กรมวิทย์ฯ บริการ โชว์ศักยภาพ ห้องปฎิบัติการ’สอบเทียบมาตรฐานเครื่องมือวัด ‘เผย3รายการมีแห่งเดียวในไทย
กรมวิทย์ฯบริการโชว์ความพร้อมห้องปฏิบัติการสอบเทียบมาตรฐานเครื่องมือวัด ชูจุดเด่นความน่าเชื่อถือ “คุณภาพ ความเชี่ยวชาญและครอบคลุมหลากหลายสาขา” เผย 3 รายการสอบเทียบที่มีแห่งเดียวในไทย เตรียมยกระดับสู่การให้บริการระดับทุติยภูมิ รับรองห้องปฎิบัติการรัฐและเอกชน ส่วนแผนอนาคตเดินหน้าวิจัยหนุนตั้งศูนย์สอบเทียบครบวงจร พร้อมพัฒนาการสอบเทียบด้านเครื่องมือทางการแพทย์และเทคโนโลยีใหม่ ๆ ช่วยผู้ผลิตไทยลดต้นทุนและเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขัน
ดร.จิตตกานต์ อินเที่ยง ผู้อำนวยการศูนย์ห้องปฏิบัติการอ้างอิงการสอบเทียบ (ศอส.) สถาบันห้องปฏิบัติการอ้างอิงแห่งชาติ กรมวิทยาศาสตร์บริการ กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) เปิดเผยว่า บริการสอบเทียบเครื่องมือวัดต่าง ๆ เป็นหนึ่งในภารกิจสำคัญของกรมวิทย์ ฯ บริการ ที่เกี่ยวข้องกับความเป็นอยู่ของประชาชน โดยจะสร้างความเชื่อมั่นให้กับการวัดต่าง ๆ ทั้งเครื่องมือที่ใช้ในชีวิตประจำวัน ในห้องปฏิบัติการวิจัย หรือแม้แต่ในอุตสาหกรรมการผลิต
ทั้งนี้กรมวิทย์ฯบริการ เปิดให้บริการสอบเทียบเครื่องมือวัดมากว่า 30 ปี โดยมีขอบข่ายการให้บริการเกือบ 100 รายการ โดยมีขอบข่ายที่ได้การรับรองตามมาตรฐานห้องปฏิบัติการ ISO / IEC 17025 กว่า 60 รายการ มีบุคลากรที่เชี่ยวชาญ และยังเป็น “ห้องปฏิบัติการสอบเทียบเพียงแห่งเดียวในไทย ที่มีทั้งเครื่องวัดแรงดึงในแนวนอนขนาด 1,000 กิโลนิวตัน ซึ่งเป็นขนาดที่มากที่สุดเหมาะสำหรับการทดสอบเหล็กเส้นขนาดใหญ่ที่ใช้ในการก่อสร้างและใช้ในอุตสาหกรรมท่าเรือ เครื่องวัดระยะทางด้วยเลเซอร์ หรือ Laser Distance Meter และการสอบเทียบเครื่องชั่งน้ำหนักที่ค่าน้ำหนักในระดับไมโครกรัม สำหรับงานวิจัยที่ใช้สารทดสอบในปริมาณที่น้อยมาก ๆ”
นอกจากนี้ยังให้บริการสอบเทียบครอบคลุมทั้งด้านความยาว มวลเชิงกล อุณหภูมิความชื้น ไฟฟ้า เครื่องแก้ว เครื่องมือแพทย์ ความสั่นสะเทือน สมบัติทางเคมี และการสอบเทียบเครื่องทดสอบกระดาษ ซึ่งเป็นห้องปฏิบัติการสอบเทียบแห่งเดียวในประประเทศไทยที่สอบเทียบเครื่องมือในโรงงานกระดาษ ได้เกือบครบวงจร
ดร.จิตตกานต์ กล่าวว่า เดิมกรมวิทย์ฯบริการ ให้บริการสอบเทียบเครื่องมือกับห้องปฏิบัติการภายในกรม ฯ ก่อน แต่ ปัจจุบันมีศักยภาพมากพอที่จะให้บริการกับลูกค้าภายนอก จึงให้บริการทั้งแบบถ่ายค่ามาตรฐานไปยังห้องปฏิบัติการสอบเทียบอื่น ๆ ที่มีทั้งภาครัฐและเอกชน และแบบให้บริการสอบเทียบเครื่องมือโดยตรงกับลูกค้า ซึ่งมีความเชื่อมั่นในคุณภาพและความเป็นหน่วยงานรัฐ โดยมีผู้ประกอบการทั้งรายใหญ่และ SME มาใช้บริการกว่า 15 รายต่อเดือน
“ประเทศไทยมีสถาบันมาตรวิทยาแห่งชาติ เป็นหน่วยงานที่ดูแลมาตรฐานของประเทศ โดยได้รับการถ่ายค่ามาจากมาตรฐานระดับโลก และตัวมาตรฐานของประเทศไทย ก็จะถ่ายค่ามายังหน่วยสอบเทียบที่รองลงมา ที่เรียกว่า ห้องปฏิบัติการอ้างอิงการสอบเทียบระดับทุติยภูมิ (Secondary Calibration Reference Laboratory) ซึ่งเป็นเป้าหมายในการยกระดับห้องปฎิบัติการสอบเทียบฯ ของกรมวิทย์ฯ บริการ เพื่อสนับสนุนและตอบสนองความต้องการของห้องปฏิบัติการภายในกรมฯ รวมถึงห้องปฏิบัติการเครือข่ายที่มีอยู่ทั่วประเทศ และยังรองรับห้องปฏิบัติการสอบเทียบระดับตติยภูมิ ที่เกิดขึ้นเป็นจำนวนมากในปัจจุบัน ”
ดร.จิตตกานต์ กล่าวอีกว่า ปัจจุบันมีเทคโนโลยีและนวัตกรรมเกิดขึ้นมากมายที่ต้องการเรื่องการสอบเทียบมาตรฐาน ซึ่งความท้าทายของห้องปฏิบัติการสอบเทียบ ก็คือ การต้องพัฒนาวิธีการสอบเทียบขึ้นมาเอง เพื่อตอบโจทย์กับลูกค้าให้ได้ว่าเครื่องมือ เทคโนโลยีใหม่ ๆ ที่ลูกค้าใช้งานอยู่นั้น สามารถสอบเทียบตามมาตรฐานได้ นอกจากการหาวิธีการแล้ว ยังต้องหามาตรฐานรองรับ บางอย่างที่ไม่สามารถซื้อมาแล้วสอบเทียบได้โดยตรง อาจต้องมีการพัฒนาระบบหรือแม้กระทั่งพัฒนาตัวมาตรฐานขึ้นมาเอง เพื่อจะสอบเทียบให้ลูกค้า บางครั้งอาจจะมีลูกค้าแค่ 1 ถึง 2 ราย แต่เป็นสิ่งที่ลูกค้าต้องการและมีผลกระทบเชิงเศรษฐกิจและสังคมสูงอายุ
สำหรับการพัฒนาต่อไปในอนาคต กรมวิทย์ฯบริการ มีโครงการวิจัยสนับสนุนการจัดตั้ง “ศูนย์สอบเทียบแบบครบวงจร” โดยมุ่งเน้นการวิจัยและพัฒนาเพื่อตอบโจทย์เครื่องมือใหม่ๆ ที่ยังไม่มีการสอบเทียบมาตรฐานในประเทศไทย ซึ่งจะทำให้ครอบคลุมกลุ่มผู้ใช้งานให้มากที่สุด โดยเฉพาะผู้ผลิตในประเทศไทยเพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขัน รวมถึงมีแผนในการพัฒนาการสอบเทียบเครื่องมือทางการแพทย์ รองรับอุตสาหกรรมการแพทย์ในช่วงที่ประเทศไทยกำลังเข้าสู่สังคมสูงวัย และมีสถานการณ์โรคระบาดเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง เพื่อลดค่าใช้จ่ายในการส่งไปสอบเทียบในต่างประเทศ เพิ่มโอกาสให้กับสถานพยาบาลขนาดเล็กในการใช้เครื่องมือที่มีประสิทธิภาพในการวินิจฉัยโรค มีผลต่อการป้องกันและช่วยทำให้คนไทยมีสุขภาพที่ดีขึ้น
นอกจากนี้ กรมวิทย์ฯบริการ ยังมีโครงการเกี่ยวกับ “Smart Lab” เพื่อรองรับเทคโนโลยีที่มีความก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว เช่น พัฒนาการตรวจสอบระบบการทำงานอัตโนมัติ หรือหุ่นยนต์ การสอบเทียบระบบส่งสัญญาณ GNSS การสอบเทียบเครื่องมือไลดาร์ และโดรน ซึ่งเป็นการสอบเทียบเซ็นเซอร์ในการประมวลผลต่าง ๆ เพื่อสนับสนุนผู้ประกอบการในอุตสาหกรรมใหม่
อย่างไรก็ดี สำหรับผู้ที่สนใจการสอบเทียบมาตรฐานเครื่องมือวัด กรมวิทย์ฯ บริการได้จัดนิทรรศการนำเสนอผลงานและบริการเด่นด้านสอบเทียบ ภายใต้แนวคิด “เที่ยงตรงทุกองศา” ชมได้ในงาน “อว.แฟร์ 2025” ที่ศูนย์การประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ ระหว่างวันที่ 9 – 17 สิงหาคม 2568 งานนี้..ยังมีกิจกรรมให้บริการ สอบเทียบเครื่องมือวัด ฟรี! ทั้งเครื่องวัดความดันโลหิตดิจิทัล และเครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้ว เพื่อสร้างความมั่นใจแก่ประชาชนผู้รับบริการสามารถใช้เครื่องมือวัดได้อย่างถูกต้อง รวมถึงการเสวนาให้ความรู้เกี่ยวกับความสำคัญของการตรวจวัดและการดูแลอุปกรณ์ที่ใช้ดูแลสุขภาพในบ้านอีกด้วย.