ชัวร์ก่อนแชร์ FACTSHEET : ป้อนกล้วยเด็กอายุต่ำกว่า 6 เดือน อันตรายจริงหรือ ?

บนสื่อสังคมออนไลน์มีการแชร์เกี่ยวกับอันตรายจากการป้อนกล้วยเด็กอายุต่ำกว่า 6 เดือน จริงหรือ ?

🎯 ตรวจสอบข้อเท็จจริงและคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ รศ. (พิเศษ) พญ.สุนทรี รัตนชูเอก งานโรคระบบทางเดินอาหารและตับในเด็ก กลุ่มงานกุมารเวชศาสตร์ สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข

องค์การอนามัยโลก (World Health Organization : WHO) และ ยูนิเซฟ (UNICEF) หรือกองทุนเพื่อเด็กแห่งสหประชาชาติ (United Nations Children’s Fund) มีคำแนะนำเกี่ยวกับการได้รับสารอาหารของทารกแรกเกิดถึง 6 เดือน ดังนี้

เด็กแรกเกิดจะต้องได้กินนมแม่ภายใน 1 ชั่วโมงแรกหลังคลอด กินนมแม่อย่างเดียวตั้งแต่แรกเกิดถึง 6 เดือน

หลังจาก 6 เดือนควรกินนมแม่ควบคู่กับอาหารตามวัยจนถึง 2 ขวบ หรือนานกว่านั้น เนื่องจาก “นมแม่” เป็นอาหารที่เหมาะสมที่สุดสำหรับเด็กทารก เพราะมีสารอาหารมากกว่า 200 ชนิด และมีการสร้างสารอาหารที่เหมาะสมในแต่ละช่วงวัย เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน มีวิตามินและฮอร์โมน รวมถึงแบคทีเรียที่ดีต่อระบบทางเดินอาหารของลูกน้อยอีกด้วย

ในเด็กทารกที่เกิดใหม่ยังมีภูมิคุ้มกันที่ไม่สมบูรณ์ “น้ำนมแม่” เปรียบเสมือน “วัคซีนหยดแรก” สำหรับเด็กทารก เพราะมีภูมิคุ้มกันโรคที่จะช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้ลูกน้อยที่ไม่สามารถหาได้จากการกินนมผง

1.ป้อนกล้วยเด็กทารกอายุน้อยกว่า 6 เดือน : ทำให้“เด็กขาดสารอาหาร” ?

เรื่องนี้เป็นความจริง ถ้าให้เด็กทารกอายุน้อยกว่า 6 เดือนกินกล้วยแทนนมแม่

ในน้ำนมแม่มีสารอาหารครบถ้วนเหมาะสำหรับเด็กทารกอยู่แล้ว แต่ถ้าแม่เปลี่ยนมาป้อนกล้วยให้ลูกแทนนมแม่ ผลที่ตามมาก็คือลูกจะได้แต่คาร์โบไฮเดรตจากกล้วยเป็นหลัก สารอาหารตัวอื่นลูกจะได้น้อยจึงทำให้ลูกเกิดภาวะขาดอาหาร

2.ป้อนกล้วยเด็กทารกอายุน้อยกว่า 6 เดือน : ทำให้“เด็กสำลักอาหาร” ?

เด็กทารกอายุน้อยกว่า 6 เดือน “คอยังไม่แข็ง”

ขณะที่แม่ป้อนนมลูก ส่วนใหญ่ลูกจะอยู่ในท่านอน

การป้อนกล้วยหรืออาหารอื่นแทนนมแม่ ลูกก็อยู่ในท่านอนเช่นกัน จึงมีโอกาสสูงที่จะสำลักได้

ขณะลูกสำลักเป็นเรื่องใหญ่ ถ้ามีการอุดกั้นทางเดินอาหารก็จะมีโอกาสหยุดหายใจได้ เพราะไม่มีลมเข้าออกซึ่งอันตรายมาก

3.ป้อนกล้วยเด็กทารกอายุน้อยกว่า 6 เดือน : ทำให้“ระบบย่อยมีปัญหา” ?

ในเด็กทารกอายุน้อยกว่า 4 เดือน ระบบการย่อยอาหารสำหรับย่อยอาหารอื่น (ที่ไม่ใช่นมแม่) ยังไม่ดีพอ อาจจะทำให้อาหารที่กินเข้าไปไม่ย่อย มีปัญหาการอุดกั้นของลำไส้

4.ป้อนกล้วยเด็กทารกอายุน้อยกว่า 6 เดือน : ทำให้“ทางเดินหายใจอุดกั้น” ?

เรื่องนี้เกี่ยวข้องกับเด็กทารกสำลักอาหาร (กินอาหารท่านอนหงาย) เมื่อเกิดการสำลักแล้วมีอาหารลงไปอุดกั้นทางเดินหายใจ

หลอดลมของเด็กทารกมีขนาดเล็กกว่าของผู้ใหญ่ เมื่อมีอาหารอุดกั้นทางเดินหายใจส่วนบน ไม่มีลมเข้า-ออกทำให้เด็กเสียชีวิตได้

อีกกรณี เด็กทารกสำลักอาหารและอาหารผ่านลงไปทางเดินหายใจส่วนล่าง มีการอุดกั้นและทำให้ปอดติดเชื้อ บางรายจะต้องรักษาด้วยการตัดปอดที่ติดเชื้อบางส่วนออก

5.ป้อนกล้วยเด็กทารกอายุน้อยกว่า 6 เดือน : ทำให้“ภูมิต้านทานลดลง” ?

เนื่องจาก “นมแม่” มีสารอาหารมากกว่า 200 ชนิด ที่เหมาะสมสำหรับเด็กทารกแรกเกิดจนถึง 6 เดือน (เป็นอย่างน้อย) และควรให้นมแม่ต่อเนื่องนานที่สุดเท่าที่จะทำได้ รวมถึงให้สารอาหารอื่นที่เหมาะสมในแต่ละช่วงวัย

มีเด็กทารกบางคนที่แม่หยุดให้นม และป้อนกล้วยเด็กทารกอย่างเดียวที่มีแต่แป้ง จึงทำให้เด็กขาดสารอาหาร การเติบโตก็ไม่ดี จึงส่งผลให้ภูมิต้านทานร่างกายลดลง

6.ป้อนกล้วยเด็กทารกอายุน้อยกว่า 6 เดือน : ทำให้“ท้องอืด” ?

อาการ “ท้องอืด” เกิดจากอาหารไม่ย่อย

ในเด็กที่ท้องอืดมักจะกินอาหารไม่ค่อยได้ และมีอาการไม่สบายตัว

อาหารที่ไม่ย่อยมักจะกีดขวาง และ/หรือ อุดกั้นทางเดินอาหาร ซึ่งเป็นเรื่องที่อันตรายมากทั้งเด็กและผู้ใหญ่

7.ป้อนกล้วยเด็กทารกอายุน้อยกว่า 6 เดือน : ทำให้“เกิดโรคอ้วน” ?

เด็กทารกกินนมแม่อย่างเดียวได้รับสารอาหารครบถ้วนแต่ไม่อ้วน

มีเด็กทารกบางคนได้รับอาหารเนื้อที่มีความหนาแน่นของพลังงานมากกว่า จึงมีโอกาสที่มีพลังงานส่วนเกินสะสมทำให้เป็นเด็กอ้วนได้

เด็กทารกอายุต่ำกว่า 6 เดือน กินอะไรได้บ้าง ?

ภายใน 6 เดือนแรก ถ้าน้ำนมแม่มีปริมาณมากพอก็ให้เด็กทารกกินนมแม่อย่างเดียว

กรณีนมแม่มีปริมาณไม่พอ เด็กทารกกินไม่อิ่ม สังเกตได้จาก “เด็กตื่นเร็วขึ้น” และ “หิวบ่อยมากขึ้น” นั่นคือเด็กกินนมไม่อิ่ม กินนมไม่พอ

วิธีสังเกตอีกอย่างก็คือ นำเด็กทารกไปชั่งน้ำหนักแล้วดูกราฟพัฒนาการเด็กในสมุดวัคซีน จะเห็นว่าการเติบโตของเด็กเริ่มลง ไม่ทะยานขึ้นตามกราฟปกติของเด็กทั่วไป

ถ้านมแม่ไม่พอ สามารถแก้ไขได้ด้วย 2 วิธีดังนี้

1. เริ่มอาหารตามวัยเร็วขึ้น คือหลังจาก 4 เดือนก็เริ่มได้แล้ว

2. อาจจะเริ่มให้นมผสมร่วมด้วยกับนมแม่ เพื่อจะเติมพลังงานส่วนที่ขาดไป

ควรให้ลูกเริ่มกินกล้วยตอนไหน และหลังจาก 6 เดือนไปแล้วกินกล้วยอย่างเดียว พอหรือไม่ ?

ในกลุ่มเด็กที่กินนมแม่ และแม่มีน้ำนมปริมาณมากเพียงพอ ก็ควรเริ่มให้กินกล้วยหลังจาก 6 เดือนไปแล้ว แต่ถ้าเด็กกินนมผงก็จะแนะนำให้กินกล้วยหลังจาก 4 เดือนไปแล้ว

หลังจาก 6 เดือนให้เด็กทารกกินกล้วยอย่างเดียวก็จะทำให้ได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ จะต้องให้อาหารตามวัยควบคู่กันด้วย

ผู้ปกครองควรเปิดสมุดสุขภาพเด็ก จะได้รู้ว่าเลี้ยงลูกแล้วมีพัฒนาการตามมาตรฐานหรือไม่ เพราะในท้องตลาดมีอาหารสำเร็จรูปตามวัยขาย แต่ต้องเลือกชนิดที่ไม่มีน้ำตาลเป็นส่วนประกอบ เพราะเด็กที่กินอาหารมีน้ำตาลตั้งแต่เล็ก จะติดรสหวาน ทำให้กินอาหารที่ไม่มีรสหวานไม่ได้เลย

ดังนั้น ไม่ใช่ “กล้วย” อย่างเดียว แต่รวมถึงอาหารทุกอย่างที่นอกเหนือจากนมแม่ ก็ไม่ควรจะเริ่มก่อนอายุ 6 เดือน ยกเว้นกรณีที่นมแม่ไม่เพียงพอ แล้วเด็กเริ่มมีการเติบโตที่ผิดปกติ ก็จำเป็นจะต้องเริ่มอาหารตามวัยเร็วขึ้น แต่ก็ไม่เร็วกว่า 4 เดือน

สัมภาษณ์โดย ณัฐวัฒน์ จิตรมั่น

เรียบเรียงโดย คมส์ธนนท์ ศุขอัจจะสกุล

ดูเพิ่มเติมรายการ ชัวร์ก่อนแชร์ FACTSHEET : ป้อนกล้วยเด็กอายุต่ำกว่า 6 เดือน อันตรายจริงหรือ?