6 ชุมชนจีนในอยุธยา ตั้งอยู่ตรงไหนบ้าง?

อัพเดต 2 ชั่วโมงที่ผ่านมา • เผยแพร่ 2 ชั่วโมงที่ผ่านมา

ร้านค้าไทยและจีนที่ไทย (ภาพจาก : collections.lib.uwm.edu)

คนจีนข้ามน้ำข้ามทะเลมาอยู่ที่เมืองไทยเนิ่นนาน จนเกิดกลุ่มที่เรียกว่า “จีนโพ้นทะเล”ซึ่งนำวัฒนธรรมของตนเข้ามาด้วย เกิดการผสมกลมกลืนกับวัฒนธรรมเดิมในพื้นที่จนเป็นอัตลักษณ์ของคนไทยเชื้อสายจีน พบเห็นได้ในชุมชนจีนเก่าแก่ เช่น เยาวราช สำเพ็ง หรือถ้าในยุคนี้ชุมชนจีนใหม่ก็ต้องเป็นย่านห้วยขวาง

แต่ถ้าย้อนไปสมัยกรุงศรีอยุธยา ชุมชนจีนอยู่ที่ไหนบ้าง?

บทความ“ชาวต่างชาติที่อาศัยอยู่ในอยุธยา”ในวารสารไทย-ญี่ปุ่นศึกษาให้ข้อมูลไว้ว่า สมัยอยุธยามี 6 ชุมชนจีนกระจายกันไปในอยุธยา ได้แก่

1. ชุมชนแถวนายก่าย (ปัจจุบันมักเรียกว่านายไก่/ไส้ไก่) ชุมชนนี้เริ่มตั้งแต่คลองประตูนายก่าย ผ่านท่าเทียบเรือชื่อท่าหอยมาถึงคลองประตูจีน ที่นี่เป็นชุมชนใหญ่ของจีนฮกเกี้ยน มีตลาดใหญ่โตและร้านค้าจีนมากมายตามสองฝั่ง จนอาจเรียกได้ว่าเป็น “ไชน่าทาวน์”

2. ชุมชนสามม้า เป็นย่านที่ติดกับนายก่าย เริ่มตั้งแต่เชิงสะพานนายก่ายไปทางตะวันออกจรดมุมเมืองชื่อว่าตำบลสาระภา

3. ย่านขนมจีน ชุมชนนี้มักทำอาชีพขายขนมจีน จึงทำให้ได้ชื่อนี้ นอกจากนี้ยังมีขายขนมอื่น ๆ อีกด้วย

4. ตลาดปากคลองขุนละคอนไชย เป็นชุมชนที่มีร้านค้าของชาวจีนมากมาย ที่นี่ส่วนใหญ่ขายสินค้าที่มาจากจีนและมีศาลเจ้าจีนอยู่ท้ายตลาดอีกด้วย

5. บริเวณเจ้าสัวซี วัดเหมี่ยวลา มีข้อความปรากฏว่าคือแถววัดท่าราบ ที่นี่เป็นห้องแถว 2 ชั้น 16 คูหา ชั้นล่างจะใช้ขายของ ส่วนด้านบนจะใช้อาศัย ปัจจุบันที่นี่คือโรงเรียนสตรีวัดพุทธไธสวรรย์

6. แถวตลาดน้ำ มักอยู่กันเป็นเรือนแพ มีอยู่ 4 แห่ง คือ ตลาดน้ำวน ตำบลบางกะจะ ตรงข้ามวัดพนัญเชิง, แถวตลาดปากคลองคูจาม ท้ายสุเหร่าแขก, แถวตลาดปากคลองคูไม้ร้อง และตลาดปากคลองวัดเดิม ใต้ศาลเจ้าบุนเถากง

ทั้งหมดนี้คือ 6 ชุมชนจีนในอยุธยาที่ปรากฏในบทความนี้

นอกจากนี้ ในหนังสือ Downtown Ayutthaya ต่างชาติต่างภาษา และโลกาภิวัตน์แรกในสยาม-อุษาคเนย์ (สำนักพิมพ์มติชน) ยังระบุข้อมูลเพิ่มเติมถึงถิ่นที่อยู่ของคนจีนไว้อีกว่า จีนแต้จิ๋วจะอาศัยอยู่แถวตะวันออกของแม่น้ำป่าสัก ย่านปากคลองข้าวสาร ย่านคลองสวนพลู คลองบ้านบาตร คลองบ้านม้า คลองข้าวเม่า หัวรอ วัดแม่นางปลื้ม วัดสามพิหาร วัดสามจีน วัดเกาะแก้ว วัดเชิงท่า วัดโกโรโกโส (วัดอาโกโรอาโกโส)

โดยเฉพาะที่อยู่กันหนาแน่น คือบริเวณย่านปากคลองข้าวสารจนถึงคลองสวนพลู เนื่องจากมีการจ้างงานเยอะนั่นเอง

ส่วนชาวจีนฮกเกี้ยน หนังสือเล่มเดิมให้ข้อมูลว่า เพราะจีนฮกเกี้ยนมักทำงานในราชสำนักหรือใกล้ชิดกับชนชั้นนำ ไม่เหมือนแต้จิ๋วที่ทำงานรับจ้าง ทำสวน เลี้ยงหมู ฯลฯ ทำให้พวกเขามักอยู่ที่บริเวณเกาะเมืองหรือภายในกำแพงเมือง เช่น คลองประตูจีน ป้อมหอราชคฤห์ วัดถนนจีน วัดทองหรือวัดสุวรรณดาราราม เป็นต้น

จากทั้งหมดนี้จึงไม่แปลกใจเลยว่าทำไม “ความเป็นจีน” ถึงได้ผสมผสานกับความเป็นไทย ซึ่งไม่มีวันแยกออกจากกันได้

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่

อ้างอิง :

https://so02.tci-thaijo.org/index.php/japanese/article/view/52161

กำพล จำปาพันธ์ และโมโมทาโร่. (2566). Downtown Ayutthaya ต่างชาติต่างภาษา และโลกาภิวัตน์แรกในสยาม-อุษาคเนย์. กรุงเทพฯ : มติชน.

เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 8 สิงหาคม 2568

อ่านข่าวต้นฉบับได้ที่ : 6 ชุมชนจีนในอยุธยา ตั้งอยู่ตรงไหนบ้าง?

ติดตามข่าวล่าสุดได้ทุกวัน ที่นี่
– Website : https://www.silpa-mag.com