จะใช้เป็นอาวุธในการต่อสู้กับเหล่าร้ายในโลกไซเบอร์ กลไกการเล่าเรื่องเช่นนี้ไม่เพียงแต่สร้างความตื่นเต้น แต่ยังสอดแทรกสาระสำคัญว่า เด็กทุกคนสามารถเป็นส่วนหนึ่งในการแก้ปัญหาภัยไซเบอร์ได้ ด้วยการเรียนรู้ที่จะป้องกันตัวเองและแบ่งปันความรู้นั้นไปยังคนรอบข้าง
ความจริงที่น่ากังวล: เมื่อผู้ใหญ่เข้าใจเด็กน้อยกว่ามิจฉาชีพ
เหตุผลที่การสอนผ่านการ์ตูนมีความสำคัญอย่างยิ่งในยุคนี้ เป็นเพราะ “ช่องว่าง” ที่เกิดขึ้นระหว่างผู้ใหญ่และเด็ก
บ่อยครั้งที่ผู้ปกครองหรือคุณครูอาจขาดความเข้าอกเข้าใจ (Empathy) ในวิถีชีวิตออนไลน์ของเด็ก ๆ แต่ในทางกลับกัน ผู้สร้างเกม ผู้พัฒนาโซเชียลมีเดีย หรือแม้กระทั่ง “มิจฉาชีพ” กลับมีความเข้าใจในสิ่งที่เด็ก ๆ ต้องการและสามารถเข้าถึงพวกเขาได้ดีกว่า
คนแปลกหน้าเหล่านี้สามารถใช้ความเข้าใจนั้นล่อลวงเด็ก ๆ ให้ออกไปในที่ที่ไม่ควรไป หรือหล่อหลอมความคิดของพวกเขาโดยที่คนในครอบครัวไม่เคยรู้ นี่คือความจริงที่น่ากังวลที่สุดในยุคที่เด็ก ๆ มีอิสระบนโลกออนไลน์ แต่กลับขาดการปกป้องที่ใกล้ชิดจากภัยที่มองไม่เห็น
การใช้การ์ตูนจึงไม่ใช่แค่การทำให้การเรียนรู้เป็นเรื่องสนุก แต่เป็นยุทธศาสตร์ที่จำเป็นในการสื่อสารกับเด็กในภาษาของพวกเขาเอง มันคือการสร้างสะพานข้ามช่องว่างระหว่างวัย และส่งมอบอาวุธทางปัญญาที่เรียกว่า “การรู้เท่าทัน” ให้พวกเขาได้ใช้ป้องกันตัวเองในโลกที่ไร้กำแพง
“ในวันที่กำแพงบ้านไม่อาจปกป้องเด็ก ๆ จากโลกภายนอกได้อีกต่อไป การสร้างกำแพงแห่งความรู้และความเข้าใจในใจของพวกเขา คือหน้าที่ที่สำคัญที่สุดของสังคม”
หมายเหตุ: บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของบทความชุด “Sure” Cyber Unlock ถอดสลักกับดักไซเบอร์ อันเป็นส่วนหนึ่งของโครงการ “นักสืบสายชัวร์ 404: ถอดสลักกับดักไซเบอร์”
ติดตามรายละเอียดเพิ่มเติมของโครงการได้ทาง Facebook เพจ “ชัวร์ก่อนแชร์” หรือเพจ “นักสืบสายชัวร์ ชัวร์ก่อนแชร์สโมสร”
31 สิงหาคม 2568
ศูนย์ชัวร์ก่อนแชร์
สำนักข่าวไทย อสมท
ทีมข่าวไซเบอร์ กฤษณา กาญจนเพ็ญ