รูปสลักพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 บนเกาะลังกา มีอยู่จริงหรือ!?

อัพเดต 2 ชั่วโมงที่ผ่านมา • เผยแพร่ 2 ชั่วโมงที่ผ่านมา

เปิดข้อสันนิษฐาน รูปสลักพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 บนเกาะลังกา เป็นไปได้มากน้อยแค่ไหน!?

บนเกาะลังกา นอกกรุงโปโลนนารุวะห่างออกไปประมาณ 2 กิโลเมตร มีโบราณสถานแห่งหนึ่งชื่อว่า วัดโปตคุลวิหาร (Pothgul Viharaya) หรือวัดบรรณาลัย ในหลืบประตูมีจารึกระบุว่า พระมเหสีในพระเจ้าปรักกรมพาหุที่ 1 กษัตริย์ลังกา ทรงบูรณะถวายพระสวามีที่สวรรคต จึงเชื่อกันว่าวัดแห่งนี้คงจะสร้างขึ้นในสมัยพระเจ้าปรักกรมพาหุที่ 1 ที่ทรงครองราชย์ระหว่าง พ.ศ. 1696-1729 นั่นเอง

ทว่าห่างออกไปไม่ไกล มีชะโงกหินสูง 3-4 เมตรที่มีการแกะสลักหินเป็นรูปเหมือนกษัตริย์หันพระพักตร์เข้าหาวัด ซึ่งตามคติเชื่อกันว่าน่าจะเป็นรูปเหมือนของกษัตริย์ผู้สร้างวัด

แต่รูปสลักนี้ไม่มีจารึกกำกับบอกเป็นข้อมูลเอาไว้เลย แม้จะเชื่อว่าเป็นรูปเหมือนของพระเจ้าปรักกรมพาหุที่ 1 แต่หลายอย่างกลับสอดรับว่าอาจเป็นพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 กษัตริย์เขมรมากกว่า ทั้งนี้เพราะ

1. ใบหน้ามีลักษณะเป็นชาวอุษาคเนย์มากกว่าชาวลังกาหรือชาวภารตะ เนื่องจาก ริมฝีปากหนา, จมูกแบนไม่โด่ง, กระดูกหน้าผากเป็นสันหลังคิ้ว, ตาหรี่

2. รูปสลักมีลักษณะกำลังหลับพระเนตร ซึ่งถือเป็นเรื่องแปลก โดยพระพุทธรูปทั่วไปมักลืมพระเนตร อันเป็นสัญลักษณ์ของ “พระผู้ตื่น” หรือการตื่นรู้ ฉะนั้น หากกษัตริย์ที่ศรัทธาในพุทธศาสนาจะทำรูปเหมือนของพระองค์เองก็ควรจะต้องทำรูปสลักแบบลืมพระเนตร

กษัตริย์พระองค์เดียวที่นิยมสร้างพระพุทธรูปหลับพระเนตร และรูปเหมือนของพระองค์หลับพระเนตร ก็คือ พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ซึ่งคงนิยมการนั่งสมาธิ และนับถือพระพุทธเจ้าว่าเป็นเลิศในการบำเพ็ญสมาธิ

3. วัดโปตคุลวิหารมีแผนผังไม่เหมือนวัดใด ๆ ในลังกา โดยปกติสถาปัตยกรรมลังกาไม่นิยมการเรียงซ้าย-ขวา ให้สะท้อนกัน แต่จะสร้างแบบกระจัดกระจายตามแต่ลักษณะภูมิประเทศจะอำนวย แต่วัดโปตคุลวิหารมีแผนผังที่คล้ายกับสถาปัตยกรรมเขมร โดยเฉพาะการสร้างวิหารอยู่ในแอ่งคล้ายกับว่ามีน้ำล้อมรอบ

นักวิชาการเคยเทียบแผนผังวัดโปตคุลวิหารกับปราสาทแม่บุญตะวันออกที่เมืองพระนครก็พบความคล้ายคลึงกันอย่างไม่น่าเชื่อ

ไมเคิล ไรท นักวิชาการด้านอุษาคเนย์ศึกษา สังเกตว่า แผนผังวัดโปตคุลวิหารยังมีความคล้ายคลึงกับแผนผังปราสาทบันทายสำเหร่ที่สร้างร่วมสมัยกันอีกด้วย

ฉะนั้น แผนผังวัดโปตคุลวิหาร และรูปสลักที่อยู่ไม่ไกลกันนั้น น่าจะเป็นหลักฐานที่สะท้อนให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างลังกากับเขมร โดยรูปสลักนั้นอาจจะเป็นพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ในวัยชรา

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่

อ้างอิง :

ไมเคิล ไรท. “ยุคมืด” หรือช่องว่างในประวัติศาสตร์สยาม “A Dark Age”, or Gap in Siamese History ใน, “ยุคมืดของประวัติศาสตร์ไทย หลังบายน พุทธเถรวาท การเข้ามาของคนไท”. มติชน, 2559

เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 8 สิงหาคม 2568

อ่านข่าวต้นฉบับได้ที่ : รูปสลักพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 บนเกาะลังกา มีอยู่จริงหรือ!?

ติดตามข่าวล่าสุดได้ทุกวัน ที่นี่
– Website : https://www.silpa-mag.com