WHO ประกาศ โรคผิวหนัง เป็นประเด็นสาธารณสุขระดับโลก
เล็งลดอคติ-เพิ่มคุณภาพชีวิต หลังพบผู้ป่วยกว่า 4.6 พันล้านราย/ปีทั่วโลก
องค์การอนามัยโลก (WHO) ได้ประกาศรับรองอย่างเป็นทางการให้ “โรคผิวหนัง” เป็นหนึ่งในประเด็นด้านสุขภาพระดับโลก (Global Public Health Priority) ในที่ประชุม World Health Assembly (WHA) ครั้งที่ 78 เมื่อวันที่ 24 พฤษภาคม 2025 ที่ผ่านมา ถือเป็นครั้งแรกที่โรคผิวหนังได้รับการยอมรับในระดับนโยบายโลกว่ามีผลกระทบต่อชีวิตมนุษย์อย่างแท้จริง ไม่ใช่แค่ในแง่รูปลักษณ์หรือความสวยงามอีกต่อไป
ในการประชุมครั้งนี้ สมาชิกของ WHO กว่า 194 ประเทศเห็นชอบร่วมกันให้โรคผิวหนังเป็นปัญหาสำคัญ เนื่องจากข้อมูลวิจัยล่าสุดชี้ว่า มีผู้ป่วยโรคผิวหนังรายใหม่เกิดขึ้นทั่วโลกกว่า 4.69 พันล้านคนต่อปี และคิดเป็นการสูญเสียสุขภาพโดยรวม (Disability-Adjusted Life Years: DALYs) มากถึง 41.9 ล้านปีในแต่ละปี ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตในหลายมิติ ทั้งด้านร่างกาย จิตใจ และสังคม โดยเฉพาะในประเทศรายได้น้อยและปานกลาง ที่ผู้ป่วยมักเข้าไม่ถึงการวินิจฉัยและรักษาที่เหมาะสม
WHO ย้ำว่า โรคผิวหนังไม่ได้เป็นเพียงภาวะไม่ร้ายแรง เพราะในหลายกรณี ผู้ป่วยเผชิญความเจ็บปวดเรื้อรัง ผิวหนังลอก แตก คัน หรือมีผื่นเรื้อรัง รวมถึงภาวะที่มีผลต่อรูปลักษณ์ เช่น สะเก็ดเงิน โรคด่างขาว หรือสิวขั้นรุนแรง ซึ่งอาจทำให้ถูกตีตราทางสังคมและมีผลต่อสุขภาพจิต เช่น ภาวะซึมเศร้า ความวิตกกังวล และความรู้สึกด้อยคุณค่า โดยเฉพาะในเยาวชนและกลุ่มเปราะบาง
มติดังกล่าวระบุถึงข้อเสนอเพื่อขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงในระบบสุขภาพ อาทิ การส่งเสริมให้โรคผิวหนังเป็นส่วนหนึ่งของระบบบริการสุขภาพปฐมภูมิ (primary care) โดยการอบรมบุคลากรสาธารณสุขให้สามารถวินิจฉัยโรคผิวหนังพื้นฐานได้อย่างถูกต้อง รวมถึงการจัดให้มีการเข้าถึงยาที่จำเป็น เทคโนโลยีใหม่ เช่น ระบบ tele-dermatology และการใช้ mobile clinics ในพื้นที่ห่างไกล และที่สำคัญคือการลดการตีตรา (stigma) ต่อผู้ป่วย ด้วยการรณรงค์สร้างความเข้าใจและเคารพในศักดิ์ศรีของผู้มีปัญหาผิวหนังในสังคม
WHO ยังมีแผนพัฒนายุทธศาสตร์ระดับโลกสำหรับโรคผิวหนัง (Global Strategy on Skin Health) ภายในปี 2027 เพื่อเป็นแนวทางให้ประเทศต่างๆ นำไปปรับใช้ในระบบสุขภาพของตนเอง โดยในระยะสั้นจะร่วมกับเครือข่ายแพทย์ผิวหนัง องค์กรภาคประชาชน และผู้มีประสบการณ์ตรงจากโรคผิวหนังเพื่อกำหนดประเด็นสำคัญที่ต้องดำเนินการเร่งด่วน
การยกระดับโรคผิวหนังในครั้งนี้จึงเป็นการพลิกกรอบความเข้าใจจาก "เรื่องเครื่องสำอาง" ให้กลายเป็น "ประเด็นสิทธิมนุษยชนและสุขภาพองค์รวม" ที่จำเป็นต้องได้รับความใส่ใจอย่างจริงจังในระดับนโยบายสาธารณะทั่วโลก
จากการสำรวจข้อมูลทั่วโลก พบว่าในปี 2019–2021 มีผู้ป่วยโรคผิวหนังรวมกว่า 4.69 พันล้านราย และภาระโรคสะสม (DALYs) มากกว่า 41.9 ล้านปี ซึ่งนับเป็น 1 ใน 10 อันดับแรกของภาระโรคทั่วโลก ทั้งนี้จากการจัดอันดับโรคผิวหนังที่มีผู้ป่วยมากที่สุดทั่วโลก สามารถเรียงลำดับได้ดังนี้
การติดเชื้อราบนผิวหนัง (Fungal skin infections) เป็นโรคผิวหนังที่พบมากที่สุด โดยมีผู้ป่วยราว 578 ล้านคนทั่วโลก คิดเป็นสัดส่วนสูงสุดของเคสใหม่ (34%) ในกลุ่มโรคผิวหนังทั้งหมด สาเหตุส่วนใหญ่มาจากการติดเชื้อราที่เท้า ขาหนีบ หนังศีรษะ และเล็บ ซึ่งสามารถแพร่กระจายได้ง่ายในชุมชนที่แออัดหรือมีสุขอนามัยต่ำ
สิว (Acne vulgaris) เป็นปัญหาที่พบบ่อยมากโดยเฉพาะในวัยรุ่น มีผู้ป่วยประมาณ 231 ล้านคนทั่วโลก สิวอาจส่งผลต่อความมั่นใจและสุขภาพจิต โดยเฉพาะในกลุ่มวัยเรียนและวัยทำงาน แม้จะไม่ใช่โรคร้ายแรง แต่ก็ถือเป็นปัญหาสาธารณสุขที่ต้องการการจัดการที่เหมาะสม
โรคหิด (Scabies) มีผู้ป่วยประมาณ 187 ล้านคนทั่วโลก โรคหิดเกิดจากไรตัวเล็ก ๆ ที่ฝังตัวในผิวหนัง ทำให้เกิดอาการคันรุนแรงและสามารถติดต่อกันได้ง่ายจากการสัมผัสใกล้ชิดหรือใช้ของร่วมกัน
โรคผิวหนังอักเสบ (Dermatitis) รวมทั้ง atopic dermatitis, contact dermatitis และ seborrheic dermatitis มีผู้ป่วยประมาณ 171 ล้านคน และเป็นโรคที่สร้างภาระ DALYs สูงสุดในกลุ่มโรคผิวหนัง (มากกว่า 9.3 ล้าน DALYs) โรคนี้มีลักษณะเป็นผื่นแดง คัน ลอก เป็น ๆ หาย ๆ และส่งผลต่อคุณภาพชีวิตอย่างชัดเจน
ผื่นลมพิษ (Urticaria) พบผู้ป่วยประมาณ 65 ล้านคนทั่วโลก มีลักษณะผื่นแดงนูน คัน มักเกิดขึ้นแบบเฉียบพลันและหายได้เอง แต่อาจกลายเป็นเรื้อรังในบางราย และเกี่ยวข้องกับภูมิแพ้หรือระบบภูมิคุ้มกันผิดปกติ
โรคสะเก็ดเงิน (Psoriasis) เป็นโรคผิวหนังเรื้อรังที่เกิดจากระบบภูมิคุ้มกันทำงานผิดปกติ พบผู้ป่วยราว 40.8 ล้านคนทั่วโลก ลักษณะคือผื่นแดงและมีขุยสีเงิน เป็นโรคที่มีผลกระทบทางจิตใจอย่างมากและอาจเชื่อมโยงกับโรคเรื้อรังอื่น เช่น เบาหวาน หรือโรคหัวใจ
โรคติดเชื้อแบคทีเรียของผิวหนัง (Bacterial skin infections) เช่น impetigo, cellulitis, pyoderma เป็นโรคที่พบบ่อย โดยพบว่า 23% ของเคสโรคผิวหนังใหม่มาจากกลุ่มนี้ มักเกิดในพื้นที่ร้อนชื้นหรือผู้ที่มีภูมิคุ้มกันต่ำ
อาการคันเรื้อรัง (Pruritus) เป็นอาการร่วมของโรคผิวหนังหลายชนิด พบในผู้ป่วยประมาณ 74 ล้านคนทั่วโลก แม้จะดูเป็นเรื่องเล็กน้อย แต่หากเรื้อรังอาจรบกวนการนอน การใช้ชีวิต และสุขภาพจิตได้
ข่าวที่เกี่ยวข้อง