ทำไม'ทรัมป์'ถึงอยากได้'ทับละมุ'เป็นฐานทัพอเมริกันในไทย? เพราะมันคือ'ไข่มุก'ล้อมจีนที่หายไป

เป็นเรื่องแปลกประหลาดที่สื่อุตส่าห์จุดประเด็นเรื่องรัฐบาลทรัมป์ต้องการได้'ทับละมุ'ที่จังหวัดพังงา มาเป็นฐานทัพอเมริกัน แต่สื่ออีกส่วนหนึ่งกลับงงๆ และประชาชนส่วนใหญ่ไม่สนใจ

นี่มันเรื่องคอขาดบาดตายเลยนะครับ

มันจะทำให้คนไทยคอขาดเอาเพราะนี่คือเงื่อนไขที่รัฐบาลทรัมป์เสนอกับไทย หากอยากให้สหรัฐฯ เลิกขึ้น 'ภาษีอันธพาล' ที่จะเก็บจากไทย 36%

นี่คือเหตุที่ไทยเสนออะไรไป 'ทีมทรัมป์' ปฏิเสธกลับมาทุกทีเพราะต้องการฐานทัพในไทยและต้องการให้ไทยซื้ออาวุธเพิ่ม

ช่างเป็น 'หมามิตร' เอ๊ย 'มหามิตร' จริงๆ

เพื่อนที่แสนดีของไทยคราวนี้ใช้ภาษีข่มขู่เรา แถมยังจะชิงดินแดนไปใช้เป็นฐานทัพ แล้วยังบีบให้จ่ายเงินซื้อของมันอีก ซึ่งไม่ใช่ของถูกๆ เสียด้วย

ข่มขู่แบบนี้เหมือน 'แก๊งสเตอร์' ชัดๆ ดูแล้วมันเป็น 'มิจ' เสียมากกว่า 'มิตร'

ผมเคยวิเคราะห์ว่า 'มิจ' รายนี้ต้องการให้ไทยแยกตัวจากเศรษฐกิจจีน หรือทำ Decoupling ซึ่งเป็นไปไม่ได้ เพราะวัตถุดิบต่างๆ เรานำเข้าจากจีนมากมาย หากไม่ทำแบบนั้นแล้วจะนำเข้าจากไหน เพราะสหรัฐฯ ก็ทำแบบนั้นไม่ได้เหมือนกัน

ตอนนั้นผมมองไม่ออกจริงๆ ว่า สหรัฐฯ บีบให้ไทยทำ Decoupling กับจีนอย่างไร้เหตุแบบทำไม

มาตอนนี้ผมเข้าใจแล้วว่ามันไม่ใช่แค่ Economic decoupling แต่รวมถึงการแยกตัวจากจีนในทุกแง่มุม โดยบีบให้ไทยเลือกข้างสหรัฐฯ ในด้านความมั่นคง มิหนำซ้ำ ยังชักนำให้ไทยเป็น 'หอกข้างแคร่' ต่อจีนโดยให้สหรัฐฯ ใช้ดินแดนไทยเป็นฐานทัพ

ผมจึงสงสัยว่าที่กัมพูชายอมรับเงื่อนไขของสหรัฐฯ จนอัตราภาษีลดลงมาเท่าไทย อาจเป็นเพราะกัมพูชา "หักหลังจีน" ด้านความมั่นคงเข้าให้แล้ว ไม่อย่างนั้นไม่มีทางหรอกครับที่รัฐบาลทรัมป์จะเห็นกัมพูชาอยู่ในสายตา

เวียดนามก็เหมือนกัน แม้จะถูกลดภาษีเหลือ 20% แต่เมื่อเผยตัวเลขออกมา ปรากฏว่าเวียดนามตกใจมากที่ภาษียังสูงอยู่ อาจเป็นเพราะเวียดนามยังไม่ยอมสหรัฐฯ ในเรื่องความมั่นคง แค่ยอม "หักหลังจีน" ในทางเศรษฐกิจเท่านั้น

ในขณะที่ไทยภาษีสูงมากในบรรดา "ประเทศรายได้ปานกลางค่อนข้างสูง" โดยที่เราก็ไม่ใช่ "โรงงานผลิตให้จีน" เหมือนกัมพูชาและเวียดนาม

แต่เพราะไทยมีภูมิรัฐศาสตร์ที่ 'สวยงามยิ่งนัก' สำหรับมหาอำนาจทั้งหลาย นั่นคือเป็น 'หลังบ้าน' ที่จะเข้าสู่จีนผ่านเสีนทางรถไฟเชื่อมคุนหมิง-สิงคโปร์ และเป็นทางเชื่อมต่อ 'อินโด-แปซิฟิก' ผ่านโครงการแลนด์บริดจ์

หากมองแง่มุมนี้ สหรัฐฯ ไม่มีทาง "เสียไทยให้จีน" ได้ แม้แต่จะปล่อยให้ไทย "วางตัวเป็นกลาง" ก็ยังทำไม่ได้

โดยเฉพาะโครงการแลนด์บริดจ์ที่สหรัฐฯ มองว่าจะถูกใช้เป็นทางสัญจรทางน้ำของจีนในกรณีที่สหรัฐฯ ใช้อำนาจบาตรใหญ่มาปิดช่องแคบมะละกา

นี่คือสาเหตุที่ 'ทับละมุ' ถูกเพ่งเล็ง เพราะมันคือท่าเรือและฐานทัพที่อยู่บน 'ปากทางเข้า' ของโครงการแลนด์บริดจ์

ไทยจะสร้างหรือไม่สร้างโครงการแลนด์บริดจ์ก็ตาม ถ้าสหรัฐฯ มาดักคอเอาไว้แบบนี้ แล้วจีนจะกล้าเข้าใช้หรือ?

นี่มันไม่ต่างอะไรกับที่สหรัฐฯ ไปตั้งฐานทัพที่คลองปานามาเลย แล้วทำให้ปานามาเป็น 'กึ่งเมืองขึ้นของอเมริกัน' หลายสิบปี

พอปานามาปลดแอกจากสหรัฐฯ แล้วหันไปคบหน้าจีนให้จีนมาลงทุน ทรัมป์ก็แทรกแซงแล้วก็ทำท่าจะเอาปานามามาเป็น 'กึ่งเมืองขึ้นของอเมริกัน' อีกครั้ง

ประเทศไทยอยากเป็นแบบนั้นหรือ?

ที่เลวร้ายกว่าปานามาก็คือ หากปล่อยให้สหรัฐฯ มาตั้งฐานทัพที่นั่น มันจะเป็นการ "ชักศึกเข้าบ้าน" โดยแท้

เพราะสหรัฐฯ กำลังแพ้ยุทธศาสตร์ที่ตัวเองตั้งขึ้นมา คึอ การสร้างแนวพันธมิตรอินโด-แปซิฟิก เพื่อเอาไว้ล้อมจีน

แต่ปรากฏว่า อินเดียที่เป็นแนวร่วมนี้ถูกจีนล้อมไว้หมดแล้วในมหาสมุทนอินเดีย โดยจีนได้สร้าง "สร้อยไข่มุก" ร้อยฐานทัพต่างๆ ในมหาสมุทรอินเดีย ตั้งแต่ที่เมียนมา ศรีลังกา ไปจนถึงจิบูตี โดยที่ช่องว่างที่เหลือ คือ บังกลาเทศ มัลดีฟ ปากีสถาน และประเทศแอฟริกาทั้งหลาย แม้จะไม่มีท่าเรือของจีน แต่ก็เป็น 'มหามิตรกับจีน'

สหรัฐฯ และอินเดียจึงเสีย 'อินโด' ไปแล้วในยุทธศาสตร์อินโด-แปซิฟิก ส่วน 'แปซิฟิก' เป็นฐานที่มั่นเดิมของสหรัฐฯ จะเสียให้ใครไม่ได้ แต่จีนก็เริ่มแข็งแกร่งขึ้นในแถบนี้ โดยแสวงหามิตรภาพในหมู่ประเทศเกาะเล็กๆ ในแปซิฟิกเอาไว้มากมาย ซึ่งมันมีผลดีต่อการแวะพักของกองเรือจีนในแปซิฟิกและในการบั่นทอนอิทธิพลความเป็น 'เจ้าแปซิฟิก' ของพวกอเมริกัน

ดังนั้น จึงเหลือแต่ประเทศแถวอาเซียนที่สหรัฐฯ ยังพอมีหวังเอาไว้คานกับจีน

แต่เพราะสหรัฐฯ ละทิ้งอาเซียนมานาน ทั้งด้านความมั่นคงและเศรษฐกิจ ทำให้อาเซียนจึงมองไปที่จีนแทน สหรัฐฯ จึงเสียแนวร่วมไปทีละประเทศสองประเทศ

พออยากจะทวง 'เพื่อนอาเซียน' คืนจากจีน แทนจะใช้น้ำใจไมตรี กลับข่มขู่ ขึ้นภาษี และงอแงท่าเดียวว่าจะเอาอาเซียนเป็นฐานแทงจีนข้างหลัง

แบบนี้ใครยอมก็โง่ตายแล้วครับ

ผมจึงสงสัยว่าที่ประเทศในอาซียนไม่ได้ดีลกับสหรัฐฯ เสียที ก็เพราะรัฐบาลทรัมป์คงพ่วงข้อเสนอเรื่องความมั่นคงอะไรเข้าไปด้วย เช่น อาจจะขอตั้งฐานทัพในอินโดนีเซีย ซึ่งเป็นประเทศที่เสนออะไรต่อมิอะไรเหมือนกับไทย แต่ทรัมป์ไม่ยอมรับท่าเดียว

เพราะไทยกับอินโดนีเซีย คือ "ไข่มุกที่หายไปของสร้อยไข่มุกจีนในอินโด-แปซิฟิก" นั่นเอง สหรัฐฯ จะต้องบีบให้สองประเทศนี้ "ยอมเป็นพวกตน" ด้วยวิธีการรุนแรง หาไม่แล้วหากปล่อยไว้ ไทยกับอินโดนีเซียจะทำให้สร้อยไข่มุกของจีนที่ล้อมมหาสมุทรอินเดียไว้ กลายเป็นสร้อยที่สมบูรณ์

โดยเฉพาะไทย มีภูมิประเทศที่เป็น "คุณต่อจีน" และเป็น "ภัยต่อสหรัฐฯ" หรือในทางกลับกัน นี่เป็นเหตุที่ทำให้สหรัฐฯ ต้องบีบไทยมากกว่าเพื่อน โดยที่เราคิดว่าไทยเป็นแหล่งระบายสินค้าจีน จึงทำให้ถูกเพ่งเล็ง แต่ประเทศอื่นๆ ก็ทำเหมือนไทย ทำไมไม่ถูกขึ้นภาษีขนาดนี้และต่อรองยากที่สุดแบบนี้

สหรัฐฯ ไม่ได้มองไทยเป็นเพื่อน แต่มองเป็น 'สมุน' ที่จะต้องรับใช้ 'ลูกพี่' ในทางการเมืองเท่านั้น ไม่สามารถคิดเองทำเองได้

เราจะเอาแบบนี้หรือครับ?

ป.ล.
ผมอยากจะชี้โพรงให้กระรอกในรัฐบาลดูไว้เป็นตัวอย่างครับ ว่าหากสหรัฐฯ จ้องจะตั้งฐานทัพที่ไทย ก็ให้ไทยแก้เผ็ดแบบประเทศจิบูตี ในแอฟริกา ซึ่งมีฐานทัพเรือ Camp Lemonnier ตั้งอยู่โดยรัฐบาลจิบูตีปล่อยให้สหรัฐฯ เช่าตั้งแต่ปี 2002

แต่แล้วในปี 2016 ประเทศจิบูตีก็ให้จีนมาสร้างฐานทัพ People's Liberation Army Support Base in Djibouti โดยตั้งอยู่ไม่ไกลกับฐานของสหรัฐฯ นั่นเอง ทำให้จิบูตีสามารถ "ถ่วงดุล" ได้ทั้งกับสหรัฐฯ และกับจีน

ประเทศจิบูตีนั้นก็เหมือนไทย เพราะมีภูมิรัฐศาสตร์เป็นทางเข้าทะเลแดงและคลองสุเอซและเป็นปากทางไปสู่ทวีปแอฟริกาทั้งทวีป

แต่เอาเข้าจริงสำหรับแผนการ "ควบคุมจีน" ของสหรัฐแล้ว ไทยมีความสำคัญมากกว่าจิบูตีหลายเท่าตัว

สหรัฐฯ จึงต้องรุนแรงกับไทยแบบนี้ ซึ่งก็ขึ้นอยู่กับไทยแล้วว่าจะยอมให้เขาทุบตี หรือจะสวนกลับด้วย 'แม่ไม้มวยไทย' ทางการทูตไปสักดอกสองดอก

ให้พวกทรัมป์ได้สติกลับคืนมาโดยบอกว่า "เฮ้ย เรา (เคย) เป็นเพื่อนกันนะโว้ย อย่าได้คิดเป็นศัตรูกันจะดีกว่า"

บทความทัศนะโดย กรกิจ ดิษฐาน ผู้ช่วยบรรณาธิการบริหาร และบรรณาธิการข่าวต่างประเทศ The Better

Photo by MANDEL NGAN / AFP