สปสช. จำกัด 'สิทธิบัตรทอง 30 บาท' รับบริการร้านยา-คลินิก เหลือ 2 ครั้ง/เดือน

จากกรณีที่สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ หรือ สปสช. กำหนดหลักเกณฑ์ใหม่ให้ผู้มีสิทธิบัตรทองที่มีอาการเจ็บป่วยเล็กน้อย หรือ โรคทั่วไปเข้ารับบริการสำหรับบริการปฐมภูมิรวมทุกหน่วยบริการได้ 2 ครั้ง/เดือนโดยจะมีผลตั้งแต่วันที่ 1 กันยายน 2568 เป็นต้นไปนั้น

จากการเปิดเผยของ ทพ.อรรถพร ลิ้มปัญญาเลิศ รองเลขาธิการ สปสช. ได้ชี้แจงรายละเอียดถึงเหตุผลรวมถึงหลักเกณฑ์สำคัญว่า ประชาชนสิทธิบัตรทองนอกจากไปรับบริการสถานพยาบาลประจำตัวที่ได้ลงทะเบียนเลือกไว้แล้ว ที่ผ่านมา สปสช.ได้เพิ่มทางเลือกใหม่ให้สามารถใช้สิทธิ 30 บาทรักษาทุกที่ เข้ารับบริการปฐมภูมิที่หน่วยบริการนวัตกรรม คือ ร้านยาและคลินิกเอกชน 4 ประเภท ซึ่งประกอบด้วย

• ร้านยาคุณภาพ
• คลินิกเวชกรรม
• คลินิกพยาบาล
• บริการการแพทย์ทางไกล (Telemedicine) ทั้งการรับบริการผ่านแอปพลิเคชันและที่ตู้ห่วงใย

ล่าสุด สปสช.กำหนดหลักเกณฑ์ใหม่ให้เข้ารับบริการจากหน่วยบริการเหล่านี้รวมทุกหน่วยบริการได้ 2 ครั้งต่อเดือนโดยจะเริ่มในวันที่ 1 กันยายน 2568 นี้โดยเหตุผลที่ต้องมีการปรับเปลี่ยนมีรายละเอียด ดังนี้

1. รักษาคุณภาพและมาตรฐานการบริการ

สปสช. ต้องการให้บริการสาธารณสุขตามสิทธิ 30 บาทรักษาทุกที่จากหน่วยบริการนวัตกรรมที่เข้าร่วมเป็นไปตามคุณภาพและมาตรฐานเพราะหน่วยนวัตกรรมเป็น "ทางเลือก" ในการเข้าถึงบริการของประชาชน หากไปรับบริการแล้ว "ไม่หาย" จากการอาการป่วยก็ควรต้องไปรับบริการจากหน่วยบริการประจำที่ลงทะเบียนเลือกไว้

ตัวอย่างเช่น ผู้มีสิทธิบัตรทองมีอาการเจ็บป่วยและเข้ารับบริการที่ "ร้านยาคุณภาพ" ในครั้งที่ 1 ต่อมาได้เข้ารับบริการที่ "คลินิกเวชกรรม" เป็นครั้งที่ 2 จะถือว่า ได้ใช้สิทธิในเดือนนั้นหมดแล้ว ซึ่งหากอาการเจ็บป่วยยังไม่หายดีหากต้องการเข้ารับบริการอีกครั้งต้องไปรับบริการใน "สถานพยาบาลประจำตัว" ซึ่งได้ลงทะเบียนเลือกเอาไว้

2. ส่งเสริมการใช้บริการอย่างเหมาะสม

หากผู้ป่วยไปรับบริการแล้วไม่หายจากอาการป่วยก็ควรไปรับบริการยังหน่วยบริการประจำที่ลงทะเบียนเลือกไว้ซึ่งมีศักยภาพในการรักษามากกว่า

ตัวอย่างเช่น ผู้ป่วยสิทธิบัตรทองไปรับบริการที่ "ร้านยาคุณภาพ" ซึ่งเป็นหน่วยบริการนวัตกรรมที่ไปรับบริการเจ็บป่วยเล็กน้อย 32 กลุ่มอาการ รับยาที่ร้านยาได้หากปวดหัวแล้วไปรับยาที่ร้านยามากกว่า 2 ครั้ง/เดือนแล้วยังไม่หายก็ควรต้องไปรับบริการที่มีศักยภาพมากขึ้น

3. ป้องกันการใช้สิทธิผิดวัตถุประสงค์

การกำหนดความเหมาะสมในการเข้าถึงบริการจากหน่วยบริการนวัตกรรมที่เป็นทางเลือก ทำให้ประชาชนสิทธิบัตรทองสามารถตัดสินใจเข้ารับบริการได้ทันทีโดยไม่ต้องรอให้เป็นมากขึ้น

"สำหรับจำนวนครั้งรับบริการ 2 ครั้งต่อเดือนนั้น เป็นการกำหนดความเหมาะสมในการเข้าถึงบริการจากหน่วยบริการนวัตกรรมที่เป็นทางเลือก เพราะหากเจ็บป่วยก็สามารถเข้าถึงบริการได้อย่างไม่จำกัดจำนวนครั้งอยู่แล้ว แต่ทว่าหน่วยบริการนวัตกรรมใน 30 บาทรักษาทุกที่นั้นเป็นทางเลือกในการเข้ารับบริการ ก็ทำให้ประชาชนสิทธิบัตรทองได้ตัดสินใจเข้ารับบริการได้ทันที ไม่ต้องรอให้เป็นเยอะ" ทพ.อรรถพร รองเลขาธิการ สปสช. กล่าว

4. จำกัดเฉพาะรับบริการเจ็บป่วยเล็กน้อย 32 และ 42 กลุ่มอาการเท่านั้น

การจำกัดให้รับบริการ 2 ครั้งต่อเดือนนั้น จำกัดเฉพาะบริการเจ็บป่วยเล็กน้อย 32 และ 42 กลุ่มอาการเท่านั้น ส่วนบริการในหน่วยบริการอื่น เช่น ล้างแผล และทำแผล ยังใช้ได้ตามความจำเป็น

รายละเอียด 42 กลุ่มโรค/อาการ

1. ข้อเสื่อมหลายข้อ

2. ตาแดงจากไวรัส

3. ตาแดงจากไวรัส ที่มิได้มีรหัสระบุรายละเอียด

4. ข้อเสื่อมโดยทั่วไปปฐมภูมิ

5. เนื้อเยื่ออักเสบ

6. วิงเวียน มึน

7. ปวดศีรษะ

8. อาหารเป็นพิษจากเชื้อแบคทีเรียอื่น

9. อาการท้องร่วง

10. กระเพาะและลำไส้อักเสบจากการติดเชื้อ

11. ไข้ไม่ทราบสาเหตุ

12. ความผิดปกติของระบบการทรงตัวของหู

13. โรคตากุ้งยิงและตุ่มอักเสบเรื้อรังที่หนังตา

14. การอักเสบของเยื่อบุตา

15. การติดเชื้อไวรัสที่มิได้ระบุรายละเอียด

16. กล้ามเนื้อเคล็ด

17. ติดเชื้อไวรัสไม่ระบุตำแหน่งที่เป็น

18. ข้ออักเสบข้อเดียวที่มิได้มีระบุรายละเอียด

19. เยื่อบุจมูกและลำคออักเสบเฉียบพลัน (หวัดธรรมดา)

20. ไข้ไม่ระบุชนิด

21. เวียนศีรษะบ้านหมุนเฉียบพลันแบบไม่รุนแรง

22. ปวดท้องช่วงบน

23. การติดเชื้อทางเดินหายใจในส่วนบนแบบเฉียบพลันหลายแห่งพร้อมกัน

24. ลมพิษ

25. ปวดท้องและปวดอุ้งเชิงกราน

26. เยื่อบุตาอักเสบเฉียบพลันที่มิได้ระบุรายละเอียด

27. ลมพิษที่มิได้ระบุรายละเอียด

28. ปวดหลังส่วนล่าง

29. คออักเสบเฉียบพลัน

30. ต่อมทอนซิลอักเสบเฉียบพลัน

31. คออักเสบเฉียบพลันที่มิได้ระบุรายละเอียด

32. การติดเชื้อทางเดินหายใจในส่วนบนแบบเฉียบพลัน

33. กระเพาะอาหารอักเสบที่มิได้ระบุรายละเอียด

34. อาการปวดท้องอื่น ๆ และอาการปวดท้องที่ไม่ระบุ

35. ข้ออักเสบหลายข้อที่มิได้ระบุรายละเอียด

36. ต่อมทอลซิลอักเสบ เฉียบพลัน ที่มิได้ระบุรายละเอียด

37. เยื่อจมูก อักเสบจากการแพ้ ที่มิได้ระบุรายละเอียด ปวดกล้ามเนื้อ

38. เยื่อจมูกอักเสบจากการแพ้หรือการเปลี่ยนอากาศ

39. ข้ออักเสบ แบบอื่น

40. ไซนัสอักเสบเฉียบพลัน

41. ไซนัสอักเสบเฉียบพลันที่มิได้ระบุรายละเอียด

42. การติดเชื้อโควิด-19 กลุ่มสีเขียว ที่มีอาการเจ็บป่วยเล็กน้อย

5. ป้องกันการปลอมแปลงสิทธิ

นอกจากนี้เนื่องจากผู้ใช้สิทธิบัตรทองต้องใช้ "บัตรประจำตัวประชาชน" เพื่อยืนยันตัวตนเมื่อเข้ารับบริการทุกครั้ง ด้วยเหตุนี้ ประชาชนจึงต้องระมัดระวังและดูแลบัตรประชาชนของตนเองให้ดีเพื่อไม่ให้เกิดการรั่วไหลของข้อมูลเพราะหากถูกผู้ไม่ประสงค์ดีนำไปใช้แอบอ้างเข้ารับบริการจะทำให้ผู้ใช้สิทธิบัตรทองตัวจริงเสียสิทธิในการรับบริการได้

สำหรับการปรับเปลี่ยนในครั้งนี้มิใช่การตัดสิทธิแต่เป็นการจัดระเบียบให้ประชาชนได้รับการรักษาที่เหมาะสมและมีประสิทธิภาพโดยยังคงสามารถเข้ารับบริการได้อย่างไม่จำกัดจำนวนครั้งที่"สถานพยาบาลประจำตัว" ที่ได้ลงทะเบียนเลือกเอาไว้ตามปกตินั่นเอง