"แลกดินแดนเพื่อสันติภาพ" เจาะเงื่อนไขยุติสงคราม รัสเซีย-ยูเครน ทำได้จริงไหม?

เผยแพร่ 3 ชั่วโมงที่ผ่านมา

“ไครเมีย” แลกกับสันติภาพ? ทรัมป์ผลักดันให้ยูเครนยอมถอย แต่สงครามกว่า 3 ปี จะสูญเปล่าหรือไม่? เจาะมุมมองผู้เชี่ยวชาญ Land for Peace ทำได้จริงหรือแค่เกมการเมืองมหาอำนาจ

“ยอมทิ้ง ไครเมีย ให้รัสเซีย และให้คำมั่นว่าจะไม่เข้านาโตเด็ดขาด เพื่อแลกสันติภาพ”

นี่คือเงื่อนไขจากความต้องการของรัสเซียที่ โดนัล ทรัมป์ สนับสนุนให้ “เซเลนสกี” ประธานาธิบดียูเครน ยอมทำตาม

นั่นทำให้ไฟสงครามบนดินแดนยูเครน ที่พยายามที่ยูเครนและพันธมิตร พยายามต้านทานกองทัพรัสเซียมากว่า 3 ปี อาจไร้ความหมาย เมื่อสุดท้ายต้องเสียอธิปไตยให้กับรัสเซียในที่สุด

แล้วทำไมผู้เล่นคนสำคัญของความขัดแย้งครั้งนี้อย่างสหรัฐฯ จึงเปลี่ยนจุดยืนจากเดิมที่ให้การสนับสนุนยูเครน มาเป็นการผายมือไปที่เงื่อนไขของ ประธานาธิบดีวลาดิเมียร์ ปูติน ของรัสเซีย ที่ได้เรียกร้องไว้สำหรับการยุติสงคราม

ในมุมของผู้เชี่ยวชาญด้านรัสเซีย ดร.รุสตั้ม หวันสู จากสถาบันสันติศึกษา มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ มองว่าการเปลี่ยนจุดยืนของ “ทรัมป์” อาจเป็นเพราะเขาต้องการหาทางยุติสงครามให้เร็วที่สุด และน่าจะประเมินแล้วว่ายูเครนไม่มีทางชนะในสนามรบ การสู้ต่อไปยิ่งทำให้สหรัฐฯ และยุโรปสูญเสียทรัพยากรมากขึ้น จึงหันไปใช้แนวทาง “Land for Peace” หรือ “ดินแดนแลกสันติภาพ” นั่นคือข้อเสนอที่ว่า ยูเครนอาจต้องยกพื้นที่ “ไครเมีย” ให้รัสเซียอย่างเป็นทางการ เพื่อแลกกับการหยุดยิงและสัญญาว่าจะไม่บุกยูเครนอีก

ทำไมไครเมียจึงสำคัญ?

ความสำคัญทางยุทธศาสตร์ของคาบสมุทรไครเมียและทะเลดำ คือ เป็นยุทธศาสตร์ทางทหารที่สำคัญในการสร้างฐานทัพเรือ ที่มีสามารถเดินเรือได้ตลอดทั้งปี โดยคาบสมุทรไครเมียได้รวมเข้าเป็นส่วนหนึ่งของยูเครนในฐานะสาธารณรัฐปกครองตนเองในปี 1991

ในปี 2014 ก็ถึงจุดเปลี่ยนสำคัญ เมื่อยูเครนเกิดการเหตุการณ์ปฏิวัติยูโรไมดาน ที่มุ่งต่อต้านและขับไล่ผู้นำที่สนับสนุนรัสเซีย พร้อมแสดงเจตจำนงว่ายูเครนจะเป็นส่วนหนึ่งของสังคมยุโรป ไม่ใช่รัสเซีย

แต่สุดท้ายกลายเป็นรัสเซีย ที่ฉวยโอกาส ส่งทหารเข้ายึดไครเมีย และ ผนวกดินแดนให้เป็นส่วนหนึ่งของรัสเซีย ท่ามกลางเสียงคัดค้านของหลายประเทศที่ไม่รับรองอธิปไตยของรัสเซียเหนือดินแดนไครเมีย แน่นอนว่าปัจจัยสำคัญที่ผลักดันให้รัสเซียเข้าครอบครองคาบสมุทรไครเมียของยูเครน คือ เรื่องของยุทธศาสตร์สำคัญทางทหาร แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่าแนวความคิดเรื่องจักรวรรดินิยมที่ยิ่งใหญ่ย่อมมีส่วนไม่มากก็น้อย

LAND OF PEACE ทำได้จริงหรือ?

ดร. รุสตั้ม ชี้ว่าในทางกฎหมายระหว่างประเทศ การได้มาซึ่งดินแดนต้องผ่าน ความยินยอมของเจ้าของอำนาจอธิปไตย

โดยตัวอย่างในอดีตที่เคยเกิดขึ้น: เช่นกรณี รัสเซียขายอลาสกาให้สหรัฐฯ ปี 1867 ซึ่งเป็นการโอนดินแดนโดยความยินยอมของรัสเซีย

กรณีฟินแลนด์ ยกพื้นที่บางส่วน หลังพ่ายแพ้สงครามให้กับโซเวียต หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ส่วนกรณี อิสราเอล–ปาเลสไตน์ มีการพูดถึงการแลกดินแดนเพื่อสันติภาพ แต่สำหรับยูเครน ยากมากที่เซเลนสกีจะยอมรับ เพราะหมายถึง การยอมรับความพ่ายแพ้ และเสี่ยงต่อการถูกมองว่าทิ้งประชาชนและดินแดนของตนเอง

แต่ก่อนจะไปถึงจุดนั้น ดร.รุสตั้ม ตั้งคำถามถึงจุดยืนของ “ทรัมป์” ว่าจะสามารถผลักดันเรื่องดังกล่าวให้เกิดขึ้นได้จริงหรือ?

“คำถาม คือ ทรัมป์ มีอำนาจเต็มในด้านความมั่นคงแค่ไหน? เขาสามารถกดดันยูเครนและเปลี่ยนเกมได้จริงหรือไม่ ที่สำคัญ คือ ผู้กำหนดนโยบายด้านความมั่นคงตัวจริงอาจไม่ใช่ทรัมป์ แต่คือนายพลระดับสูงในเพนตากอน CIA ไปจนถึงกลุ่มธุรกิจอุตสาหกรรมการทหาร? ซึ่ยท้ายที่สุดหากทรัมป์ไม่อาจเป็นผู้กำหนดแนวทาง เขาก็อาจกลับไปสนับสนุนยูเครนเหมือนเดิมก็เป็นได้”

การแลกดินแดนกับสันติภาพอาจเป็นเพียงจุดพักของสงคราม มากกว่าการยุติอย่างแท้จริง หากเงื่อนไข “แลกดินแดนเพื่อสันติภาพ” เกิดขึ้นจริง รัสเซียอาจได้สิ่งที่ต้องการ ยูเครนอาจหยุดความสูญเสีย แต่ความมั่นคงระหว่างประเทศและกติกาสากลจะสั่นคลอนอย่างหนัก

สงครามนี้จึงสะท้อนความจริงอันเจ็บปวดว่า บนโต๊ะเจรจาระหว่างมหาอำนาจ ดินแดนและชีวิตผู้คนมักถูกวางไว้เป็นไพ่เดิมพันเพื่อแลกเปลี่ยนผลประโยชน์ มากกว่าจะเป็นเป้าหมายแห่งสันติภาพที่ยั่งยืนอย่างแท้จริง

ข่าวที่เกี่ยวข้อง