เทคนิคตรวจคัดกรองสมองเสื่อม อัลไซเมอร์ รู้ก่อนช่วยชะลอป้องกันได้
อัลไซเมอร์ หรือโรคสมองเสื่อม เกิดจากความผิดปกติของเซลล์สมองถูกทำลาย มีหลายสาเหตุ เช่น การเสื่อมที่เกิดขึ้นตามวัย พันธุกรรม อุบัติเหตุทางสมอง โรคหลอดเลือดสมอง โรคการติดเชื้อของสมอง โรคทางกายที่มีผลกระทบต่อเซลล์สมอง เป็นต้น ปัจจุบันไม่ได้เริ่มเกิดในผู้ป่วยอายุ 65 ปี เพราะจากการศึกษาพบว่าการเกิดโรคจะเริ่มตั้งแต่ช่วงอายุ 40 – 65 ปี ซึ่งในเมืองไทยมีสถิติผู้ป่วยด้วยโรคอัลไซเมอร์ถึงเกือบ 2 ล้านคน
4 ระยะภาวะสมองเสื่อม อาการเสี่ยงระบบประสาทถดถอย ใกล้สูญเสียความทรงจำ
เจาะลึก “โปรตีนสมองผิดปกติ” ต้นตอสมองเสื่อมอัลไซเมอร์
โรคอัลไซเมอร์อาการเป็นอย่างไร
โรคอัลไซเมอร์์มีระยะเวลาก่อโรคนาน 15 – 20 ปีกว่าจะมีอาการสมองเสื่อมชัดเจน การแสดงอาการของโรคจะเป็นไปอย่างช้า ๆ เริ่มต้นจากไม่มีความผิดปกติเรื่องความจำ และเริ่มมีอาการความจำถดถอย ซึ่งการที่ผู้ป่วยเริ่มมีอาการความจำถดถอยเกิดขึ้นเป็นผลมาจากการสะสมของสารเบต้าอมีลอยด์ที่ทำลายเซลล์สมองมาแล้ว 10 – 15 ปี ต่อมาผู้ป่วยจึงจะมีอาการมากขึ้นเรื่อยๆ จนมีอาการสมองเสื่อมชัดเจน ทำให้การวินิจฉัยและรักษาทำได้ไม่ทันท่วงที ซึ่งส่วนหนึ่งมาจากความเพิกเฉยคิดว่าผิดปกติทางความจำเล็กน้อยไม่ได้เป็น อาการเริ่มต้นของโรคสมองเสื่อม และเข้าใจผิดที่คิดว่าโรคอัลไซเมอร์เป็นโรคที่เกิดในผู้สูงอายุ ไม่สามารถป้องกันหรือรักษาให้หายขาดได้และต้องทานยาอย่างต่อเนื่องไปตลอดชีวิต
สัญญาณโรคอัลไซเมอร์
ควรสังเกตตัวเองหรือบุคคลใกล้ชิดว่าเริ่มมีอาการหลง ๆ ลืม ๆ ผิดปกติหรือไม่ แล้วรีบพบแพทย์ระบบประสาททันทีเพื่อตรวจหาสาเหตุแต่เนิ่น ๆ เช่น
- ลืมรับประทานยาประจำตัว
- ลืมปิดเตาแก๊ส ลืมกุญแจ ลืมปิดประตูบ้าน ลืมปิดไฟ
- ลืมทำในสิ่งที่เคยทำในชีวิตประจำต่าง ๆ มากขึ้น
- มีปัญหาด้านการเรียนรู้
- ใครบอกอะไรแล้วไม่จำ ซึ่งแต่ก่อนไม่เป็น
- นึกชื่อสิ่งของไม่ออก
- ภาวะการนอนผิดปกติหรือเห็นภาพหลอน
ตรวจวินิจฉัยโรคอัลไซเมอร์ได้อย่างไร
เทคโนโลยีทางการแพทย์ได้พัฒนาไปมาก มีการตรวจความผิดปกติของสมองด้วยเครื่อง PET Scan หรือสแกนด้วยรังสีเพื่อตรวจหาความผิดปกติทางสมอง การตรวจเรื่องความจำและผลจากการตรวจทาง PET Scan สามารถยืนยันความผิดปกติได้ถูกต้องมากกว่า 90% นอกจากนี้การค้นพบสารชื่อว่า เบต้าอมีลอยด์ เป็นสารที่เกิดขึ้นในผู้ป่วยอัลไซเมอร์ มีการใช้ PET Scan โดยใช้สาร C11-PIB (Pittsburgh Compound B) ซึ่งเป็นเทคโนโลยีที่ได้รับการยอมรับในเรื่องการตรวจวินิจฉัยภาวะอัลไซเมอร์เข้ามาช่วย
ข้อดีของการตรวจด้วยสาร Pittsburgh Compound B
สามารถตรวจหาสารเบต้าอมีลอยด์ในสมองผู้ป่วยได้ตั้งแต่ระยะที่ยังไม่ปรากฏ ทำให้ผู้ป่วยไม่ต้องเจาะไขสันหลังเพื่อตรวจดูภาวะผิดปกติของโรคอัลไซเมอร์ ให้ผลการตรวจที่ถูกต้อง ไม่ทำให้ผู้ป่วยต้องเจ็บตัว เมื่อผู้ป่วยรู้ตัวล่วงหน้าว่าตัวเองมีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคสมองเสื่อมในอนาคต ย่อมช่วยให้วางแผนปรับพฤติกรรมการดำเนินชีวิตเพื่อป้องกันโรค
ป้องกันโรคอัลไซเมอร์
- อ่านหนังสือเป็นประจำ
- เล่นเกมที่อาศัยการคิดคำนวณ
- พบปะพูดคุยเข้าสังคม
- คิดบวกพยายามไม่เครียด
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
อย่างไรก็ตามในผู้ที่มีอายุ 40 ปีขึ้นไป ควรเริ่มตรวจวินิจฉัยโรคอัลไซเมอร์ เพราะยิ่งพบอาการได้เร็วเท่าไร โอกาสในการยับยั้งอาการและรักษาโรคก็จะมีมากขึ้น
ขอบคุณข้อมูลจาก : โรงพยาบาลกรุงเทพอินเตอร์เนชั่นแนล