เขื่อนพระราม 6 เขื่อนที่ใช้ “พระนาม” พระมหากษัตริย์และเจ้านาย ถึง 10 พระองค์

เขื่อนพระราม 6 เป็นเขื่อนทดน้ำแห่งแรกของประเทศ ที่สร้างขึ้นในสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 และเป็นเขื่อนที่ใช้ “พระนาม” ของพระมหากษัตริย์และเจ้านาย มากถึง 10 พระองค์

เขื่อนพระราม 6

เขื่อนแห่งนี้เป็นหัวใจสำคัญของ “โครงการป่าสักใต้” ซึ่งเป็น 1 ใน 5 โครงการชลประทานขนาดใหญ่ที่รัฐบาลเชิญ เซอร์โทมัส วอร์ด ผู้เชี่ยวชาญการชลประทานชาวอังกฤษ เข้ามาวางโครงการเมื่อ พ.ศ. 2458 ได้แก่ โครงการสุพรรณบุรี, โครงการป่าสักใต้, โครงการเพชรบุรีฝั่งตะวันออก, โครงการลำปาง และโครงการเชียงราก-บางเหี้ย

พ.ศ. 2459 ผู้เชี่ยวชาญของโครงการป่าสักใต้ตกลงสร้างเขื่อนกั้นแม่น้ำป่าสัก ที่คุ้งยางนม ตำบลท่าหลวง อำเภอท่าเรือ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา โดยระบายน้ำเข้าคลองส่งน้ำสายใหญ่ หรือ คลองระพีพัฒน์ ความยาว 32 กิโลเมตร ที่ประตูน้ำระบายน้ำพระนารายณ์ เพื่อส่งน้ำให้กับพื้นที่ของโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาป่าสักใต้ โดยสามารถส่งน้ำให้กับพื้นที่เพาะปลูกถึง 680,000 ไร่

“พระนาม” กษัตริย์-เจ้านาย

ส่วนงานสำคัญๆ ของเขื่อนแห่งนี้ หลายส่วนยังใช้พระนามของพระมหากษัตริย์และเจ้านายสมัยอยุธยาและสมัยรัตนโกสินทร์ ถึง 10 พระองค์ ซึ่งรัชกาลที่ 6 พระราชทานนามไว้ ดังนี้

ประตูเรือสัญจรในแม่น้ำป่าสัก ใช้ชื่อว่า “ประตูน้ำพระนเรศ” พระนามของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช พระมหากษัตริย์สมัยอยุธยา

คลองส่งน้ำสายใหญ่ ใช้ชื่อว่า “คลองระพีพัฒน์” พระนามพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ารพีพัฒนศักดิ์ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ เจ้านายสมัยรัตนโกสินทร์

ประตูปากคลองส่งน้ำสายใหญ่ ใช้ชื่อว่า “ประตูระบายน้ำพระนารายณ์” นอกจากจะเป็นชื่อเทพเจ้าสำคัญของฮินดู ยังเป็นพระนามสมเด็จพระนารายณ์มหาราช พระมหากษัตริย์สมัยอยุธยา

ประตูกลางคลองส่งน้ำสายใหญ่และประตูเรือสัญจร ใช้ชื่อว่า “ประตูระบายน้ำพระเอกาทศรถ” พระนามของสมเด็จพระเอกาทศรถ พระมหากษัตริย์สมัยอยุธยา

ประตูปากคลองส่งน้ำสายใหญ่แยกใต้ ใช้ชื่อว่า “ประตูระบายน้ำพระศรีเสาวภาค” พระนามของ สมเด็จพระศรีเสาวภาคย์ พระมหากษัตริย์สมัยอยุธยา

ประตูปลายคลองส่งน้ำสายใหญ่แยกใต้และประตูเรือสัญจร ใช้ชื่อว่า “ประตูน้ำพระธรรมราชา” พระนามของสมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราช พระมหากษัตริย์สมัยอยุธยา

ประตูปากคลองส่งน้ำสายใหญ่แยกตะวันตก ใช้ชื่อว่า “ประตูระบายน้ำพระศรีศิลป์” พระนามของ พระศรีศิลป์ เจ้านายสมัยอยุธยา

ประตูเรือสัญจรจากคลองส่งน้ำสายใหญ่ไปคลองส่งน้ำแยกตะวันตก ใช้ชื่อว่า “ประตูน้ำพระราเมศวร” พระนามของสมเด็จพระราเมศวร พระมหากษัตริย์สมัยอยุธยา

ประตูปลายคลองส่งน้ำสายใหญ่แยกตะวันตกและประตูเรือสัญจร ใช้ชื่อว่า “ประตูน้ำพระอินทรราช” พระนามของสมเด็จพระอินทราชา (เจ้านครอินทร์) พระมหากษัตริย์สมัยอยุธยา

ส่วนชื่อเขื่อนแห่งนี้ เดิมรัชกาลที่ 6 พระราชทานชื่อว่า “เขื่อนพระเฑียรราชา” พระนามของ “พระเทียรราชา” หรือสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ พระมหากษัตริย์สมัยอยุธยา ภายหลังโปรดเกล้าฯ เปลี่ยนชื่อใหม่ว่า “เขื่อนพระราม 6” อันหมายถึง รัชกาลที่ 6 พระมหากษัตริย์สมัยรัตนโกสินทร์

คลิกอ่านเพิ่ม ：

• “พระยาอนุศาสน์จิตรกร” องคมนตรีและศิลปินคู่พระทัยรัชกาลที่ 6
• เขื่อนภูมิพล เขื่อนแห่งแรกที่สร้างขึ้นแก้ปัญหาขาดแคลนไฟฟ้า หลังสงครามโลกครั้งที่ 2

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่

อ้างอิง

ธานี สุขเกษม, พิสิษฐิกุล แก้วงาม. “ที่มาและความสำคัญของเขื่อนพระราม 6 ตำบลท่าหลวง อำเภอท่าเรือ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา” ใน, วารสารวิชาการอยุธยาศึกษา ปีที่ 16 ฉบับที่ 1 มกราคม-มิถุนายน 2567.

อดุล อิ่มโอชา. “เขื่อนพระราม 6” ใน, สารานุกรมพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เล่ม 1, คณะกรรมการฉลองวันพระราชสมภพครบ 8 รอบ และ 100 ปี ของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว จัดพิมพ์เป็นอนุสรณ์ ในงานเปิดหอวชิรานุสรณ์ วันที่ 1 มกราคม พุทธศักราช 2524

เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 5 สิงหาคม 2568

อ่านข่าวต้นฉบับได้ที่ : เขื่อนพระราม 6 เขื่อนที่ใช้ “พระนาม” พระมหากษัตริย์และเจ้านาย ถึง 10 พระองค์

ติดตามข่าวล่าสุดได้ทุกวัน ที่นี่
– Website : https://www.silpa-mag.com