10 ปี ‘น้ำรักษ์น้ำ’ ฟื้นคลองเสื่อมโทรม คืนชีวิต-ระบบนิเวศยั่งยืนสู่ชุมชน

บริษัท เนสท์เล่ (ไทย) จำกัด แถลงความสำเร็จในวาระครบรอบ 10 ปี ของโครงการ ‘เนสท์เล่ น้ำรักษ์น้ำ’ ซึ่งริเริ่มโดยผลิตภัณฑ์น้ำดื่มเนสท์เล่ เพียวไลฟ์ เพื่อฟื้นฟูแหล่งน้ำคลองขนมจีน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา จนบรรลุเป้าหมายในการคืนปริมาณและคุณภาพน้ำสู่ชุมชน พร้อมทั้งฟื้นฟูความหลากหลายทางชีวภาพให้กลับคืนมาอย่างน่าพอใจ ส่งผลให้ได้รับการยกระดับให้เป็นพื้นที่นำร่องระดับประเทศ สำหรับการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพนอกเขตพื้นที่คุ้มครอง (Other Effective area-based Conservation Measures: OECMs) อย่างเป็นทางการ

‘ไชยงค์ สกุลบริรักษ์’ ผู้อำนวยการบริหารหน่วยธุรกิจน้ำดื่ม บริษัท เนสท์เล่ (ไทย) จำกัด เปิดเผยว่า ตลอด 10 ปีที่ผ่านมา โครงการเนสท์เล่ น้ำรักษ์น้ำ สะท้อนถึงความมุ่งมั่นของเนสท์เล่ในการสร้างคุณค่าเชิงบวกให้กับสังคมและสิ่งแวดล้อม ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของเป้าหมายหลักในการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิจนเหลือศูนย์ หรือ Net Zero 2050 โดยโครงการนี้ประสบความสำเร็จในการฟื้นฟูระบบนิเวศของคลองขนมจีนให้สมบูรณ์ขึ้น สร้างประโยชน์แก่ชาวบ้านในชุมชน และจะยังคงเดินหน้าต่อไปเพื่อเป็นส่วนหนึ่งในการดูแลทรัพยากรน้ำอย่างยั่งยืน

ด้าน ‘ดร.วัชราภรณ์ ตันติพนาทิพย์’ จากคณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา กล่าวเสริมว่า ตลอดระยะเวลาการดำเนินโครงการฯ พบแนวโน้มที่ดีขึ้นอย่างชัดเจนในด้านคุณภาพน้ำที่เอื้อต่อการดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิตในคลอง โดยเฉพาะการเพิ่มขึ้นของจำนวนและความหลากหลายของหอยกาบและปลาน้ำจืดหลายชนิดที่เคยหายไปจากคลองขนมจีน แสดงให้เห็นถึงความอุดมสมบูรณ์ของระบบนิเวศและห่วงโซ่อาหารในคลองอย่างยั่งยืน

โครงการเนสท์เล่ น้ำรักษ์น้ำ มีจุดเริ่มต้นในปี 2558 ด้วยความตั้งใจที่จะดำเนินธุรกิจที่สร้างคุณค่าร่วมให้กับสังคมและสิ่งแวดล้อม โดยมุ่งเน้นการฟื้นฟูแหล่งน้ำอย่างครบวงจรผ่าน 3 แนวทางหลัก ได้แก่ เรียนรู้ ปกป้อง และฟื้นฟู ซึ่งรวมถึงการให้ความรู้และปลูกจิตสำนึกในการอนุรักษ์น้ำในชุมชน จัดตั้งศูนย์การเรียนรู้ที่โรงเรียนสาคลีวิทยาเพื่อเป็นแหล่งถ่ายทอดความรู้ และล่าสุดได้ปรับปรุงศูนย์ฯ เพื่อเพิ่มเนื้อหาด้านการฟื้นฟูความหลากหลายทางชีวภาพให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น

นอกจากนี้ ยังมีการรณรงค์ให้ชาวบ้านปกป้องแหล่งน้ำโดยไม่ให้มีขยะหลุดรอดลงไป ด้วยกิจกรรม'ตลาดนัดขยะชุมชน' ซึ่งร่วมมือกับวงษ์พาณิชย์ ช่วยเปลี่ยนขยะรีไซเคิลกว่า 16 ตันให้เป็นรายได้ของชาวบ้าน และล่าสุดได้เปิดตัว 'ธนาคารขยะ' ที่โรงเรียนสาคลีวิทยา เพื่อส่งเสริมการจัดการขยะที่ถูกวิธี และอีกหนึ่งแนวทางสำคัญคือการฟื้นฟูระบบนิเวศ ด้วยการปล่อยปลาท้องถิ่นหายาก เช่น ปลากระทิง ปลาหลด ปลาหมู ปลาแดง รวมถึงล่าสุดได้ปล่อยลูกกุ้งก้ามกรามจำนวน 1 แสนตัวสู่คลองขนมจีน เพื่อสร้างความสมบูรณ์ให้กับระบบนิเวศ

โครงการดังกล่าวดำเนินงานอย่างต่อเนื่องมาตลอด 10 ปี โดยความร่วมมือจากหลากหลายภาคส่วน ทั้งโรงเรียน ชาวบ้าน ชุมชน และหน่วยงานพันธมิตรจากภาครัฐและเอกชน เช่น สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (สผ.) กรมชลประทาน กรมประมง มูลนิธิ WWF ประเทศไทย วงษ์พาณิชย์ และมหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา

ไชยงค์กล่าวเพิ่มเติมว่า จากความสำเร็จในการฟื้นฟูคลองขนมจีน ทำให้ชาวบ้านสามารถใช้ประโยชน์จากคลองในการประมงพื้นบ้านและการเกษตรเพื่อสร้างรายได้ อีกทั้งยังสามารถกลับมาใช้เป็นเส้นทางสัญจรของชุมชนได้อีกครั้ง โครงการนี้ยังทำให้เนสท์เล่สามารถบรรลุเป้าหมายในการชดเชยน้ำกลับคืนสู่ธรรมชาติและชุมชนได้ในปริมาณ 100% ของปริมาณน้ำที่ใช้ในการผลิต หรือคิดเป็นปริมาณกว่า 1 ล้านลูกบาศก์เมตรภายในสิ้นปีนี้

สำหรับก้าวต่อไปของโครงการฯ เนสท์เล่จะมุ่งเน้นการต่อยอดความหลากหลายทางชีวภาพบริเวณคลองขนมจีนให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น พร้อมสร้างความเข้มแข็งให้แต่ละชุมชนสามารถสานต่อการปกป้องและฟื้นฟูคลองอย่างจริงจัง รวมถึงมีแผนขยายโครงการไปยังต้นคลองและปลายคลอง เพื่อให้เกิดการดำเนินงานอย่างต่อเนื่องในการพิทักษ์สายน้ำให้คงอยู่อย่างยั่งยืน.