“ผัดหมี่” พระกระยาหารโปรดในรัชกาลที่ 5 ถึงขั้นทรงมีเจ้าประจำ

ผัดหมี่ พระกระยาหารโปรดในรัชกาลที่ 5 ถึงขั้นทรงมีเจ้าประจำ

ปัจจุบัน“ผัดหมี่” เป็นอาหารง่าย ๆ หนึ่งจานที่มีวัตถุดิบหลักเป็นหมี่เอาไปคั่วในกระทะให้ติดกลิ่นไหม้เล็กน้อย เติมเครื่องเข้าไปตามชอบ เสิร์ฟออกมาร้อน ๆ พร้อมควันโขมงและกลิ่นหอมฉุยก็เป็นอันใช้ได้แล้ว

“ผัดหมี่” มีความเป็นมาอย่างน้อยก็ร้อยปีมาแล้ว เนื่องจากมีข้อมูลระบุว่าเป็นพระกระยาหารโปรดในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ถึงขั้นที่พระองค์ทรงมีเจ้าประจำที่ติดพระราชหฤทัยอีกด้วย

นิตยสารศิลปวัฒนธรรม ฉบับสิงหาคม 2568 ส่วนหนึ่งในบทความ “จากโรงหมี่ถึงหมี่กรอบ : เครื่องเสวย ‘ของโปรด’ ของพระปิยมหาราช” โดย ศรันย์ ทองปาน เล่าไว้ว่า“สมเด็จพระปิยมหาราชโปรดปรานหมี่ผัดเป็นอันมาก”

ในบทความได้อ้างอิงถึงข้อมูลของ “เอนก นาวิกมูล” ศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ พ.ศ. 2563 ในหนังสือ “ถนนสายอดีต ๑” ไว้ว่า มีรายงานข่าวการเสด็จพระราชดำเนินประพาสทุ่งบ้านแป้ง บางปะอิน แขวงกรุงเก่า (อยุธยา) วันที่ 20 ตุลาคม พ.ศ. 2441 ปรากฏบนหนังสือพิมพ์สยามไมตรี ฉบับวันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2441 ว่า ตอนนั้นมีผู้จัดทำเครื่องเสวยคาวหวานมาทูลเกล้าฯ ถวายรัชกาลที่ 5 มากมาย

แต่คนที่ได้รับพระมหากรุณาธิคุณมากที่สุดคือ “นางเทียม” ภริยาของหลวงวัง กรมการกรุงเก่า ซึ่งนำ “ผัดหมี่” มาถวาย วันนั้นนางเทียมได้รับพระราชทานเงินรางวัลถึง 20 บาท และรัชกาลที่ 5 ก็มีพระราชปฏิสันถารว่า “หมี่ทั้งโลกย์สู้หมี่ของเทียมไม่ได้”

วันเวลาผ่านไป ผัดหมี่ฝีมือนางเทียมก็ยังเป็นที่เลื่องลือ

นอกจากฝีมือผัดหมี่ของนางเทียมแล้ว ยังมีอีกเจ้าหนึ่งที่เรียกว่าถูกพระราชหฤทัยรัชกาลที่ 5 นั่นคือ “หมี่เจ้ากู้”

เรื่องนี้ ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช เล่าไว้ในหนังสือประวัติบรรพบุรุษ “โครงกระดูกในตู้” ว่า เจ้ากู๋หรืออากู๋ นี้ คือ ม.จ. วิทยา วัชรีวงศ์ ที่ทรงเสกสมรสกับ ม.จ. หญิงมารศรี ปราโมช พระธิดาในกรมขุนวรจักรธรานุภาพ

เจ้านายในราชสกุลปราโมชจะเรียกขาน ม.จ. วิทยา ว่า “อากู๋” หรือ “ท่านกู๋” แปลว่าน้าชาย ซึ่งฉายานี้ก็เป็นที่แพร่หลายในชนชั้นนำ

ม.จ. วิทยาทรงทำผัดหมี่อร่อยมาก จนถึงกับตั้งร้านขาย ชาวบ้านทั่วไปเรียกว่า “หมี่เจ้ากู๋” ซึ่งรัชกาลที่ 5 ก็โปรดเสวยหมี่จากเจ้านี้เช่นกัน ถึงขั้นว่ามีพระราชกระแสรับสั่งให้เข้าไปผัดหมี่ตั้งเครื่องเสวยให้อยู่บ่อย ๆ

ผัดหมี่เจ้ากู๋นี้ มีเรื่องเล่าว่า วันใดที่ผัดหมี่ถูกพระโอษฐ์ รัชกาลที่ 5 ก็จะตรัสชมเชยว่า “วันนี้เจ้ากู๋ผัดหมี่อร่อย”แต่วันไหนไม่ถูกพระโอษฐ์ ก็จะเกิดประโยคว่า “วันนี้ไอ้เจ้ากู๋ผัดหมี่ไม่เป็นรส”

แสดงให้เห็นถึงความใส่พระราชหฤทัยต่อรสชาติของพระกระยาหาร สมกับทรงเป็นผู้มีอัจฉริยภาพด้านอาหารอย่างแท้จริง

อ่านเพิ่มเติม :

• ทำไม “รัชกาลที่ 5” ถึงทรงเป็นผู้มีอัจฉริยภาพด้านอาหาร ?
• “ข้าวบุหรี่” อาหารแขกที่รัชกาลที่ 5 โปรดเสวย แต่เจ้านายบางองค์ไม่ชอบเพราะเหตุใด?
• “อาหารฝรั่ง” สมัยรัชกาลที่ 5 ที่พระองค์และเจ้านายไทยโปรดเสวยมีอะไรบ้าง?

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่

เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 13 สิงหาคม 2568

อ่านข่าวต้นฉบับได้ที่ : “ผัดหมี่” พระกระยาหารโปรดในรัชกาลที่ 5 ถึงขั้นทรงมีเจ้าประจำ

ติดตามข่าวล่าสุดได้ทุกวัน ที่นี่
– Website : https://www.silpa-mag.com