Celine Song ผู้กำกับ Past Lives และ Materialists คนทำหนังหญิงที่บอกกับเราว่า "ทางออกเดียวต่อความรัก คือจำยอมต่อมันซะ"
ว่ากันว่า ในอุตสาหกรรมฮอลลีวูดเวลานี้ ถือเป็นช่วง ‘ขาดแคลน’ หนังโรแมนติกสุดๆ โดยเฉพาะเมื่อเทียบกับช่วงทษวรรษ 2000s ที่ถือเป็นช่วงเฟื่องฟูของหนังโรแมนติกหน้าตาสดใสจรรโลงใจแบบ How to Lose a Guy in 10 Days (2003), Love Actually (2003) The Girl Next Door (2004) ฯลฯ ที่ก็มีหลายคนวิเคราะห์ว่ามันหมดสมัยไปแล้ว มันไม่ทำเงิน หรือปัจจัยอื่นๆ อย่างการที่เดี๋ยวนี้คนมีตัวเลือกในการรับชม 'ความสดใส' ที่ทำหน้าที่จรรโลงใจมากมายนอกเหนือจากภาพยนตร์ โดยเฉพาะโซเชียลมีเดีย ก็อาจเป็นหนึ่งในเหตุผลที่ทำให้หนังโรแมนติกเหล่านี้เสื่อมความนิยมลงไปในที่สุด
หากแต่ดูเหมือนว่า หนังโรแมนติกจะเริ่มกลับมาเป็นที่พูดถึงอีกครั้ง เมื่อ เซลีน ซง (Celine Song) คนทำหนังหญิงชาวแคนาดาเชื้อสายเกาหลีแจ้งเกิดจาก Past Lives (2023) หนังยาวเรื่องแรกของเธอที่ว่าด้วยหญิงสาวชาวเกาหลีที่ย้ายมาใช้ชีวิตในอเมริกาตั้งแต่เด็ก วันหนึ่ง เพื่อนหนุ่มสมัยประถมของเธอก็ติดต่อมา เปิดบทสนทนาเก่าๆ ที่ทำให้เธอหวนรำลึกความหลัง ทั้งความเป็นไปได้และเป็นไปไม่ได้ทั้งมวล โดยหนังประสบความสำเร็จระเบิดระเบ้อด้วยการเข้าชิงออสการ์สองสาขา ได้แก่สาขาภาพยนตร์ยอดเยี่ยมและเขียนบทยอดเยี่ยม (ซงเขียนเองทั้งเรื่องจ้า) ทั้งยังทำเงินไปได้ถึง 42.7 ล้านเหรียญฯ จากทุนสร้าง 12 ล้านเหรียญฯ
และปีนี้ ซงกลับมาอีกครั้งกับหนังหน้าตาโรแมนติกจ๋าที่ชวนนึกถึงบรรดาหนังรักยุค 2000s สุดๆ อย่าง Materialists (2025) ว่าด้วยเรื่องแม่สื่อสาวที่ประสบความสำเร็จสุดๆ พบว่าตัวเองต้องเลือกระหว่างชายหนุ่มที่ดูสมบูรณ์แบบไปเสียทุกอย่าง กับคนรักเก่าที่ดูเหมือนจะเต็มไปด้วยข้อบกพร่อง หากแต่มันก็เป็นข้อบกพร่องที่ทำให้เธอหวนกลับมาคำนึงถึงตัวเอง โดยหนังเพิ่งออกฉายไปได้ไม่กี่สัปดาห์และกวาดคำวิจารณ์ทั้งแง่บวกแง่ลบ แต่ส่วนใหญ่แล้ว หลายเสียงก็เห็นตรงกันว่า มันช่างเป็นหนังโรแมนติกที่หลายคนคิดถึงเสียเหลือเกิน!
เช่นเดียวกับหนังเรื่องก่อนหน้า ซงเขียนบทโดยอิงจากส่วนเสี้ยวชีวิตของเธอ Past Lives คือการหยิบชีวิตวัยเด็กที่เธอต้องย้ายจากเกาหลีใต้มายังแคนาดาในวัย 12 ปีขณะที่ Materialists นั้น ซงหยิบช่วงเวลาที่เธอเคยทำหน้าที่เป็น 'แม่สื่อ' มาดัดแปลงเป็นบทหนัง
“สิ่งหนึ่งที่ฉันได้เรียนรู้จากการเป็นแม่สื่อก็คือ คุณกำลังรับมือกับสิ่งที่เข้มข้นมากๆ ต้องเข้าใจความปรารถนาของลูกค้าอย่างแท้จริง ลูกค้าทุกคนเปิดเผยต่อแม่สื่อแบบเดียวกับที่ฉันคิดว่าพวกเขาเปิดเผยต่อจิตแพทย์เลยแหละ” เธอบอก “อันที่จริงแล้ว ความต้องการของแต่ละคนก็ไม่ใช่ว่าจะปัจเจกเท่าไรนะ เหมือนว่าเรามองหาจุดร่วมบางอย่างเหมือนกัน ซึ่งน่ามหัศจรรย์มากเลยใช่ไหมคะ
“แล้วในฐานะแม่สื่อ คุณจะพบว่าตัวเองเอาแต่คิดคำนวณบางอย่างในหัวตลอดเวลา มันไม่สำคัญหรอกว่าคุณตัวสูงแค่ไหน หญิงสาวที่ยังโสดซึ่งเป็นลูกค้าฉันชอบพูดเสมอว่า ‘ฉันอยากได้แฟนที่ตัวสูงกว่า 180 เซนติเมตร’ แล้วฉันก็มักย้อนบอกพวกเธอว่า ‘ก็นะ คือคุณสูง 157 เซนติเมตรเอง’ คือคุณไม่ต้องการผู้ชายตัวสูงขนาดนั้นหรอก”
หนึ่งในจุดแข็งของซงในการเขียนบทคือ หนังของเธอพินิจพิเคราะห์เรื่องความรู้สึกและความสัมพันธ์ด้วยสายตาเข้าอกเข้าใจและอ่อนโยนเสมอ กรณีใน Past Lives ก็มีทั้งน้ำเสียงของการโหยหาพร้อมกันกับที่อยาก 'ปิดฉาก' เรื่องราวบางบทบางตอนในชีวิตอย่างสมบูรณ์ เพื่อไม่ให้เกิดความรู้สึกค้างคาอีกต่อไป (และว่าไปแล้ว ก็อาจเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้หลายคนชอบหนังมากๆ)
“ตอนที่หนังเรื่อง Past Lives ออกฉาย ฉันก็ตระหนักได้ว่าจริงๆ แล้วทุกคนหมกมุ่นกับความรักออกจะตายไป ไม่สำคัญหรอกว่าคุณเป็นใคร ทุกคนพูดถึงความรัก พูดถึงความรู้สึกบางอย่างกันทั้งนั้น" ซงอธิบาย "และในเวลาเดียวกันนั้น เราก็อับอายที่จะพูดเรื่องนี้ออกมาตรงๆ ด้วย
"ทำไมเราถึงต้องอายที่จะพูดว่าเราอยากถูกรักกันล่ะ ฉันคิดว่าความจริงคือ เราอยากรู้สึกว่าตัวเองมีคุณค่านั่นแหละ"
พ้นไปจากเรื่องการเขียนบท วิธีการกำกับ 'หนังรัก' ของซงก็น่าสนใจ กล่าวคือตัวละครในหนังของเธอมักสื่อสารผ่านกันด้วยภาษากายเสมอ อันจะเห็นได้จากทีท่าของตัวละครทั้งสองใน Past Lives เมื่อพวกเขาหวนกลับมาเจอกันอีกหนในรอบหลายปี หรืออาการเว้นระยะโดยไม่ตั้งใจของตัวละครสามีที่มีต่อภรรยา เมื่อเขารู้สึกว่าตัวเองอาจไม่ใช่คนที่เข้าใจเธอได้ทุกอย่าง
ซงเผยว่า เคล็ดลับในการแสดงออกถึง 'ภาษารัก' ในหนังคือ 'มือ'
“ฉันมักคุยกับนักแสดงในหนังทั้งใน Past Lives และ Meterialists คือพอถึงฉากที่ใกล้ชิดกันมากๆ ฉันก็จะกำกับนักแสดงแค่อย่างเดียวคือ พวกเขาควรวางมือไว้ตรงไหน พวกเขารู้อยู่แล้วว่าต้องเดินเข้าฉากยังไง เพราะซ้อมกันมาแล้ว อ่านบทร่วมกันมาแล้ว แต่พอตอนถ่ายทำที่ฉันต้องกำกับ มันต้องมีสักจังหวะแหละที่คิดว่า ‘จะวางมือไว้ตรงไหนดีนะ เพราะมันต้องมีความหมายอะไรสักอย่างสิ’ แล้วก็ ‘มือมันต้องเคลื่อนไปทางไหนนะ’ ฉันรู้สึกว่าเรื่องพวกนี้มันพิเศษมากๆ เพราะมือเป็นอวัยวะที่เราเอื้อมออกไปสู่โลก มือนี่แหละที่บอกเล่าเรื่องราวอันน่ามหัศจรรย์ต่างๆ
“เราจับมือกันก็ได้ เอื้อมมือเพื่อไปจับใครอีกคนก็ได้ ฉันคิดว่ามันเป็นเรื่องน่าอัศจรรย์เกี่ยวกับมือในฐานะนักเล่าเรื่องล่ะ”
ใน Materialists ซงขยับแง่มุมเรื่องความสัมพันธ์ให้กว้างกว่าเดิม กล่าวคือตัวละครแม่สื่อในเรื่องนั้น พยายามคำนวณความรู้สึกนึกคิดและความเป็นไปได้ในความสัมพันธ์ผ่านตัวเลขตลอดเวลา และสำหรับซง นี่ย่อมสะท้อนยุคสมัยที่คนในยุคนี้มองเรื่องความรักด้วย
“ฉันว่าเรื่องความสัมพันธ์มันเป็นเรื่องที่คนเราในยุคสมัยนี้รู้สึกเชื่อมโยงตัวเองด้วยได้ง่าย มันมีแนวคิดของการอยากเป็นผู้คุมเกม เข้าใจเกมและอยากเอาชนะ อยากล้อเล่นกับระบบ" เธอบอก "แต่ความรักมันไม่ได้เป็นแบบนั้นเลย มันปั่นหัวพวกเราทุกคน มันทั้งทำให้เราอับอาย ทั้งทำให้เรารู้สึกถ่อมตัวต่อสิ่งตรงหน้า
"สิ่งที่เรารู้ สิ่งที่เราคิดว่าตัวเองเข้าใจ สิ่งที่ทำให้เราคิดว่าเราควบคุมสถานการณ์ต่างๆ ได้ ปลิวหายไปดื้อๆ ทางออกเดียวต่อความรักคือจำยอมต่อมันซะ คุณแก้ปัญหาความรักด้วยตัวเลขหรืออัลกอริธึมไม่ได้ วิธีเดียวที่เราทำได้คือตระหนักรู้ว่า ความรักได้เข้ามาในชีวิตคุณและตอบรับอะไรก็ตามที่มันเสนอให้คุณซะ ซึ่งเป็นเรื่องโง่เง่าชะมัดเลยเนอะ!” เธอบอกอย่างอารมณ์ดี
สำหรับซง ความรู้สึกรักความรู้สึกชอบนั้น บางทีก็ลอยตัวอยู่เหนือตรรกะและเหตุผล เช่นเดียวกับเรื่องตัวเลขและความเข้าใจต่างๆ ป่วยการจะหาเงื่อนไขหรือคำตอบตายตัวใดๆ ให้ “ความรักนั้นเป็นความลึกลับเก่าแก่ที่ไม่เคยมีคำตอบ เป็นความลึกลับที่ไม่อาจเข้าใจได้
"ถึงที่สุด เราก็ไม่รู้อยู่ดีว่าความรักเกิดขึ้นทำไม หรือเกิดขึ้นได้อย่างไร และเมื่อรักเกิดขึ้น มันก็แสนจะเป็นเรื่องปาฏิหาริย์ ดูช่างเป็นเรื่องง่ายดายเหลือเกิน หากแต่เมื่อมันไม่เกิดขึ้น ทุกอย่างช่างดูยากเย็น การออกเดตกลายเป็นเรื่องยากลำบาก”
ทั้งนี้ มองภาพกว้างในแง่ของอุตสาหกรรมภาพยนตร์และความเสื่อมถอยของหนังโรแมนติก ซงเสนอว่า สิ่งหนึ่งที่ยากจะปฏิเสธคือหนังรักนั้นถูกด้อยค่าตลอดมา ทั้งในแง่ว่าเป็นหนังทุนต่ำ เป็นหนังทำง่ายๆ (ซึ่งก็ไม่จริงอีก เพราะไม่ว่าจะหนังฌ็องไหน หากจะทำให้ดีมันก็เรียกร้องเงื่อนไขต่างๆ และความยากด้วยกันทั้งสิ้น) แต่ที่สำคัญที่สุด สำหรับซงแล้ว รากใหญ่ของการด้อยค่านี้มาจากความคิดที่ว่า หนังโรแมนติกมีไว้เพื่อคนดูผู้หญิงเพ้อฝัน
"ฉันรู้สึกเหมือนว่าหนังโรแมนติกมักถูกมองว่าเป็นหนังเพ้อๆ ของผู้หญิง หรือไม่ก็ถูกมองข้ามซึ่งก็เป็นผลมาจากภาวะเกลียดชังผู้หญิง และมันก็มาจากการที่สังคมมองข้ามอำนาจของผู้หญิงมายาวนานนั่นแหละ” เธอบอก
อ้างอิง
https://www.facebook.com/watch/?v=2195902704196596
https://www.avclub.com/celine-song-interview-materialists-past-lives-romance