วัดกระโจม สถานที่คิดการลับ “กรมหมื่นเทพพิพิธ” ก่อกบฏโค่นพระเจ้าเอกทัศน์
วัดกระโจม อยุธยา สถานที่คิดการลับ “กรมหมื่นเทพพิพิธ” ก่อกบฏโค่นพระเจ้าเอกทัศน์
วัดกระโจม ปัจจุบันอยู่ในสภาพ “วัดร้าง” ตั้งอยู่ริมคูขื่อหน้าหรือแม่น้ำป่าสัก ฝั่งตรงข้ามพระนคร ในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา มีความสำคัญในหน้าประวัติศาสตร์กรุงศรีอยุธยาตอนปลาย เพราะเป็นวัดที่ กรมหมื่นเทพพิพิธ เสด็จฯ ไปทรงผนวช สันนิษฐานกันว่า วัดกระโจม เป็นวัดที่ข้าราชการคนอื่นๆ มาหารือกับกรมหมื่นเทพพิพิธ เตรียมก่อการลับโค่นพระเจ้าเอกทัศน์
อชิรวิชญ์ อันธพันธ์ เล่าถึงเรื่องนี้ไว้ใน “วัดกระโจม (ร้าง) ค่ายพม่า, กรมหมื่นเทพพิพิธ และตัวอย่างความเปลี่ยนแปลงทางภูมิสถานของอยุธยา” ในนิตยสารศิลปวัฒนธรรม ฉบับกุมภาพันธ์ 2567 ไว้ตอนหนึ่งว่า
วัดกระโจมมีชื่อเสียงในประวัติศาสตร์ที่มักควบคู่กับเรื่องเล่าของกรมหมื่นเทพพิพิธ หนึ่งในพระราชโอรสองค์สำคัญในพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ
พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาทุกฉบับกล่าวต้องกันว่า หลังจาก สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอุทุมพร ทรงสละราชสมบัติให้แก่ เจ้าฟ้ากรมขุนอนุรักษ์มนตรี ผู้เป็นสมเด็จพระเชษฐาธิราช ก็เสด็จฯ ไปทรงผนวช ประทับ ณ วัดประดู่ กระทั่งเมื่อเจ้าฟ้ากรมขุนอนุรักษ์มนตรีเสด็จขึ้นราชาภิเษกเป็นพระมหากษัตริย์ ทรงพระนาม สมเด็จพระเจ้าเอกทัศน์ พระราชพงศาวดารก็เล่าต่อว่า “อยู่มาประมาณ ๗ วัน กรมหมื่นเทพพิพิธ เสด็จไปผนวช ณ วัดกระโจม ทรงพระกรุณาสั่งให้ตั้งกรมหลวงพิพิธมนตรี เป็นกรมพระเทพามาตุ”
เหตุที่กรมหลวงเทพพิพิธทรงออกผนวช หลังการขึ้นครองราชย์ของสมเด็จพระเจ้าเอกทัศน์ เนื่องจากว่า ทรงเป็นผู้สนับสนุนฝ่ายสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอุทุมพร (ขุนหลวงหาวัด) ซึ่งนับเป็นฝ่ายการเมืองขั้วตรงข้ามกับสมเด็จพระเจ้าเอกทัศน์นั่นเอง
ต่อมาไม่นาน ก็มีเหตุให้ชีวิตกรมหมื่นเทพพิพิธต้องพลิกผันอีกครั้ง เมื่อมีข้าราชการเก่าที่สนับสนุน “ขุนหลวงหาวัด” เช่น เจ้าพระยาอภัยราชา พระยาเพชรบุรี หมื่นทิพเสนา นายจุ้ย นายเพ็งจันทร์ มาปรึกษาเจ้าพระกรมหมื่นเทพพิพิธถึงวัดกระโจม จากนั้นก็พากันไปเข้าเฝ้ากราบบังคมทูลพระเจ้าอุทุมพร ที่ทรงผนวชอยู่ ณ วัดประดู่
พระเจ้าอุทุมพรตรัสกับบรรดาผู้ก่อการว่า “รูปเป็นสรณะ จะคิดอ่านการแผ่นด้วยนั้นเห็นจะไม่ควร ท่านทั้งปวงเห็นควรประการใดก็ตามจะคิดกันเถิด…”
บรรดาผู้ก่อการเข้าใจว่า พระเจ้าอุทุมพรทรงรับทราบในแผนการ จึงพากันกลับไป แต่หลังจากเจ้าพระกรมหมื่นเทพพิพิธกับคณะขุนนางคิดการใหญ่กลับไปแล้ว พระเจ้าอุทุมพรก็ทรงปริวิตก รีบเสด็จไปเข้าเฝ้าสมเด็จพระเจ้าเอกทัศน์ ทูลว่า “คนเหล่านี้คิดกบฏจะทำการใหญ่ ถ้าเขาทำการสำเร็จ เขาจะมาจับเราเสียด้วย จะยกกรมหมื่นเทพพิพิธขึ้นครองสมบัติ เราสองคนพี่น้องก็จะพากันตาย”
เมื่อแผนการแตก มีการไล่จับตัวขุนนางที่คิดก่อการ เจ้าพระกรมหมื่นเทพพิพิธทรงหนีออกจากวัดกระโจม แต่ก็ถูกจับได้ สมเด็จพระเจ้าเอกทัศน์จึงมีพระบรมราชโองการให้เนรเทศกรมหมื่นเทพพิพิธไปยังเกาะลังกา
ต่อมา กรมหมื่นเทพพิพิธกลับมามีบทบาททางการเมืองอีกครั้งในช่วงรอยต่อปลายกรุงศรีอยุธยาถึงต้นกรุงธนบุรี จนนำไปสู่จุดสูงสุดทางการเมืองคือทรงเป็นเจ้าผู้นำ “ก๊กพิมาย” ก่อนพ่ายแพ้แก่สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี และถูกตัดสินประหารชีวิต
ปัจจุบัน โบราณสถานวัดกระโจม (ร้าง) ตั้งอยู่ในพื้นที่ส่วนบุคคล การเข้าไปสำรวจซากที่เหลือจึงต้องขออนุญาตเจ้าของบ้านเสียก่อน
อ่านเพิ่มเติม :
- ทำไม “พระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ” ทรงมีพระนามว่า “พระบรมโกศ”?
- เปิดเส้นทางชีวิต “กรมหมื่นเทพพิพิธ” เจ้านายนักการเมืองสไตล์ ไม่ชนะ ไม่ตาย ไม่เลิก!
- ตามรอย “สมเด็จพระเจ้าอุทุมพร” จากกรุงศรีอยุธยา ถึงกรุงอังวะ
สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 13 กุมภาพันธ์ 2567
อ่านข่าวต้นฉบับได้ที่ : วัดกระโจม สถานที่คิดการลับ “กรมหมื่นเทพพิพิธ” ก่อกบฏโค่นพระเจ้าเอกทัศน์
ติดตามข่าวล่าสุดได้ทุกวัน ที่นี่
– Website : https://www.silpa-mag.com