Plasmapheresis ช่วยชะลอวัยได้จริงหรือไม่?
Plasmapheresis ถูกพูดถึงอย่างมากในช่วงไม่กี่เดือนที่ผ่านมา หลังมีคลิปคนดัง-อินฟลูฯ แห่ไปทำกระบวนทางการแพทย์นี้ โดยเชื่อว่า ช่วยถ่ายเลือดเสีย หรือ ชะลอวัยได้ นำมาสู่คำถามว่า จริง ๆ แล้ว Plasmapheresis คืออะไร และสามารถชะลอวัยได้จริงหรือไม่ คุณหมอดาว แพทย์หญิงฉัตรดาว จางวางกร แพทย์เฉพาะทางสาขาเวชศาสตร์ครอบครัว มาให้คำตอบเรื่องนี้ค่ะ
Plasmapheresis คืออะไร?
Plasmapheresis มีชื่อเต็มทางการแพทย์ว่า Therapeutic Plasma Exchange (TPE) คือ "กระบวนการที่แยกพลาสมา (ส่วนของเหลวของเลือด) ออกจากเม็ดเลือด แล้วแทนที่พลาสมาด้วยของเหลวอื่น เช่น อัลบูมิน หรือพลาสมาของผู้บริจาค" การทำ Plasmapheresis ใช้เครื่องจักรเฉพาะเพื่อหมุนเวียนเลือดผ่านระบบกรอง แล้วส่งเลือดกลับเข้าร่างกาย โดยเอาเฉพาะส่วนพลาสมาที่มีสารที่ไม่พึงประสงค์ออกไป
ซึ่งข้อบ่งชี้ในทางการแพทย์ (Conventional Use) คือ ใช้เป็นการรักษาหลักหรือเสริมในโรคต่างๆ โดยเฉพาะที่เกี่ยวกับ ภูมิคุ้มกันผิดปกติ และ สารพิษในเลือด เช่น
1. โรคระบบภูมิคุ้มกัน (Autoimmune Diseases)
- Myasthenia Gravis
- Guillain-Barré Syndrome
- Systemic Lupus Erythematosus (SLE)
- Multiple Sclerosis (บางชนิด)
2. ภาวะเลือดผิดปกติ
- Thrombotic Thrombocytopenic Purpura (TTP)
- Hemolytic Uremic Syndrome (HUS)
3. การกำจัดสารพิษหรือยา
- Overdose หรือพิษจากยาบางประเภท เช่น Theophylline, Carbamazepine
4. โรคไตบางชนิด
- Goodpasture's syndrome
- Rapidly progressive glomerulonephritis
อย่างไรก็ตามได้ มีการนำมาประยุกต์ใช้โดยความเชื่อที่ว่าจะช่วยชะลอวัย
โดยอ้างอิงจากงานวิจัยที่เชื่อมโยง “การลดสารพิษและสารอักเสบในกระแสเลือด” กับ การย้อนวัยของเซลล์ (cellular rejuvenation)
- ลดการอักเสบเรื้อรัง (Chronic inflammation)กำจัด cytokine/autoantibodies
- ปรับภาวะสมองเสื่อมระยะเริ่มต้นลด amyloid, inflammatory markers
- ชะลอวัยแบบเชิงลึก (Deep detox)ล้าง lipofuscin, AGEs, LPS ฯลฯ
- ฟื้นฟูระบบภูมิคุ้มกัน ลด burden ของ auto-reactive components
ข้อควรระวังในการทำหัตถการ
ทั้งนี้ ข้อควรระวัง เป็นหัตถการที่ต้องทำในสถานพยาบาลที่ได้มาตรฐาน กรณีที่ผู้ป่วยมีภาวะโรคจำเพาะอาจต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์เฉพาะทาง ต้องมีการตรวจเลือดและคัดกรอง มีการรักษาความสะอาดอย่างเข้มงวด เพราะอาจเกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น ความดันตก การติดเชื้อในกระแสเลือด เกิดภาวะเลือดออกง่าย การขาดโปรตีน
ดังนั้นต้องเน้นย้ำว่า หัตถการลักษณะนี้ จะต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์อย่างเคร่งครัดเพราะมีโอกาสติดเชื้อ เกิดภาวะแทรกซ้อนได้สูง นอกจากนี้แล้ว สิ่งที่ต้องคำนึงถึงคือ ประโยชน์กับความเสี่ยงที่จะได้รับ เพราะการทำหัตถการทางการแพทย์ใดๆก็ตามสิ่งที่แพทย์จะต้องคำนึงถึงอยู่เสมอคือ First Do No Harm
สรุป
ถ้าหากกลับมากับคำถามที่ว่า Plasmapheresis ช่วยชะลอวัยได้จริงหรือไม่
ในความรู้ทางการแพทย์ยุคปัจจุบันนี้ อาจจะยังไม่มีการฟันธงได้ชัด ว่าจะชะลอวัยหรือย้อนวัยด้วยวิธีการนี้ได้จริงหรือไม่ แต่สำหรับการรักษาภาวะโรคนั้น พบว่าได้ผลดี จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่เราจะต้องใช้วิจารณญาณและติดตามกันต่อไป
และที่ต้องระวังคือ โฆษณาชวนเชื่อจาก บุคคลที่ไม่ใช่เป็นบุคลากรทางการแพทย์ และมีผลประโยชน์ทางธุรกิจ เชิงพาณิชย์แอบแฝง โดยที่พวกเขาไม่ได้คำนึงถึงผลประโยชน์ของความเป็นมนุษย์ ความปลอดภัยของคนอย่างแท้จริง เราจะต้องไม่ตกเป็นเหยื่อ ของคนเหล่านี้
ข่าวที่เกี่ยวข้อง