บทบาทของจีนในองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ (SCO)

บทบาทของจีนในองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ (SCO)

องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ (Shanghai Cooperation Organization : SCO) ก่อตั้งขึ้นอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 15 มิถุนายน 2001 ที่นครเซี่ยงไฮ้ สาธารณรัฐประชาชนจีน มีประเทศผู้ก่อตั้ง 6 ประเทศ คือ จีน รัสเซีย คาซัคสถาน คีร์กีซสถาน ทาจิกิสถาน และอุซเบกิสถาน ร่วมลงนาม “ปฏิญญาว่าด้วยการสถาปนาองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้” มีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นกลไกพหุภาคีที่เสริมสร้างความมั่นคงในภูมิภาค และส่งเสริมความร่วมมือทางเศรษฐกิจ การเมือง และวัฒนธรรม ระหว่างกัน

โดยจีนและประเทศสมาชิก SCO ร่วมกันผลักดันหลักการ “จิตวิญญาณเซี่ยงไฮ้ : Shanghai Spirit”) ที่เป็นเสาหลักของกำกับทิศทางของ SCO ประกอบด้วย ความไว้วางใจซึ่งกันและกัน ผลประโยชน์ร่วม ความเสมอภาค การปรึกษาหารือ การเคารพความหลากหลายทางอารยธรรม และการพัฒนาร่วมกัน

ในด้านความมั่นคง ปี 2004 จีนร่วมผลักดันให้ SCO จัดตั้ง “หน่วยต่อต้านการก่อการร้ายระดับภูมิภาค : RegionalAnti-Terrorism Structure of SCO” มีสำนักงานใหญ่อยู่ที่กรุงทาชเคนต์ ประเทศอุซเบกิซสถาน มีภารกิจหลักเพื่อ ส่งเสริมความร่วมมือระหว่างประเทศสมาชิกในการต่อต้านการก่อการร้าย และร่วมซ้อมรบ เพื่อรับมือ “ 3 ภัย” คือ ภัยก่อการร้าย ภัยจากการแบ่งแยกดินแดน และภัยจากลัทธิสุดโต่ง นอกจากนี้ จีนยังได้ร่วมซ้อมรบ “Peace Mission” กับประเทศสมาชิก SCO อย่างต่อเนื่อง

ในด้านเศรษฐกิจ ในปี 2005 จีนผลักดันโครงการ Belt and Road Initiative (BRI) ผ่าน SCO Interbank Consortium โดยมี China Development Bank เป็นหนึ่งในธนาคารที่สนับสนุนเงินกู้ในการลงทุนโครงการโครงสร้างพื้นฐานต่างๆ นอกจากนี้ จีนยังตั้ง “เขตสาธิตความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการค้า SCO” (SCO Demonstration Area) ที่เมืองชิงเต่า มณฑลซานตง ทำหน้าที่เป็นศูนย์กลางการขนส่ง อีคอมเมิร์ซ และการเชื่อมโยงการค้า การลงทุน ของ SCO

ที่ผ่านมา จีนยังสนับสนุนให้ SCO ขยายเครือข่ายความร่วมมือด้วยการขยายสมาชิก จนถึงปัจจุบัน SCO มีสมาชิก 10 ประเทศ โดยปี 2017 อินเดียและปากีสถานได้รับสถานะสมาชิก ปี 2023 อิหร่านได้รับสถานะสมาชิก ปี 2024 เบลารุสได้รับสถานะสมาชิก ทำให้ SCO กลายเป็นเวทีความร่วมมือพหุภาคีเวทีใหญ่ของโลก

ปัจจุบัน จีนดำรงตำแหน่งประธานหมุนเวียน SCO ปี 2024–2025 และจะเป็นเจ้าภาพการประชุมสุดยอด SCO ที่นครเทียนจิน ระหว่างวันที่ 31 สิงหาคม – 1 กันยายน 2025 โดยนายหวัง อี้ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ ย้ำว่านี่คือภารกิจสำคัญของจีนที่จะมุ่งส่งเสริมความร่วมมือด้านความมั่นคง พลังงานสีเขียว และเศรษฐกิจดิจิทัล

ตลอด 24 ปีที่ผ่านมา จีนมีบทบาทสำคัญที่เป็นทั้ง ผู้ก่อตั้ง ผู้นำทางความคิด และเจ้าภาพหลัก ของ SCO โดยผลักดันความร่วมมือทั้งด้านเศรษฐกิจและความมั่นคงผ่านกลไกพหุภาคีอย่างต่อเนื่อง เพื่อส่งเสริมเสถียรภาพในภูมิภาคและขับเคลื่อนการพัฒนาร่วมกันในระยะยาว

บทความ : ประวีณมัย บ่ายคล้อย

ภาพ : CGTN