ชัวร์ก่อนแชร์ : ยาดมสมุนไพร เสี่ยงเชื้อราขึ้นปอด จริงหรือ ?
บทความนี้เรียบเรียงโดยเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence : AI) โดยนมีเนื้อหาหลักจากคลิปวิดีโอ
23 มิถุนายน 2568
บนโซเชียลแชร์เตือนว่า ยาดมสมุนไพร บางครั้งมีเชื้อราซ่อนอยู่ เคยมีหมอเจอคนไข้เป็นเชื้อราปอดหาสาเหตุไม่เจอ พอขอดูยาดม เจอเชื้อราขึ้นเต็มก้นขวดนั้น
สรุป : จริงบางส่วน ไม่ควรแชร์
ศูนย์ชัวร์ก่อนแชร์ ตรวจสอบกับ ผศ.ดร.พัชรี กัมมารเจษฎากุล กลุ่มวิชาจุลชีววิทยาคลินิก คณะเทคนิคการแพทย์ มหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติ (สัมภาษณ์เมื่อ 19 มิถุนายน 2568)
ความเสี่ยงและผลการวิจัยยาดมสมุนไพร
ผู้เชี่ยวชาญ กล่าวอธิบายว่า ยาดมสมุนไพรมีโอกาสปนเปื้อนเชื้อราได้ง่าย เนื่องจากทำจากวัตถุดิบธรรมชาติ และอาจมีปัญหาในกระบวนการผลิตหรือการเก็บรักษาที่ไม่เหมาะสม อย่างไรก็ตาม ไม่ใช่ทุกผลิตภัณฑ์ในท้องตลาดที่จะเป็นอันตรายหรือมีเชื้อราที่ก่อให้เกิดโรค
จากการศึกษาวิจัยในช่วงปี 2556-2558 พบว่ายาดมสมุนไพรแห้งเกือบทุกยี่ห้อที่นำมาทดสอบมีการปนเปื้อนของเชื้อรา ทั้งชนิดที่ก่อโรคและไม่ก่อโรค แม้แต่ผลิตภัณฑ์ที่ใช้การบูรและพิมเสนก็ยังพบเชื้อรา แต่ในปริมาณที่น้อย
แม้จะมีเรื่องเล่าว่าแพทย์พบเชื้อราในยาดมของผู้ป่วยที่ติดเชื้อในปอด แต่ก็ยังไม่สามารถสรุปได้แน่ชัดว่าการติดเชื้อนั้นมาจากยาดมโดยตรง เนื่องจากเชื้อรามีอยู่ทั่วไปในอากาศ และการติดเชื้อยังขึ้นอยู่กับปัจจัยอื่น ๆ เช่น ปริมาณและชนิดของเชื้อรา รวมถึงภูมิคุ้มกันของแต่ละบุคคล
คำแนะนำในการใช้ “ยาดมสมุนไพร” อย่างปลอดภัย
เพื่อลดความเสี่ยงในการติดเชื้อ ควรปฏิบัติตามคำแนะนำต่อไปนี้
- ไม่ควรดมใกล้จนเกินไป และระวังไม่ให้มือสัมผัสปากขวด
- หากมีแผลหรือการอักเสบในโพรงจมูก ควรงดใช้
- เลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีแหล่งผลิตชัดเจน มีเลขทะเบียน อย. วันผลิตและวันหมดอายุ และบรรจุภัณฑ์ที่ปิดสนิท
- ปิดฝาให้สนิทหลังใช้ และเก็บในที่ที่ไม่มีความชื้นมากเกินไป
- ไม่ควรใช้ยาดมร่วมกับผู้อื่น
- หากผลิตภัณฑ์มีสีหรือลักษณะที่เปลี่ยนไป ควรหยุดใช้ทันที
- ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่องควรใช้ด้วยความระมัดระวังเป็นพิเศษ
บทสรุป
แม้ว่ายาดมสมุนไพรจะมีความเสี่ยงในการปนเปื้อนเชื้อรา แต่ก็ไม่ใช่เรื่องที่ต้องตื่นตระหนก การทำความเข้าใจข้อเท็จจริง เลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่ได้มาตรฐาน และใช้อย่างถูกวิธี จะช่วยลดความเสี่ยงจากการติดเชื้อได้ ข้อมูล ณ ปัจจุบันยังไม่สามารถสรุปได้ว่าการใช้ยาดมสมุนไพรเป็นสาเหตุโดยตรงของการติดเชื้อราในปอด
ตรวจสอบข้อเท็จจริงโดย : พีรพล อนุตรโสตถิ์
ตรวจสอบบทความโดย : ชยานิษฐ์ ผ่องใส