‘หน้าร้อนที่ฮิคารุจากไป' เควียร์และการเติบโตในความแปลกแยก ใต้คราบของคอสมิคเฮอเรอร์

ถ้าคนที่คุณรักที่สุด ไม่ใช่ ‘คนเดิม’ แต่เป็นตัวตนอื่นที่กำลังใช้ร่ายกายของคนที่เราคุ้นเคย กลายมาแฝงตัวแทรกซึมอยู่ข้างๆ เรา ใช้ชีวิตประหนึ่งว่าเป็นคนคนนั้น

นั่นก็เป็นเรื่องน่ากลัวแล้ว

แต่สิ่งที่น่าขนลุกกว่า คือการที่ถ้าวันหนึ่ง การกลับมาด้วยเนื้อเป็นหนัง เป็นตัว เป็นตนของคนที่เรารัก ด้วยความรู้สึกอย่างเหลือประมาณ อาจทำให้เรายินยอมที่จะอยู่ร่วมกับ ‘สิ่งที่คล้ายคนที่เรารัก’ นั้น ทำให้เราก้าวเช้าสู่ความสัมพันธ์ต้องห้าม ไปสู่โลกของตัวตนที่มนุษย์เราไม่กล้าล่วงล้ำและไม่มีวันเข้าใจ

นั่นคือสิ่งที่ ‘หน้าร้อนที่ฮิคารุจากไป (The Summer Hikaru Died)’ กำลังเล่าผ่านเรื่องราวของ ‘โยชิกิ’ เด็กหนุ่มที่ใช้ชีวิตอยู่ในพื้นที่ชนบทของญี่ปุ่น

เรื่องราวที่ควรจะสงบงามและธรรมดาในหมู่บ้านเล็กๆ ใกล้ภูเขาอันเงียบสงบ เด็กหนุ่มที่สูญเสียฮิคารุ ‘เพื่อนรัก’ ที่เติบโตขึ้นมาด้วยกัน ที่วันหนึ่งฮิคารุก็กลับมา โดยที่ฮิคารุที่กลับมาอีกครั้ง ไม่ใช่เพื่อนของเขาคนเดิม แต่คือตัวตนประหลาดที่อาศัยร่างของฮิคารุเข้ามาเพื่อใช้ชีวิตท่ามกลางผู้คน โดยที่เราเองก็ไม่รู้ว่ามันต้องการอะไร

เขียนมาแค่นี้ยังรู้สึกขนลุก ทั้งความน่าสนใจของการสร้างเรื่องราว ที่เป็นอีกครั้งซึ่งมังงะที่กลายเป็นอนิเมะ สร้างเรื่องราวแนวสยองขวัญได้อย่างน่าสนใจ ความสยองขวัญของเรื่องเต็มไปด้วยชั้นผิวของความน่าสะพรึงที่เหลื่อมซ้อนกันในหลายมิติ ทั้งในการเล่าเรื่องราวในพื้นที่ชนบทของญี่ปุ่น การพูดถึงบาดแผลและการสูญเสียของเด็กวัยรุ่น การเติบโตและการเปลี่ยนผ่าน และที่สำคัญคือการแฝงนัยเรื่องความเป็นเควียร์ เด็กหนุ่มที่หลงรักเพื่อนที่จากไปของตนเอง

ด้วยส่วนผสมทั้งหมด ทั้งการเป็นเด็กหนุ่มในชนบทของญี่ปุ่น ฤดูร้อนในฐานะห้วงเวลาของการเปลี่ยนผ่าน ตัวตนของความเป็นเควียร์ ความสยองขวัญที่มีบริบทคือตัวตนหรือวิญญาณประหลาดที่แฝงมาในรูปลักษณ์ของเพื่อนที่รัก จึงสอดประสานความน่ากลัวและยุ่งเหยิงที่ไม่ใช่แค่การไขปริศนาของภูติผีปีศาจจากขุนเขา แต่ยังหมายรวมถึงการดิ้นรนในตัวตนที่แตกต่างและเรียกได้ว่าเป็นอื่นจากสังคม การแปรประสบการณ์การเติบโตของวัยรุ่นผ่านการมีปฏิสัมพันธ์กับสิ่งมีชีวิตที่เป็นอื่น

ความน่าสะพรึงของตัวตนอันแปลกประหลาด รวมถึงการไม่เข้าในในตัวตนของตัวตนมนุษย์เอง ‘หน้าร้อนที่ฮิคารุจากไป’ จึงนับเป็นอีกหนึ่งแนวเรื่องสยองขวัญที่บางคนก็นิยามว่าเป็นเรื่องสยองแบบเลิฟคราฟ (Lovecraftian Horror) ความกลัวร่วมของมนุษยชาติในสิ่งที่เราไม่มีวันเข้าใจ และยิ่งใหญ่กว่ามวลมนุษย์ รวมถึงการที่มนุษย์ล่วงละเมิดไปยังอาณาเขตต้องห้าม

(บทความนี้อ้างอิงจากฉบับอนิเมะเท่าที่ฉายใน Netflix เท่านั้น)
Cosmic Horror ความหวาดกลัวของสิ่งไม่อาจเข้าใจ

“The oldest and strongest emotion of mankind is fear,
and the oldest and strongest kind of fear is fear of the unknown.”
- H.P. Lovecraft

**ความรู้สึกของมนุษย์ที่เก่าแก่ที่สุดคือความสะพรึงกลัว และความกลัวที่เก่าแก่และแรงกล้าที่สุด คือความกลัว ในสิ่งที่ตนไม่อาจเข้าใจ - เอช.พี. เลิฟคราฟ

แนวเรื่องความสยองขวัญของ ‘หน้าร้อนที่ฮิคารุจากไป’ ถ้าเรามองกระแสเรื่องสยองขวัญที่แนวเรื่องแบบเลิฟคราฟ หรือเรื่องสยองแนวคอสมิก (Cosmic Horror) ค่อนข้างเป็นกระแสทั้งในระดับโลก และส่งอิทธิพลไปที่งานของญี่ปุ่นเช่น ในเกม Bloodborne รวมถึงงานของญี่ปุ่นเองก็อาจจะมีความคล้ายกับความสยองแบบเลิฟคราฟอยู่แล้วเช่นงานของจุนจิ อิโต้ (Junji Ito) หรืองานสยองขวัญอื่นๆ

ความเลิฟคราฟ หรือความสยองระดับจักรวาล อาจจะพอนิยามได้ว่าเป็นเรื่องสยองที่ว่าด้วยสิ่งอันอยู่เหนือทั้งการรับรู้และตัวตนของมนุษย์ เป็นพื้นที่ปริศนา ตัวตน อารยธรรมหรือดินแดนอันยิ่งใหญ่ที่ทรงพลัง และอาจจะไม่อินังขังขอบกับมนุษย์ ความน่ากลัวของสิ่งที่หยั่งประมาณไม่ได้ ตัวตนหรือความรู้ลี้ลับจากบรรพกาล เรามักเห็นภาพสำคัญเช่นคธูลู (Cthulhu) ดินแดนที่ลี้ลับเวิ้งว้างที่พ้นไปจากสำนึกของมนุษย์ เช่น ทะเลหรือจักรวาล**

**ถ้าเราตีความว่า หน้าร้อนที่ฮิคารุจากไป มีกลิ่นอายความสยองแบบคอสมิก ตัวเรื่องเองก็ว่าด้วยการเผชิญหน้า กระทั่งมีปฏิสัมพันธ์กับจิตวิญญาณหรือตัวตนประหลาด ซึ่งในบริบทของเรื่องสัมพันธ์กับภูเขา ตรงนี้อาจจะตีความเข้ากับภูตพรายก็ได้ หรืออาจเป็นเอเลี่ยน หรือกระทั่งเป็นอะไรบางอย่างที่ตัวละครต่างๆ ไม่อาจนิยามหรืออธิบายได้ แม้จะมีองค์กรที่ตรวจสอบ กระทั่งมีกลุ่มผู้ศรัทธาหรือลัทธิที่บูชาตัวตนนั้นๆ

ตัวตนของสิ่งประหลาดในร่างฮิคารุ นอกจากจะแสดงผ่านความหวาดกลัวของผู้คนที่รับรู้เรื่องราวหรือเกี่ยวข้องกับตัวตน (entity) นั้นๆ แล้ว ลักษณะหนึ่งของความน่าสะพรึงของความกลัวระดับจักรวาล คือการพูดถึงความร่วมกันของมวลมนุษย์ที่มีต่ออะไรบางอย่างซึ่งทรงพลังกว่าเรา และเป็นสิ่งที่เราเองไม่เข้าใจสิ่งนั้นๆ เหมือนกับสิ่งประหลาดที่มาในร่างของฮิคารุที่เราไม่รู้ว่ามันคืออะไร

ความน่าสะพรึงกว่านั้น ซึ่งเป็นลักษณะของเรื่องแนวเลิฟคราฟ คือไม่ใช่แค่เราในฐานะมนุษยชาติรับรู้ความไม่รู้ และความไร้อำนาจ ไร้ความหมายของเราเอง เช่นว่าเราจะถูกพวกมันกำจัดได้โดยที่ไม่เข้าใจความต้องการ แต่ตัวเรื่องแนวเลิฟคราฟมักว่าด้วยการที่มนุษย์เข้าไปล่วงละเมิด ไปรับรู้ ไปพบเห็น กระทั่งไปปนเปื้อนกับสิ่งที่ไม่ควรรับรู้ เป็นสิ่งลี้ลับที่พ้นไปจากความรู้ของเรา และมักนำไปสู่หายนะหรือความวิปลาสในท้ายที่สุด

ความเปราะบางของวัยรุ่น และนัยของความเป็นเควียร์

ความพิเศษยิ่งขึ้นของ ‘ฤดูร้อนที่ฮิคารุจากไป’ คือการใช้บริบทการ์ตูนโชเนน การ์ตูนเด็กวัยรุ่น ที่ครั้งนี้ ไม่ได้เล่าความฝันหรือความยิ่งใหญ่ของวัยรุ่นที่ร้อนแรงอีกต่อไป แต่ตัวเรื่องกำลังค่อยๆ เปิดเผยให้เห็นถึงความเปราะบางของวัยรุ่น โยชิกิ เป็นตัวแทนของเด็กหนุ่มที่ซุกซ่อนความเปราะบางเอาไว้ ชีวิตครอบครัวที่ไม่ได้สวยงาม และการสูญเสียเพื่อนได้กรีดสร้างเป็นรอยแผลกว้างที่เปิดอ้าเอาไว้

บาดแผลทั้งหมดของโยชิกิ ค่อยๆ ถูกเล่าผ่านการใช้ชีวิตประจำวัน ที่ตัวเผยให้เห็นความยากลำบากในการใช้ชีวิตให้ปกติของวัยรุ่นคนหนึ่ง เรารับรู้รอยแผลของโยชิกิได้ทั้งจากแผงยา ความนิ่งขรึม การตามหลอกหลอนของฝันร้ายและความทรงจำอื่นๆ

สิ่งที่ยิ่งพิเศษยิ่งขึ้นคือการที่ตัวเรื่องแฝงความรู้สึกที่แม้แต่โยชิกิเองก็ไม่ได้ปริปากพูดออกมา ความรู้สึกที่ลึกซึ้งที่มีต่อฮิคารุ เพื่อนที่เขาคิดว่าจากไปแล้วและกลับมาอีกครั้ง ความรู้สึกที่เด็กหนุ่มมีให้อีกฝ่ายที่ในบริบทชนบทและยุคสมัยของเรื่อง ย่อมถือว่าเป็นเรื่องต้องห้าม

ในแง่นี้โยชิกิก็อาจเป็นอื่นจากสังคม ความเป็นเควียร์ของเขาก็อาจทำให้เขาเป็นอื่นจากผู้คน ไม่ต่างอะไรกับตัวตนประหลาดที่กำลังคบหาและใช้ชีวิตอยู่ร่วมกัน**

**ความเป็นอื่นของความปรารถนาของโยชิกินี้ จึงดูเหมือนจะถูกฉาย หรือย้ายไปที่ตัวตนของฮิคารุ ซึ่งการกลายเป็นตัวตนอื่นของฮิคารุ กลับกลายเป็นพื้นที่ที่เปิดให้ความปรารถนาของโยชิกิ ถูกมองเห็นและถูกรับรู้ได้ เช่น การที่ตัวตนประหลาดตอบสนองความรู้สึกรักของโยชิกิ การตอบสนองที่ถ้าไม่ใช่ตัวตนที่อยู่นอกสารบบของสังคม ของข้อจำกัดของความเป็นเพศของมนุษย์ หมายถึงตัวฮิคารุจริงๆ ก็อาจไม่สามารถพูดถึงหรือตอบรับความปรารถนาต้องห้ามนั้นได้

นอกจากการตอบสนองแล้ว การเติบโตของโยชิกิ จึงยังคงดำเนินอยู่บนเรื่องราวการเติบโตและการค้นพบตัวเองของวัยรุ่น โดยเฉพาะความปรารถนาและตัวตนทางเพศที่มีต่ออีกฝ่าย ภาพที่น่าสนใจคือการใช้ตัวตนที่เป็นอื่น อย่างร่างกายหรือตัวตนที่ไม่เป็นมนุษย์ การที่โยชิกิได้ก้าวผ่านและล่วงล้ำเข้าไปในเรือนร่างเหนือมนุษย์ของฮิคารุ ก็คล้ายกับการเติบโตเรียนรู้ของวัยรุ่น คล้ายกับการมีประสบการณ์ที่มีนัยทางเพศหรือร่างกาย เป็นการเรียนรู้และก้าวล้ำไปยังดินแดนอื่น ซึ่งถือเป็นกระบวนการหนึ่งของการก้าวไปสู่ความเป็นผู้ใหญ่ ที่สำคัญคือเป็นการเรียนรู้ความปรารถนาของตนเอง

ทั้งหมดนี้ ทั้งเรื่องสยองขวัญของสิ่งมีชีวิตที่เป็นอื่น ตัวตนที่เป็นอื่นของเด็กหนุ่มผ่านความเป็นเควียร์ การแอบรักเพื่อนสนิท การปลอมแปลงจำลองของตัวตนที่เราไม่เข้าใจ การเติบโตขึ้นที่เปลี่ยนผ่านจากวัยเด็กสู่วัยผู้ใหญ่

ดังนั้นทั้งฤดูร้อน แมลง รวมถึงเรื่องราวลี้ลับที่เราต้องตามเข้าใจต่อไป จึงเป็นการหลอมรวมองค์ประกอบต่างๆ ทั้งจากขนบเรื่องสยองขวัญระดับจักรวาลที่ตั้งคำถามกับความเล็กน้อยและความกลัวในระดับมนุษยชาติ จากการเปลี่ยนแปลงร่างกายของแมลงไปสู่ตัวตนอื่นๆ (Metamorphosis) ก็สอดคล้องกับการยึดร่างที่เหมือนกับการมีคราบหรือผิวเนื้อใหม่ ไปจนถึงการเปลี่ยนผ่านของวัยรุ่นในฐานะรอยต่อจากวัยเด็ก สู่วัยผู้ใหญ่ เป็นร้อยเรียงเข้าหากัน ของขนบเรื่องสยองขวัญเลิฟคราฟ และแนวเรื่องของการเติบโตเรียนรู้ของวัยรุ่น

อนิเมะ ‘หน้าร้อนที่ฮิคารุจากไป’ เป็นอีกเรื่องสยองขวัญที่น่าจับตาซึ่งผสมผสานและพัฒนาเรื่องสยองขวัญทั้งความกลัวของสิ่งที่เป็นอื่นคือสิ่งประหลาดในภูเขา และความกลัวหรือความซับซ้อนในการเติบโตของตัวตนเด็กวัยรุ่นได้อย่างน่าประทับใจ ท้ายที่สุด อาจไม่ใช่แค่ฮิคารุที่เราไม่เข้าใจ แต่เราในฐานะผู้ชมอาจค้นพบว่า อีกปริศนาที่เราไม่เข้าใจ อาจรวมถึงตัวโยชิกิเองด้วย
Graphic Designer: Manita Boonyong
Editorial Staff: Paranee Srikham**