MIND: การนอนเป็นสิ่งที่ดี แต่ถ้าเราเริ่มนอนมากไป มันคือ ‘สัญญาณ’ ว่า สุขภาพเราไม่ดี

การนอนหลับพักผ่อนมีประโยชน์ต่อร่างกายมนุษย์ และการนอนน้อยเกินไปนั้นได้รับฉันทามติว่าสามารถทำให้เกิดโรคภัยต่างๆ ได้ตั้งแต่กลุ่มโรคหัวใจและหลอดเลือด เบาหวาน ซึมเศร้า หรือกระทั่งมะเร็ง ดังนั้นไม่แปลกเลยถ้าร่างกายเราผิดปกติแล้วไปหาหมอ ตรวจพื้นฐานแล้วไม่เจอสิ่งผิดปกติอะไร หมอจะถามว่าเรา ‘พักผ่อนเพียงพอ’ หรือเปล่า ความหมายคือเรานอนพอไหม

แม้ว่าการนอนจะสำคัญเช่นนี้ แต่หลายคนก็อาจเคยได้ยินหรือประสบกับตนเองว่าการ ‘นอนมากเกินไป’ นั้นทำให้ตื่นมาแล้วรู้สึกไม่สบาย และคิดว่าการนอนมากเกินไปนั้นไม่ใช่เรื่องดี ซึ่งจริงๆ แล้วก็มีงานวิจัยชี้เช่นกันว่าคนที่นอนมากกว่าค่าเฉลี่ยนั้นมีแนวโน้มจะเจ็บป่วยมากกว่าคนที่นอนตามค่ามาตรฐาน

นี่เป็นเรื่องที่สื่อหลายเจ้าประโคมข่าว แต่เอาจริงๆ นี่อาจเป็นปัญหาคลาสสิกของการตีความงานวิจัยทางการแพทย์ เพราะงานวิจัยเพียงชี้ให้เห็น ‘ความเชื่อมโยง’ ไม่ใช่ ‘ความสัมพันธ์เชิงเหตุผล’ และถ้าจะให้อธิบายเชิงเหตุผลจากความรู้ที่มีแล้ว อันที่จริงมันกลับหัวกลับหางกันเลย

เพราะคนที่นอนเยอะไม่ได้ป่วย แต่คนที่ป่วยต่างหากที่นอนเยอะ

ในทางวิทยาศาสตร์ มีหลักฐานมากมายบ่งชี้ว่าความผิดปกติทั้งทางร่างกายและจิตใจต่างๆ จะส่งผลให้คนต้องการการนอนมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นความเครียด ปัญหาระบบทางเดินหายใจ ภาวะเหล่านี้ทำให้คนที่ประสบปัญหาจำเป็นต้องใช้เวลานอนยาวนานขึ้น เพราะมักจะนอนตามปกติแล้วไม่อิ่ม จนต้องนอนเพิ่ม

แต่กลับกัน เราไม่มีหลักฐานที่จะอธิบายได้เลยว่าการนอนเยอะจะนำไปสู่ความเจ็บป่วยใดๆ

ดังนั้นข้อสรุปก็คือ งานวิจัยที่ชี้ว่าคนที่นอนเยอะๆ มีแนวโน้มจะเจ็บป่วยมากกว่าคนที่นอนตามมาตรฐาน มันชี้ให้เห็นว่าจริงๆ แล้วคนเหล่านี้น่าจะมีความเจ็บป่วยแฝงอยู่ในร่างกาย และการที่พวกเขาต้องนอนเยอะ มันคืออาการของความเจ็บป่วยเหล่านั้น ก่อนมันจะเผยตัวออกมาชัดๆ

ดังนั้นในแง่นี้ ใครที่ ‘นอนเยอะเกินไป’ แล้วตื่นมารู้สึกไม่ดี สิ่งที่ต้องลองดูดีๆ ไม่ใช่การนอน แต่เป็นปัญหาสุขภาพอื่นๆ เช่นถ้านอนมากแล้วยังอ่อนเพลีย เวลาตรวจสุขภาพประจำปี ก็ควรต้องขอคำปรึกษาจากแพทย์เป็นอย่างน้อย

สุดท้าย แล้วอะไรคือการนอนมากเกินไป ถ้าเป็นวัยรุ่น ระยะเวลาการนอนที่พอดี อยู่ที่ 8-10 ชั่วโมง แต่กับวัยผู้ใหญ่แล้วก็จะลดลงเหลือ 7-9 ชั่วโมง มากน้อยกว่านี้ถือว่าไม่ดี น้อยเกินไปอาจทำให้ร่างกายเจ็บป่วย ส่วนมากเกินไปก็เป็นสัญญาณว่าร่างกายอาจเจ็บป่วยอยู่ ต้องดูต่อว่ามันเป็นเพราะอะไร