PCOS เช็กหน่อย! ถุงน้ำรังไข่หลายใบ โรคฮิตผู้หญิงที่ใกล้ตัวกว่าที่คิด
" PCOS อันตรายใกล้ตัว " คำกล่าวนี้ไม่เกินจริงเลยค่ะซิส เพราะ ภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ หรือ Polycystic Ovarian Syndrome : PCOS เป็นความผิดปกติของระบบต่อมไร้ท่อหรือสมดุลของฮอร์โมนในร่างกาย โดยจะพบซีสต์หรือถุงน้ำหลายใบในรังไข่ เรียกได้ว่ามากเกินปกติจนเกิดผลกระทบต่อการมีบุตร การมีประจำเดือน การอักเสบของอวัยวะต่าง ๆ ในร่างกาย อาการซึมเศร้า วิตกกังวล ไปจนถึงพัฒนาเป็นมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูกได้เนื่องจากไม่มีการสลายของเยื่อบุโพรงมดลูกเพราะไม่มีการตกไข่นั่นเอง ฉะนั้นเรื่องใกล้ตัวของสาว ๆ ขนาดนี้ หากทำความรู้จักไว้ หมั่นคอยสังเกต จะได้ยับยั้งหรือป้องกันการเกิด PCOS ได้ทันท่วงที
แต่บางทีอาการที่บ่งบอกนั้นก็ทำให้หลายคนไม่แน่ใจ เพราะอาการเบื้องต้นที่สังเกตได้ก็มักเกิดขึ้นในตอนช่วงฮอร์โมนเปลี่ยนแปลงในรอบนั้นของเดือนพอดี เช่น สิวขึ้น ผิวมัน ผมร่วง แต่จริงๆ ยังมีอาการชวนสังเกตและบ่งบอกว่าไม่ปกติที่ควรเฝ้าระวังอยู่ ซิสขออาสาพาเช็กอาการ สาเหตุ แนวทางการรักษา และวิธีการปรับพฤติกรรม เพื่อลดความเสี่ยงและช่วยลดอันตรายที่จะเกิดจาก PCOS ตามมาได้ค่ะ
♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️
PCOS หรือภาวะถุงน้ำในรังไข่หลายใบคืออะไร
ปกติในรังไข่จะมีถุงน้ำหรือซีสต์พบได้ทั่วไปในเพศหญิงวัยเจริญพันธุ์ช่วงเวลาที่มีรอบเดือน ซึ่งอาจเป็นเนื้องอกปกติหรือเกิดจากการเปลี่ยนแปลงฮอร์โมนในรอบเดือนนั้น โดยหากเป็นเนื้องอกปกติอาจหายไปเองได้ หรือบางรายอาจต้องปรึกษาแพทย์เพื่อผ่าตัด
แต่กรณีของ PCOS คือความผิดปกติของระบบต่อมไร้ท่อหรือฮอร์โมนในร่างกาย โดยจะพบเป็นชีสต์หรือถุงน้ำหลายใบในรังไข่ ลักษณะการเบียดรังไข่ทำให้การทำงานของรังไข่เกิดความผิดปกติจนตกไข่ได้ไม่สม่ำเสมอหรือไม่ตกไข่เลย ทำให้ไม่มีประจำเดือน หรือมีบุตรได้ยาก
สาเหตุ PCOS เกิดจาก
แม้จะยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด แต่หลักการที่ร่างกายไม่สามารถตกไข่ได้สม่ำเสมออาจเป็นผลมาจากหลายกรณีร่วมกัน เช่น ฮอรโมนในร่างกายไม่สมดุล มีฮอร์โมนเพศชายในร่างกายสูงเกิน มีภาวะดื้ออินซูลิน หรืออาจเกิดจากกรรมพันธุ์หรือความผิดปกติของหลายระบบในร่างกาย เช่น ต่อมใต้สมอง รังไข่ ต่อมหมวกไต เป็นต้น รวมทั้งความเครียด โรคอ้วน โรคเบาหวาน การทานอาหารเสริมบางกลุ่มที่ส่งผลต่อการทำงานของรังไข่ โดยโรคนี้จะพบความชุกประมาณร้อยละ 5-10 ในกลุ่มสตรีวัยเจริญพันธุ์
อาการของ PCOS
นอกจากอาการเบื้องต้นที่กล่าวไป สามารถดูเช็กลิสต์อาการเพิ่มเติมเพื่อช่วยให้วิเคราะห์ได้แม่นยำมากขึ้น
- ประจำเดือนมาไม่ปกติ รอบมักห่างกันเกิน 35 วัน และเป็นต่อเนื่องกันมากกว่า 3 รอบเดือน หรือมาน้อยกว่า 8 รอบใน 1 ปี โดยไม่ได้ใช้ยาอื่น
- ประจำเดือนมากะปริดกะปรอยหลังจากหายไปนาน
- ประจำเดือนมามากผิดปกติที่เคยเป็น ติดต่อกันหลายรอบเดือน
- มีอาการจากความผิดปกติของฮอร์โมนเพศชายในร่างกายที่มากเกิน เช่น สิวขึ้นเยอะ โดยเฉพาะบริเวณคาง กราม แก้มส่วนล่าง, ขนดก, หน้ามัน, ผมร่วง, ศีรษะล้าน เป็นต้น
- มีอาการจากภาวะดื้ออินซูลิน เช่น รอยดำตามข้อพับ หลังต้นคอ รักแร้ ใต้ราวนม ซึ่งหากเป็นภาวะดื้ออินซูลินอาจมีความเสี่ยงพัฒนาไปเป็นโรคเบาหวานได้
- น้ำหนักเกิน หรือมีค่าดัชนีมวลกาย Body Mass Index (BMI) มากเกินกว่า 25 ซึ่งเป็นเกณฑ์สำหรับคนเอเชีย (โรงพยาบาลศิริราช ปิยมหาราชการุณย์, 2568)
- มีภาวะมีบุตรยากเพราะร่างกายไม่สามารถตกไข่ได้ปกติ
การรักษา
PCOS สามารถรักษาให้หายได้ แต่หากรักษาหายแล้วหากละเลยการสังเกตดูแลร่างกาย หรือเกิดความผิดปกติของระบบต่าง ๆ ในร่างกาย ภาวะ PCOS ก็อาจกลับมาได้
สำหรับแนวทางการรักษาแบ่งออกเป็น 2 แบบ คือสำหรับผู้ที่ต้องการมีบุตร และผู้ที่ยังไม่ต้องการมีบุตร
ผู้ที่ไม่ต้องการมีบุตร
- ให้ยาปรับฮอร์โมนเพื่อให้ประจำเดือนมาสม่ำเสมอ ลดการแสดงของภาวะฮอร์โมนเพศชายเกินในร่างกาย
- หรืออาจใช้การคุมกำเนิดที่เหมาะสม ลดการหนาตัวของเยื่อบุมดลูก
- หรืออาจใช้ยารักษาโรคเบาหวาน ควบคุมภาวะดื้ออินซูลินคล้ายผู้ป่วยเบาหวาน
- ปรับโภชนาการและพฤติกรรมให้ร่างกายใช้ฮอร์โมนอินซูลินได้มีประสิทธิภาพ ลดระดับน้ำตาลในเลือด และสามารถตกไข่ได้ตามปกติ โดยอาหารที่ควรควบคุมคือประเภทที่ไขมัน แป้ง และน้ำตาลสูง อาหารแปรรูป หรือกลุ่มอาหารที่สามารถกระตุ้นการอักเสบเฉพาะบุคคลได้ เช่น นมวัว ถั่วเหลือง กลูเตน เบเกอรี่ที่มีไขมันทรานส์และไขมันอิ่มตัว
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอตามความถนัดหรือความชอบ
ผู้ที่ต้องการมีบุตร
- ใช้ยากระตุ้นการตกไข่
- กรณียาไม่เกิดผลจะรักษาด้วยการผ่าตัด
- ปรับโภชนาการและพฤติกรรมให้ร่างกายใช้ฮอร์โมนอินซูลินได้มีประสิทธิภาพ ลดระดับน้ำตาลในเลือด และสามารถตกไข่ได้ตามปกติ โดยอาหารที่ควรควบคุมคือประเภทที่ไขมัน แป้ง และน้ำตาลสูง อาหารแปรรูป หรือกลุ่มอาหารที่สามารถกระตุ้นการอักเสบเฉพาะบุคคลได้ เช่น นมวัว ถั่วเหลือง กลูเตน เบเกอรี่ที่มีไขมันทรานส์และไขมันอิ่มตัว
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอตามความถนัดหรือความชอบ
ทั้งนี้ในกลุ่มผู้ที่ต้องการมีบุตรควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านมีบุตรยาก เพื่อร่วมประเมินและรักษาด้วย
Tips วิธีดูแลตัวเองของภาวะถุงน้ำในรังไข่หลายใบ
- ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ครบ 5 หมู่ เน้นผักผลไม้ เลี่ยงแป้งและอาหารไขมันสูง
- ออกกำลังกายให้สม่ำเสมอ
- ไม่เครียด ทำจิตใจให้แจ่มใส เพราะความเครียดทำให้ฮอร์โมนผิดปกติ
- ใช้ยาฮอร์โมนตามแผนการรักษาของแพทย์อย่างต่อเนื่อง ไม่ควรหยุดยาหรือลดยาเอง หรือปรับเปลี่ยนยาเอง
- ไปตรวจติดตามตามแพทย์นัดอย่างสม่ำเสมอ
♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️
สรุป PCOS อันตรายใกล้ตัวผู้หญิง เป็นแล้วรักษาหายได้ ควรหมั่นสังเกตและดูแลร่างกายสม่ำเสมอ
เมื่อเกิดความผิดปกติกับร่างกาย รู้สึกได้ถึงความเสี่ยงที่เข้าข่าย ภาวะถุงน้ำในรังไข่หลายใบ หรือ PCOS แล้วสิ่งที่เราสามารถทำได้เลยคือไปพบแพทย์เพื่อตรวจโรคและทำการวินิจฉัยให้ชัดเจนเพื่อที่จะได้หาทางรีบแก้ไขหรือรักษา แต่อีกสิ่งที่สำคัญไม่แพ้กันคือต้องเริ่มปรับเปลี่ยนไลฟ์สไตล์ของตัวเอง ใส่ใจสุขภาพร่างกายและจิตใจ ควบคุมอาหาร ดื่มน้ำเปล่า ทานผักผลไม้มากขึ้น และควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ ออกกำลังกายสม่ำเสมอด้วย
ในฐานะของสาวซิสเองจึงสังเกตเห็นความสำคัญของทั้งสองหลักการนี้ และสนับสนุนให้ใช้ทั้งวิธีการทำความเข้าใจร่างกายและจิตใจ หมั่นสังเกต ปรับพฤติกรรม เลือกนำพลังงานมาใช้ให้ถูกฤดูกาลของร่างกาย ควบคู่ไปกับการปรึกษา/รักษากับแพทย์เฉพาะทางและศาสตร์ที่เกี่ยวข้อง ย่อมตอบสนองต่อโรคในทางที่ดี ช่วยบรรเทาอาการและทำให้ผลลัพธ์ดีขึ้นได้แบบยั่งยืนแน่นอน
ขอขอบคุณภาพประกอบจากเว็บไซต์ : Thai PBS / Sanook / kyoritsu-biyo
ขอขอบคุณข้อมูลจากเว็บไซต์ : bangkokhospital / siphhospital / medparkhospital / samitivejhospitals
♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️
บทความแนะนำ