บอร์ด สปสช. เคาะเพิ่มหน่วยบริการ ม.3 'ผู้ป่วยเฉพาะกลุ่ม'
1 กันยายน 2568 ในการประชุมคณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (บอร์ด สปสช.) โดยมีนายสมศักดิ์ เทพสุทิน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข เป็นประธาน ได้มีมติเห็นชอบ "ข้อเสนอการกำหนดให้องค์กรภาคประชาชน องค์กรเอกชน หรือหน่วยงาน เป็นสถานบริการสาธารณสุขอื่นที่คณะกรรมการกำหนดเพิ่มเติม ตามมาตรา 3 แห่งพ.ร.บ.หลักประกันสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2545" เสนอโดย รศ.ดร.ภญ.ยุพดี ศิริสินสุข รองเลขาธิการสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.)
นายสมศักดิ์ กล่าวว่า ในวันนี้บอร์ด สปสช. เห็นชอบข้อเสนอการกำหนดให้องค์กรภาคประชาชน องค์กรเอกชน หรือหน่วยงาน เป็นสถานบริการสาธารณสุขอื่นที่คณะกรรมการกำหนดเพิ่มเติม ตามมาตรา 3 ในบริการ 3 ประเภท ดังนี้
1. บริการมิตรภาพบำบัด
2. บริการสำหรับผู้ใช้สารเสพติด
3. บริการพัฒนาทักษะการสื่อสารเพื่อการดำรงชีวิตอิสระสำหรับคนหูหนวก พร้อมเห็นชอบ (ร่าง) ประกาศคณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เรื่อง กำหนดสถานบริการสาธารณสุขอื่นเป็นสถานบริการตาม พ.ร.บ.หลักประกันสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2545 (ฉบับที่ .. ) พ.ศ. …. โดยมอบให้ สปสช. ดำเนินการตามกระบวนการของสำนักงาน และเสนอ รมว.สาธารณสุข พิจารณาลงนาม ตลอดจนให้ สปสช. จัดทำระบบการกำกับติดตามและประเมินผลลัพธ์การดำเนินงานอย่างต่อเนื่องต่อไป
ทั้งนี้ การพิจารณาดังกล่าวเป็นผลจากมติ บอร์ด สปสช. ครั้งที่ 2/2563 (3 ก.พ. 63) ที่เห็นชอบแนวการพิจารณากำหนดเป็นสถานบริการสาธารณสุขอื่นตามมาตรา 3 แห่ง พ.ร.บ.หลักประกันสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2545 โดยให้องค์กรหรือหน่วยงานที่ให้บริการสาธารณสุขตาม มาตรา 3 ที่ไม่ได้อยู่ภายใต้การกำกับของ พ.ร.บ.สถานพยาบาลฯ ร่วมขึ้นทะเบียนเป็นหน่วยบริการสาธารณสุขอื่นตามมาตรา 3 ได้ เพื่อเพิ่มการเข้าถึงบริการได้
"การอนุมัติข้อเสนอทั้ง 3 ด้านนี้ถือเป็นก้าวสำคัญในการขยายบทบาทของภาคส่วนต่าง ๆ เพื่อเข้ามาเสริมการทำงานของระบบบัตรทอง และช่วยเติมเต็มช่องว่างในการให้บริการแก่กลุ่มประชาชนที่มีความต้องการเฉพาะทางอย่างทั่วถึง สอดรับกับนโยบายรัฐบาล 30 บาทรักษาทุกที่" รมว.สาธารณสุข กล่าว
ด้าน นพ.จเด็จ ธรรมธัชอารี เลขาธิการสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) กล่าวว่า บริการทั้ง 3 ประเภท ถือเป็นหน่วยบริการทางเลือกในระบบบัตรทอง เพื่อช่วยเพิ่มการเข้าถึงบริการเฉพาะด้านให้กับประชาชน เริ่มจาก "บริการมิตรภาพบำบัด" จัดตั้งขึ้นภายใต้แนวคิด "เพื่อนช่วยเพื่อน" (Peer support) เพื่อให้ผู้ป่วยได้รับการดูแลสุขภาพแบบองค์รวมและต่อเนื่อง ทั้งที่บ้านและในชุมชน ครอบคลุมกลุ่มผู้ป่วยมะเร็ง โรคเรื้อรัง เช่น ไตวายและเบาหวาน โรคเลือด โรคหายาก ผู้ป่วยจิตทุเลา เป็นต้น โดยให้บริการ อาทิ ให้คำปรึกษา แลกเปลี่ยนข้อมูลและทักษะการดูแลตนเอง ให้กำลังใจกัน และประสานงานกับบุคลากรทางการแพทย์
ต่อมา คือ "บริการสำหรับผู้ใช้สารเสพติด : ลดอันตรายและฟื้นฟูต่อเนื่อง" มีเป้าหมายให้ผู้ใช้สารเสพติดได้รับการฟื้นฟูและติดตามผลอย่างต่อเนื่องหลังบำบัดรักษา เนื่องจากปัจจุบันพบว่ากว่า 2 ใน 3 ของผู้ใช้สารเสพติดและผู้ที่ผ่านการบำบัดแล้วกลับมาเสพยาซ้ำ ซึ่งขอบเขตบริการจะครอบคลุมบริการฟื้นฟูสมรรถภาพ บริการลดอันตรายโดยชุมชนและการดูแลโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน รวมถึงการค้นหาและคัดกรอง การให้คำปรึกษา การสอนทักษะชีวิต การติดตามเยี่ยมบ้าน และการส่งต่อผู้ป่วยเมื่อเกินศักยภาพ
นพ.จเด็จ กล่าวต่อว่า บริการประเภทสุดท้าย คือ "บริการทักษะการสื่อสารเพื่อการดำรงชีวิตอิสระสำหรับคนหูหนวก" ข้อเสนอนี้ เกิดจากคนหูหนวกที่ไม่สามารถสื่อสารกับผู้อื่น ทำให้ไม่สามารถเข้ารับบริการสุขภาพ ไม่กล้าที่จะเข้าสู่สังคม ขาดทักษะในการดำรงชีวิตอิสระ คนหูหนวกที่ไม่สามารถสื่อสารด้วยภาษามือ จึงทำให้เกิดปัญหาการสื่อสารปัญหาสุขภาพทั้งทางกาย สุขภาพจิตต่อบุคลากรสุขภาพ ขาดโอกาสในการเข้าถึงสิทธิบริการและการรับบริการสุขภาพ
ด้วยเหตุนี้ บอร์ด สปสช. จึงเห็นชอบให้ขยายขอบเขตการจัดบริการพัฒนาทักษะการสื่อสารเพื่อการดำรงชีวิตอิสระสำหรับคนหูหนวก โดยเปิดโอกาสให้ศูนย์บริการคนพิการทั่วไปและองค์กรคนพิการที่ได้รับการรับรอง สามารถเข้ามาเป็น "สถานบริการอื่น" ตามมาตรา 3 เพื่อร่วมให้บริการคนพิการทางการได้ยินและการสื่อความหมายทุกกลุ่มวัย โดยเน้นบริการฟื้นฟูทักษะการสื่อสารตามมาตรฐานของสถาบันราชสุดาฯ มหาวิทยาลัยมหิดล เช่น การใช้ภาษามือ การเข้าถึงข้อมูลข่าวสารสุขภาพ และการดูแลสุขภาพกาย–จิตในระดับพื้นฐาน
"ย้ำว่า หน่วยบริการทั้ง 3 ประเภทนี้ จะต้องมีคุณสมบัติตามหลักเกณฑ์การขึ้นทะเบียนตามที่กำหนด คือ ต้องไม่เป็นองค์กรหรือหน่วยงานภายใต้กำกับของ พ.ร.บ.สถานพยาบาล และต้องมีประสบการณ์ในการให้บริการตามประเภทหน่วยบริการมาแล้วไม่น้อยว่า 1 ปี
นอกจากนี้ยังต้องได้รับการรับรองมาตรฐานจากหน่วยงานกำกับดูแลที่เกี่ยวข้อง รวมถึงบุคลากรผู้ให้บริการจะต้องผ่านการอบรมหรือหลักสูตรการให้บริการ ตามเกณฑ์การให้บริการของหน่วยบริการแต่ละประเภท ทั้งนี้ เพื่อให้ผู้รับบริการได้รับการบริการอย่างมีคุณภาพและมาตรฐาน" เลขาธิการ สปสช. กล่าว