"ชาวนา” ร้องราคาข้าวดิ่งกว่า 50% ต้นทุนพุ่ง 7 พันต่อไร่ รัฐยังไร้เยียวยา
นายปราโมทย์ เจริญศิลป์ นายกสมาคมชาวนาและเกษตรกรไทย เปิดเผยกับ “ฐานเศรษฐกิจ” ว่า สถานการณ์ราคาข้าวในปัจจุบันน่าเป็นห่วงอย่างยิ่ง โดยราคาข้าวเปลือกเจ้าเกี่ยวสด (ความชื้น 25%) ตกลงมาอยู่ที่ระดับ 5,000–6,000 บาทต่อตัน ถือว่าลดลงมากจากช่วงเดียวกันของปีก่อนที่เคยพุ่งถึง 11,000–12,000 บาทต่อตัน หรือหายไปมากกว่า 50%
“วันนี้ราคาข้าวเปลือกขยับขึ้นมานิดเดียว แต่ภาพรวมยังน่าห่วง เพราะผลผลิตในประเทศเริ่มออกมาก ประกอบกับไทยยังส่งออกได้ยาก ราคาข้าวไทยแพงกว่าคู่แข่ง เช่น เวียดนาม ส่งผลให้ชาวนาขายได้ราคาต่ำ ขณะที่ต้นทุนสูงลิ่ว ทำให้หลายรายเริ่มขาดทุน”
โดยต้นทุนการผลิตของชาวนาไทยปัจจุบันเฉลี่ยที่ 5,500–6,000 บาทต่อไร่ และกำลังเพิ่มเป็น 7,000 บาทต่อไร่ในกรณีที่ชาวนาไม่เผาฟางข้าว ซึ่งต้องใช้สารชีวภัณฑ์ในการย่อยสลายตอซังและฟางข้าว เพื่อควบคุมฝุ่น PM2.5 ตามนโยบายของรัฐบาล ทำให้ต้องแบกรับภาระต้นทุนในส่วนนี้เพิ่มขึ้น
ขณะที่ผลผลิตต่อไร่ของไทยยังต่ำไม่ถึง 1 ตัน เฉลี่ยสูงสุดเพียง 700–800 กิโลกรัมต่อไร่ แต่เวียดนามผลิตได้ถึง 1.2–1.3 ตัน(1,200-1,300 กก.ต่อไร่) หรือบางพันธุ์ทำได้สูงถึง 1.6 ตันต่อไร่ ทำให้ไทยเสียเปรียบในการแข่งขันอย่างชัดเจน
นายปราโมทย์ กล่าวอีกว่า แม้ราคาข้าวเปลือกของไทยจะยังอยู่ที่ระดับ 5,000–6,000 บาทต่อตันในเวลานี้ แต่ตนก็ติดตามใกล้ชิดว่าสุดท้ายอาจจะหลุดเหลือเพียงระดับ 4,000 บาทต่อตันหรือไม่ ขณะที่ราคาส่งออกข้าวไทยยังสูงกว่าคู่แข่ง ทำให้ผู้ซื้อในตลาดโลกหันไปหาประเทศอื่นแทน ส่งผลให้ข้าวไทยระบายในประเทศลำบาก ราคาข้าวภายในจึงยิ่งตกต่ำ
“เมื่อข้าวขายไม่ได้ ราคาก็ลง คนปลูกก็ขาดทุน ทั้งที่เรามีต้นทุนสูงกว่าประเทศอื่น แต่เวลานี้มาตรการเยียวยาของภาครัฐยังเป็นไปอย่างล่าช้า จากส่วนหนึ่งติดปัญหาจากภาคการเมือง ทำให้มาตรการช่วยเหลือยังไม่ชัดเจน และยังมีความไม่แน่นอน ทั้งการเยียวยาไร่ละ 1,000 บาท สำหรับข้าวฤดูนาปรังที่ผลผลิตยังทยอยออกสู่ตลาด และไร่ละ 2,000 บาท สำหรับรอบนาปีที่ผลผลิตจะออกมาในปลายปีนี้”
สำหรับการแก้ปัญหาเชิงโครงสร้าง เช่น การวิจัยสายพันธุ์เพิ่มผลผลิต ลดต้นทุน และมาตรการเสริมประสิทธิภาพการตลาด รวมถึงเร่งเจรจาการค้าระหว่างประเทศ เป็นสิ่งจำเป็น หากไทยยังต้องการรักษาอุตสาหกรรมข้าวไว้ได้อย่างยั่งยืน
อนึ่ง ในการประชุมคณะกรรมการนโยบายและบริหารข้าวแห่งชาติ (นบข.) ล่าสุดเมื่อวันที่ 26 มิถุนายน 2568 ที่มีนายพิชัย ชุณหวชิร รองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง เป็นประธาน ยังไม่ได้เห็นชอบการจ่ายเงินช่วยเหลือไร่ละ 1,000 บาท ไม่เกิน 10 ไร่ สำหรับข้าวนาปรัง ปีการผลิต 2568 วงเงินประมาณ 7,500 ล้านบาท ซึ่งจะช่วยเหลือเกษตรกรรวมกว่า 8 แสนครัวเรือน
ทั้งนี้ที่ประชุม นบข. ได้มอบหมายให้อนุกรรมการฯด้านการผลิต ไปทบทวนรายละเอียดของการจ่ายเงินช่วยเหลือไร่ละ 1,000 บาท ไม่เกิน 10 ไร่ ให้เป็นไปตามขั้นตอนอีกครั้ง คาดว่าจะเสนอเข้ามาในที่ประชุม นบข.อีกครั้ง เพื่อพิจารณาอนุมัติ จากนั้นจึงเสนอไปยังครม.ตามขั้นตอนต่อไป