IPA เบียร์เปลี่ยนโลก วัฒนธรรมจากยุคล่าอาณานิคม

รู้หรือไม่ว่าในยุคกลางของอังกฤษ ผู้คนเลือกดื่มเบียร์แทนน้ำ?

ไม่ใช่เพราะรสชาติหอมหวานหรือความเมาเบิกบาน แต่เพราะ “เบียร์สะอาดกว่าน้ำ” ในยุคที่สาธารณสุขยังไม่พัฒนา น้ำดื่มคือแหล่งแพร่เชื้อโรค แต่เบียร์กลับกลายเป็นเครื่องดื่มที่ปลอดภัยกว่า ด้วยกระบวนการต้มที่ฆ่าเชื้อโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพ เรื่องราวของเบียร์จึงไม่ใช่แค่เรื่องของรสชาติ แต่คือภาพสะท้อนของการเอาตัวรอด การค้า และการล่าอาณานิคม ตั้งแต่เบียร์พื้นบ้านอย่าง Ale ไปจนถึง IPA เบียร์ขมแห่งจักรวรรดิที่กลายเป็นขวัญใจของคนทั่วโลกในวันนี้

เพื่อถอดรหัสเส้นทางเบียร์ที่เต็มไปด้วยประวัติศาสตร์และวิวัฒนาการนี้ รายการ “เปิดจักรวาลเบียร์กับพี่เถียร” โดย เสถียร เสถียรธรรมะ ผู้ก่อตั้งโรงเบียร์เยอรมันตะวันแดง และเบียร์คาราบาาว – เบียร์ตะวันแดง ผู้คร่ำหวอดในวงการเบียร์ ได้พาเราย้อนกลับไปสู่ต้นกำเนิดของเบียร์ Ale และ IPA ผ่านมุมมองของทั้งนักดื่มและนักประวัติศาสตร์เบียร์ตัวจริง

เสถียร เริ่มเล่าย้อนกลับไปในยุคกลางของอังกฤษ เมื่อน้ำดื่มยังไม่สะอาดและเป็นอันตรายต่อสุขภาพ ชาวอังกฤษได้พบทางออกที่น่าสนใจ คือการดื่มเบียร์ Ale แทนน้ำ

“การผลิต Ale ต้องนำไปต้ม ทำให้การดื่ม Ale นั้นนอกจากจะได้สารอาหารแล้วยังมีความปลอดภัยกว่า”

กระบวนการต้มในการผลิตเบียร์ทำลายเชื้อโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพ ส่งผลให้ Ale กลายเป็นเครื่องดื่มประจำวันที่ปลอดภัยกว่าน้ำธรรมดา เบียร์ชนิดนี้จึงถูกผลิตขึ้นในบ้านเรือนทั่วไป รวมทั้งอารามต่างๆ จนแพร่หลายไปทั่วประเทศอังกฤษ

จุดเปลี่ยนสำคัญจากหวานสู่ความขมที่สมดุล

หากเราย้อนกลับไปดูเบียร์ Ale ในยุคเริ่มต้น จะพบว่าเครื่องดื่มชนิดนี้ไม่ได้มีรสขมแบบที่เราคุ้นเคยในปัจจุบัน เพราะในตอนนั้นยังไม่นิยมนำ “ฮอปส์” (Hops) เข้ามาใช้ในการผลิต Ale ยุคแรกๆ จึงเป็นเครื่องดื่มที่มีรสหวานนุ่ม กลิ่นหอมละมุนจากมอลต์ และแต่งกลิ่นด้วยสมุนไพรหรือเครื่องเทศพื้นถิ่นแทน

แต่จุดเปลี่ยนที่สำคัญที่สุดเกิดขึ้นหลังศตวรรษที่ 15เมื่ออังกฤษเริ่มได้รับอิทธิพลจากวัฒนธรรมการทำเบียร์ของเยอรมนีและเบลเยียม ซึ่งใช้ “ฮอปส์” เป็นวัตถุดิบหลักมานานแล้ว ฮอปส์ไม่ใช่แค่เพิ่มกลิ่นหอมซับซ้อนให้เบียร์ แต่ยังมีคุณสมบัติช่วยยืดอายุการเก็บรักษาซึ่งสำคัญมากในโลกยุคที่ยังไม่มีตู้แช่เย็น

สิ่งที่เกิดขึ้นคือ การปฏิวัติรสชาติของเบียร์ Ale ฮอปส์ที่ขมเล็กน้อยค่อยๆ ถูกเติมเข้าไปเพื่อหักล้างความหวานของมอลต์ ผลลัพธ์คือเบียร์ที่มีสมดุลมากขึ้น ดื่มแล้วไม่เลี่ยน และยังมีกลิ่นหอมเฉพาะตัวจากสายพันธุ์ของฮอปส์ที่แตกต่างกัน

การเปลี่ยนแปลงเล็กๆ นี้ กลายเป็นจุดเริ่มต้นของคลื่นลูกใหม่ในวงการเบียร์อังกฤษ และยังสร้างรอยแบ่งสำคัญระหว่าง Ale แบบดั้งเดิม (ที่ไม่มีฮอปส์) กับ Ale สมัยใหม่ (ที่ใส่ฮอปส์) จนถึงขั้นมีคนเริ่มเรียกเบียร์ที่ใส่ฮอปส์ว่า “Beer” เพื่อแยกความต่างจากสูตรโบราณ

IPA เบียร์ที่เกิดจากการค้าและการล่าอาณานิคม

จากจุดเปลี่ยนที่เบียร์ Ale เริ่มใส่ฮอปส์เพื่อเพิ่มอายุและสร้างรสชาติที่สมดุล เบียร์อังกฤษจึงกลายเป็นสินค้าสำคัญในยุคล่าอาณานิคม โดยเฉพาะเมื่ออังกฤษต้องส่งเบียร์ไปยังอินเดียผ่านเส้นทางเดินเรือยาวนาน เบียร์จึงมักเสียก่อนถึงจุดหมาย วิธีแก้คือการเพิ่ม “ฮอปส์” ในปริมาณมาก กลายเป็นต้นกำเนิดของ IPA (India Pale Ale) เบียร์ที่ไม่เพียงอยู่รอดในทะเล แต่ยังมีกลิ่นหอมเฉพาะและรสขมที่เด่นชัด เป็นเอกลักษณ์ใหม่ที่เกิดขึ้นจากเงื่อนไขทางภูมิศาสตร์และประวัติศาสตร์

การเพิ่มฮอปส์เพื่อถนอมเบียร์จึงไม่เพียงเป็นกลยุทธ์ทางการค้า หากยังเป็นจุดกำเนิดของรสชาติใหม่ที่โดนใจคนทั่วโลก IPA จึงกลายเป็นสัญลักษณ์ของการพลิกวิกฤตให้เป็นโอกาส เมื่อการขนส่งที่ยากลำบากนำไปสู่การค้นพบสไตล์เบียร์ใหม่ที่มีชีวิตเป็นของตัวเอง

IPA แตกต่างจาก Ale ทั้งในเรื่องรสชาติและกลิ่น Ale มีความเบา มอลต์นำ ขมน้อย ขณะที่ IPA เข้มข้น หอมซับซ้อน และขมจัดจ้าน จนกลายเป็นที่นิยมไปทั่วโลก โดยเฉพาะในกลุ่มคราฟต์เบียร์ ที่มอง IPA เป็นเวทีสร้างสรรค์รสชาติแบบไร้ขีดจำกัด IPA จึงไม่ใช่แค่เบียร์แห่งการขนส่ง แต่เป็นสัญลักษณ์ของการเดินทาง วัฒนธรรม และความคิดสร้างสรรค์ในโลกเบียร์ยุคใหม่

จากมรดกทางวัฒนธรรมสู่ความนิยมสากล

เรื่องราวการเดินทางของเบียร์จาก Ale สู่ IPA สะท้อนให้เห็นถึงวิวัฒนาการของอุตสาหกรรมเครื่องดื่มที่ไม่ใช่แค่เรื่องรสชาติ แต่ยังครอบคลุมถึงการค้า การขนส่ง และการขยายวัฒนธรรมตามอำนาจของจักรวรรดิอังกฤษ IPA ซึ่งเกิดจากความจำเป็นในยุคล่าอาณานิคม กลับกลายเป็นเบียร์ที่ได้รับความนิยมไปทั่วโลก โดยเฉพาะในประเทศที่มีวัฒนธรรมคราฟต์เบียร์เข้มข้น แม้ในประเทศไทยคนจำนวนไม่น้อยอาจยังไม่คุ้นชื่อ IPA แต่ในเวทีสากล นี่คือหนึ่งในสไตล์เบียร์ที่โดดเด่นและเติบโตเร็วที่สุด

ในฐานะแบรนด์ที่เข้าใจวัฒนธรรมเบียร์อย่างลึกซึ้ง Carabao Tawandang จึงไม่ได้หยุดแค่การผลิตเบียร์คุณภาพ แต่ยังมุ่งหน้าสู่การเป็นผู้นำความรู้ด้านเบียร์ในไทย ผ่านรายการสารคดี “เปิดจักรวาลเบียร์กับพี่เถียร” ที่พาผู้ชมย้อนรอยเบียร์จากรากเหง้าในยุโรป สู่การพัฒนาในโลกใหม่ ถ่ายทอดเรื่องราวผ่านสายตาและประสบการณ์ของผู้เชี่ยวชาญอย่าง เสถียร เสถียรธรรมะ ผู้ก่อตั้งโรงเบียร์เยอรมันตะวันแดง เพราะสำหรับ Carabao Tawandang แล้ว เบียร์ไม่ใช่แค่เครื่องดื่ม แต่คือวัฒนธรรมที่ควรถูกเล่า ถ่ายทอด และแบ่งปันให้กว้างขวางขึ้นในแบบที่ “คอจริง” เท่านั้นจะเข้าใจ

ติดตามชมรายการเปิดจักรวาลเบียร์กับพี่เถียรได้ที่ https://www.youtube.com/playlist?list=PLd6tVQzdKucCD7Oa-nI8p0P0zm3Ffi4Za

อ่านข่าวต้นฉบับได้ที่ : IPA เบียร์เปลี่ยนโลก วัฒนธรรมจากยุคล่าอาณานิคม

ติดตามข่าวล่าสุดได้ทุกวัน ที่นี่
– Website : https://www.prachachat.net