ขยะใยแก้วคืนชีพ! AIS 3BB Fibre 3 สู่ดีไซน์อีสานสร้างมูลค่า

อัพเดต 17 ชั่วโมงที่ผ่านมา • เผยแพร่ 16 ชั่วโมงที่ผ่านมา

ใน เทศกาลอีสานสร้างสรรค์ 2568 หรือ Isan Creative Festival 2025 (ISANCF 2025) ที่จังหวัดขอนแก่น AIS 3BB Fibre 3 (เอไอเอส สามบีบี ไฟเบอร์ทรี) เป็นหนึ่งในภาคเอกชนที่สมัครใจร่วมทดลองพลิก ทุนวัฒนธรรมถิ่นอีสาน เป็นผลิตภัณฑ์ที่สามารถเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจให้กับชุมชนผ่านความคิดสร้างสรรค์ของ นักออกแบบ (Creator)

โดยร่วมกับ สำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์ (องค์การมหาชน) หรือ CEA, ชุมชนบ้านสาวะถี จังหวัดขอนแก่น แปรรูป วัสดุเหลือใช้ ให้กลายเป็นของใช้สุดสร้างสรรค์

ขาม จาตุรงคกุล และธยานนท์ วิเศษจิตเลิศ

“ด้วยแนวคิดของ CEA ในเรื่องการสร้างสรรค์ชิ้นงานเพื่อพัฒนาชุมชนและเศรษฐกิจ เราในฐานะเอกชนรู้สึกเป็นแนวคิดที่บริษัทจะเชื่อมโยงกับชุมชนได้ จึงร่วมสนับสนุน” ธยานนท์ วิเศษจิตเลิศ ผู้อำนวยการภาค AIS 3BB กล่าวถึงแนวคิดที่ทำให้ตัดสินใจเข้าร่วมกิจกรรมใน ISANCF 2025

ธยานนท์ กล่าวว่า จากภารกิจหลักในการให้บริการติดตั้งอินเทอร์เน็ตบ้านทั่วประเทศ ‘เอไอเอส สามบีบี ไฟเบอร์ทรี’ พบว่ามี วัสดุเหลือใช้เหลือทิ้ง เป็นจำนวนมาก

นั่นก็คือ สายไฟเบอร์ออฟติก (Drop-wire fiber optic) และ โรลเก็บสายไฟเบอร์ (Drum) ที่ไม่สามารถนำกลับมาใช้ซ้ำได้ในกระบวนการติดตั้ง

โรลเก็บสายไฟเบอร์

“สายไฟเบอร์ออฟติกคือวัสดุที่เราเห็นอยู่ตามท้องถนน สิ่งเชื่อมโยงอุปกรณ์ของเราที่เราลากสายไปยังบ้านลูกค้า ส่วนหนึ่งเป็นเศษช่วงปลายม้วนที่ไม่ได้ใช้ ส่วนหนึ่งลูกค้าเคยใช้บริการแล้วยกเลิก เราก็รื้อถอนลงมา นอกจากปรับภูมิทัศน์ รวมทั้งตัวโรลเก็บสายไฟเบอร์ออฟติกหรือเศษแกนม้วนสายไฟเบอร์ ก็นำมาใช้ประโยชน์ในโปรเจคนี้” ธยานนท์ กล่าว

สำหรับการต่อยอด ‘เศษวัสดุเหลือใช้และเหลือทิ้ง’ ดังกล่าว ให้กลายเป็นผลิตภัณฑ์ที่ ‘ชุมชนสาวะถี’ ซึ่งมีฝีมือจักสาน สามารถสร้างประโยชน์ได้ด้วยภูมิปัญญาท้องถิ่น รับหน้าที่โดยนักออกแบบรุ่นใหม่ในภาคอีสาน ขาม จาตุรงคกุล อาจารย์คณะศิลปกรรมศาสตร์ (การออกแบบนิเทศศิลป์) มหาวิทยาลัยขอนแก่น

อาจารย์ขามเชื่อมโยงทรัพยากรที่มีอยู่แล้ว การใช้ความคิดสร้างสรรค์ ฟังก์ชัน การออกแบบเพื่อความยั่งยืน จิตวิญญาณชุมชน เพื่อออกแบบเป็น ‘ผลิตภัณฑ์ใหม่’ คือ เก้าอี้ และ ที่รอรถเมล์ ก่อนส่งต่อให้ชุมชนสาวะถีร่วมกันผลิต

เก้าอี้อีสานโชว์พราว (ISAN Show Proud Stool Chair)

เก้าอี้ในโปรเจคนี้มีด้วยกัน 2 สไตล์ สไตล์แรก อ.ขามออกแบบเป็น Stool Chair หรือเก้าอี้ไร้พนักพิงและไร้ที่วางแขน จึงทำให้น้ำหนักเบา เคลื่อนย้ายได้ง่าย ราคาจับต้องได้ นิยมใช้เป็นเก้าอี้ในห้องนั่งเล่น ตั้งชื่อว่า เก้าอี้อีสานโชว์พราว (ISAN Show Proud Stool Chair) ออกแบบไว้ 2 แนวทาง

เก้าอี้อีสานโชว์พราว แบบที่ 1

แนวทางแบบที่ 1 ใช้ทักษะช่างจักสานสานเส้นสายรัดพลาสติกผสมกับเส้นไฟเบอร์ออปติก สานเป็นทรงกระติบข้าวอีสาน และติดตั้งเบาะนั่งเพื่อความสะดวกสบายในการใช้งาน

อ.ขามเล่าว่า ตอนแรกใช้วิธีสานงานแล้วนำมาติด ผลที่ได้ไม่ค่อยสวยนัก มีความบิดตัวบู้บี้ จึงลองแก้ไขด้วยการนำไม้อัดมาดัดโค้งก่อน ทำให้เป็นทรงที่ดีขึ้น

เก้าอี้อีสานโชว์พราว แบบที่ 2

แนวทางแบบที่ 2 ใช้ทักษะช่างไม้ โดยนำแกนเก็บสายไฟเบอร์ออปติก จำนวน 2 ชิ้น มาเชื่อมต่อกันเป็นโครงสร้าง จากนั้นสานเส้นไฟเบอร์ออปติกเพื่อยืดให้คงทนและเกิดเป็นเส้นสายลวดลายที่สวยงาม

“เก้าอี้ทั้งสองแบบต่างใช้ทักษะฝีมือสานกระติบข้าวดั้งเดิมของชาวชุมชนสาวะถีได้อย่างสวยงาม เพียงแต่ผมเปลี่ยนวิธีสานเล็กน้อย เขาก็พยายามทำด้วยความยาก เพราะไม่เคยทำมาก่อน แต่พอทำออกมาแล้วเขามีความภาคภูมิใจ” อ.ขาม กล่าว

ม้านั่ง : สาวะถีสีทันดร

เก้าอี้สไตล์ที่ 2 อาจารย์ขามนำสายไฟเบอร์ออปติกเหลือทิ้งกับโครงเหล็กเครื่องเล่นแทรมโพลีนมาสร้างสรรค์เป็นม้านั่งหรือเก้าอี้อีกหนึ่งรูปแบบ ตั้งชื่อว่า สาวะถีสีทันดร (Sawathi Sithandon: Round Bench Seating) เพราะได้แรงบันดาลใจจาก ‘ฮูปแต้ม’ ที่ปรากฏอยู่โดยรอบ ‘สิม’ หรือพระอุโบสถ ของวัดไชยศรี วัดสำคัญประจำชุมชนสาวะถี สร้างเมื่อประเมาณปีพ.ศ.2408

ม้านั่ง สาวะถีสีทันดร

ฮูปแต้ม เป็นภาษาถิ่นอีสาน หมายถึงภาพจิตรกรรมฝาผนัง ฮูปแต้มของวัดไชยศรีเล่าเรื่องวรรณกรรมเก่าแก่ลุ่มน้ำโขงเรื่อง สินไซ (ศิลป์ชัย) หนึ่งในอดีตชาติของพระพุทธเจ้าซึ่งต้องผจญภัยผ่าน ‘หกย่านน้ำ เก้าด่านมหาภัย’

“ผมนำเรื่องในฮูปแต้ม ตอน ‘มหานทีสันทันดร’ ซึ่งเป็นด่านที่แปด มาเป็นแรงบันดาลใจ ออกแบบรูปทรงเลียนแบบคลื่นมหาสมุทรที่เขียนไว้ที่วัด ให้ชุมชนสาวะถีลองทำ ซึ่งชาวบ้านยังไม่เคยทำมาก่อน เป็นการผสานกันระหว่างวัฒนธรรม ความยั่งยืน ประโยชน์ใช้สอย เป็นคอนเซปต์อาร์ตพีซต้นแบบชิ้นนี้” อ.ขาม กล่าวถึงต้นแบบ ม้านั่ง : สาวะถีสีทันดร ในโปรเจคนี้

ฮูปแต้มนางกินรีในถิ่นที่อยู่ที่มีมหานทีสีทันดร

ด่านที่ 8 เป็นด่านเทพกินรี เรื่องเล่าว่า นางเกียงคำ เทพกินรีผู้งดงามที่สุด อาศัยอยู่ในบริเวณผาจวง ถ้ำแอ่น ที่มีมหานทีสีทันดร ได้ทำให้ ‘สินไซ’ หลงใหล ไม่ยอมไปไหนถึง 7 วัน แต่ด้วยภารกิจสำคัญที่สินไซต้องทำให้สำเร็จ จำต้องตัดกิเลสเพื่อไปให้บรรลุเป้าหมาย

“ธรรมะนี้สอนให้รู้ว่า เราจะต้องชนะใจตัวเราเองก่อน ถึงจะไปทำให้ชีวิตประสบความสำเร็จหรือพ้นจากห่วง ผมชอบความหมายนี้ อะไรที่ยาก อะไรที่จะต้องทิ้ง เราเอามาทำให้สร้างสรรค์แล้วเกิดประโยชน์ได้ไหม ต้องลดอัตตาลงเพื่อสร้างอะไรใหม่ๆ ขึ้นมา” อ.ขาม กล่าวถึงเหตุที่เลือกฮูปแต้มภาพนี้มาเป็นแรงบันดาลใจในการออกแบบ

ลักษณะภาพวาดมหานทีสีทันดรบนสิมวัดไชยศรี มีการวาดเส้นโค้งซ้ำๆ ซ้อนสานกันไปมา มีความเป็นคลื่นเคลื่อนไหวอย่างแปลกตา จึงก่อเกิดแรงบันดาลใจในการนำลวดลายมาจัดวางใหม่

ม้านั่ง : สาวะถีสีทันดร ผลิตจากโครงเหล็กเครื่องเล่นแทรมโพลีนที่เด็กเลิกเล่นแล้ว เสริมให้สูงขึ้นเล็กน้อยเพื่อให้เป็นเก้าอี้นั่งแบบไม่สูง

ที่รอรถเมล์กระติบ

นอกจากของใช้ภายในบ้านอย่าง ‘เก้าอี้’ อาจารย์ขามยังนำเส้นไฟเบอร์ออฟติกเหลือทิ้งเส้นเล็กๆ แต่มีคุณสมบัติทนทานมาใส่ความคิดสร้างสรรค์ออกมาเป็นสิ่งที่เป็นสาธารณประโยชน์ขนาดใหญ่ ที่รอรถเมล์กระติบ (Katib Bus Stop) และมีความหมาย

ที่รอรถเมล์กระติบ

ฝีมือจักสานสายไฟเบอร์ออฟติกชุมชนสาวะถี

ดีไซน์ของ ‘ที่รอรถเมล์กระติบ’ ได้รับแรงบันดาลใจจากรูปทรงกระติบข้าวฝีมือจักสานชุมชนสาวะถี สานเส้นไฟเบอร์ออฟติกเข้ากับโครงเหล็กรูปทรงครึ่งวงกลมแทนความโค้งของกระติบข้าวทำเป็นผนังและสานเข้ากับโครงเหล็กที่ทำเป็นที่นั่งโค้งยาวไปกับผนัง ภายใต้หลังคาติดตั้งไฟส่องสว่างออกแบบเป็นสัญลักษณ์เครื่องหมาย Wi-Fi

ทั้งวัสดุและเครื่องหมายต่างๆ ของ ที่รอรถเมล์กระติบ ยังสื่อสารถึงการเดินทางจากที่หนึ่งไปยังอีกที่หนึ่งด้วยความอบอุ่น ปลอดภัย

ที่รอรถเมล์กระติบ จัดแสดง ณ ชุมชนสาวะถี วัดไชยศรี