ชักหลังแอ่น อาการป่วยสุดหลอนจากพิษบาดทะยักเข้าไขสันหลัง

ไม่ใช่ผีเข้า "ชักหลังแอ่น" พิษบาดทะยักเข้าสู่ไขสันหลัง โดนสัตว์กัด/โดนสิ่งของตำ/หรือแพ้สกปรกปนเปื้อนดิน อย่าชะล่าใจ อาการป่วยสุดทรมาน

เวลาเห็นคนตัวงอ หลังแอ่น หน้าเหยเกเหมือนยิ้มแสยะ ตาเบิกโพลง หลายคนอาจสะดุ้งแล้วเผลอตีความว่า "ผีเข้า" แต่แท้จริงแล้วนี่คืออาการทางการแพทย์ที่อันตรายถึงชีวิต —

"ชักหลังแอ่น" จากพิษบาดทะยัก สารพิษจากเชื้อ Clostridium tetani ที่บาดลึกเข้าไขสันหลัง กำลังทำให้ระบบประสาทเสียสมดุล จนร่างกายถูกบังคับให้เกร็งงอในท่าที่ชวนสยอง แต่เป็นเรื่องจริงที่ต้องเข้าใจและป้องกัน ไม่ใช่เรื่องลึกลับเหนือธรรมชาติแต่อย่างใด

บาดทะยักคืออะไร

• บาดทะยัก (Tetanus) เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย Clostridium tetani ซึ่งพบได้ในดิน สนิม มูลสัตว์

• เชื้อเองไม่ใช่ตัวทำอันตรายโดยตรง แต่ สปอร์ของเชื้อ เมื่อเข้าสู่บาดแผลลึกที่เป็นแผลสกปรก ขาดอากาศ จะปล่อยสารพิษชื่อ tetanospasmin ซึ่งเป็นสารพิษต่อระบบประสาท (neurotoxin)

พิษบาดทะยักกับระบบประสาทไขสันหลัง

• tetanospasmin จับกับปลายประสาทสั่งการกล้ามเนื้อ วิ่งเข้าสู่ไขสันหลังและก้านสมอง

• มันไป ยับยั้งสารสื่อประสาทยับยั้ง (inhibitory neurotransmitters) เช่น GABA และ glycine

• ผลคือ กล้ามเนื้อถูกกระตุ้นให้หดตัวโดยไม่หยุด เกิดอาการเกร็ง กระตุก และ ชักหลังแอ่น

อาการสำคัญของบาดทะยัก

1. ขากรรไกรแข็ง (trismus / lockjaw)

• อ้าปากไม่ได้ เคี้ยวยาก เจ็บเกร็ง

2. กล้ามเนื้อเกร็งทั่วร่างกาย

• เริ่มจากคอ → หลัง → แขนขา

3. ชักหลังแอ่น (opisthotonos)

• ร่างกายเกร็งโค้ง หลังแอ่น ศีรษะเงย เท้าชี้

• เพราะกล้ามเนื้อหลังและคอหดเกร็งรุนแรงกว่าด้านหน้า

• ลักษณะนี้ถ้ามองเผิน ๆ อาจดู "เหมือนผีเข้า" เพราะผู้ป่วยจะเกร็ง หน้าเหยเก ตาเบิกโพลง และส่งเสียงร้อง

4. ไวต่อสิ่งกระตุ้น

• เพียงแค่เสียงดัง แสง หรือสัมผัสเบา ๆ ก็ทำให้ผู้ป่วยเกิดการเกร็งหรือชักได้

5. ภาวะแทรกซ้อน

• หายใจลำบากเพราะกล้ามเนื้อหายใจเกร็ง

• เสี่ยงเสียชีวิตหากไม่ได้รับการรักษา

ข้อมูลจากเพจฯ Tensia เผยว่า "ชักแบบหลังแอ่น พบได้ใน บาดทะยัก เรียกว่า Opisthotonus เกิดจากพิษบาดทะยัก เดินเข้าสู่ไขสันหลังสำเร็จเข้าทำลายเซลล์ประสาทที่คอยเบรกการหดกล้ามเนื้อ ผลคือ กล้ามเนื้อไม่ถูกเบรก หดเกร็งหลังแอ่น ทรมาน

บาดทะยักอันตรายมาก อย่าชะล่าใจ โดนสัตว์กัด/โดนสิ่งของตำ โดยเฉพาะสกปรกคลุกดิน มา รพ. เพื่อประเมินเสมอค่ะ ปล. ชักแบบนี้เจอได้หลายภาวะนะคะ เช่น พิษสุนัขบ้า, ภาวะสมองอักเสบจากภูมิคุ้มกัน, พิษบางชนิด"