นางสุชาดา “สีกา” หมายเลข 1 ในพุทธศาสนา
“สีกา” หรือ “อุบาสิกา” คนแรกในพระพุทธศาสนา คือ นางสุชาดา ผู้ถวาย “ข้าวมธุปายาส” แก่พระพุทธเจ้า ซึ่งเป็นอาหารมื้อสุดท้ายก่อนตรัสรู้
นางสุชาดา
นางสุชาดา เป็นบุตรสาวของนายบ้านอุรุเวลาเสนานิคมผู้มีฐานะดี เมื่ออายุย่างเข้าสู่วัยสาว นางเคยบนต่อรุกขเทวดาที่ต้นไทร ด้วยความปรารถนา 2 ประการ คือ ขอให้แต่งงานกับคนที่มีสกุลเสมอกัน และขอให้ได้บุตรเป็นชาย ไม่นานนางก็ได้แต่งงานกับบุตรเศรษฐีเมืองพาราณสี จากนั้นก็ได้บุตรชายชื่อ “ยสกุมาร” จนยสกุมารโตเป็นหนุ่มแล้ว นางก็นึกได้ว่ายังมิได้แก้บน จึงเตรียมการไปแก้บนต่อรุกขเทวดาที่ต้นไทรนั้น
วันหนึ่ง สาวใช้ที่นางสุชาดาสั่งให้ไปปัดกวาดโคนต้นไทรให้สะอาด พบเห็นพระพุทธเจ้าหลังเลิกทุกรกริยาใหม่ๆ ประทับนิ่งสงบอยู่ที่โคนต้นไทร ก็คิดไปว่าเป็นเทพที่สถิตอยู่ต้นไทรสำแดงตน จึงรีบกลับมาแจ้งแก่นางสุชาดา เมื่อทราบดังนั้นนางก็จัดเตรียม “ข้าวมธุปายาส” ในถาดทองคำ แล้วเร่งนำไปยังต้นไทร เพื่อถวายแก่พระพุทธเจ้า ที่พวกนางหลงเข้าใจผิดว่าเป็นรุกขเทวดา
พระพุทธเจ้าทรงรับถาดข้าวมธุปายาสแล้ว ก็เสวยจนหมด เสร็จแล้วทรงลอยถาดในแม่น้ำ ตำนานเล่าว่า ถาดนั้นก็ลอย “ทวนกระแสน้ำ” อันหมายถึงพระพุทธเจ้าทรงตรัสรู้โลกุตรธรรม
ภายหลังยสกุมารอุปสมบทเป็น “พระยสะ” และบรรลุพระอรหันต์ ต่อมาพระพุทธเจ้าเสด็จไปบ้านนางสุชาดาหลังเสวยภัตตาหารแล้วทรงแสดงธรรมโปรด เมื่อจบเทศนานางสุชาดาก็กล่าววาจาถือเอาพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ เป็นสรณะ เป็น “อุบาสิกา” คนแรกในพุทธศาสนา
ผู้หญิงแบบใดคือ สีกา
“สีกา” เป็นคำที่พระภิกษุใช้เรียกผู้หญิงอย่างไม่เป็นทางการ กร่อนเสียงจากคำว่า “อุบาสิกา” ซึ่ง “พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์” ของ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ. ปยุตฺโต) อธิบายความหมายไว้ว่า
“คำที่พระภิกษุใช้เรียกผู้หญิงอย่างไม่เป็นทางการ เลือนมาจาก อุบาสิกา บัดนี้ได้ยินใช้น้อย แปลว่า หญิงผู้นั่งใกล้พระรัตนตรัย, คนใกล้ชิดพระศาสนาที่เป็นหญิง, คฤหัสถ์ผู้หญิงที่แสดงตนเป็นคนนับถือพระพุทธศาสนา โดยประกาศถึงพระรัตนตรัยเป็นสรณะ”
หากยึดตามความหมายข้างต้น “ผู้หญิง” หลายคนในปัจจุบัน ก็ไม่ควรเรียกด้วยศัพท์คำนี้
คลิกอ่านเพิ่ม ：
สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่
อ้างอิง
เสฐียรพงษ์ วรรณปก. “สิ่งแรกในพระพุทธศาสนา (4) บุคคลแรกที่ถวายอาหารก่อนตรัสรู้” ใน, มติชนสุดสัปดาห์ วันที่ 15 กรกฎาคม 2559
วีรนุช พรมจักร์. “บทบาทสตรีในพระพุทธศาสนาสมัยพุทธกาล” ใน, https://slc.mbu.ac.th/
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ. ปยุตฺโต). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์, พิมพ์ครั้งที่ 35 กุมภาพันธ์ 2564.
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 22 กรกฎาคม 2568.
อ่านข่าวต้นฉบับได้ที่ : นางสุชาดา “สีกา” หมายเลข 1 ในพุทธศาสนา
ติดตามข่าวล่าสุดได้ทุกวัน ที่นี่
– Website : https://www.silpa-mag.com