Hitachi Lumada เทคโนโลยีเอไอสร้างเมืองแห่งอนาคต | เนตรนภา ไวทย์เลิศศักดิ์ (ยาบุชิตะ)

ในงาน Hitachi Social Innovation Forum 2025 จัดขึ้นในวันที่ 17 กรกฎาคม ที่โรงแรงฮิลตัน โอซาก้า ได้เปิดตัวผลงานนวัตกรรมล้ำหน้าในชื่อ Hitachi Lumada แพลตฟอร์มและโซลูชันดิจิทัลที่พัฒนาขึ้นเพื่อช่วยให้องค์กรต่างๆ เปลี่ยนสู่ยุคดิจิทัล

คุณ Toshiaki Tokunaga ซีอีโอ ได้กล่าวปาฐกถาในหัวข้อ Hitachi’s Vision Toward a Harmonized Society เป็นการสร้างสมดุลระหว่างสิ่งแวดล้อม การกินดีอยู่ดีงานดี (well-being) และการเติบโตทางเศรษฐกิจ มุ่งสู่สังคมที่กลมกลืน ประสานเรื่องสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืน ชุมชน

และเทคโนโลยีเอไอ เข้าเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน วาดฝันสู่การสร้างเมืองแห่งอนาคตที่น่าอยู่ สอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) ขององค์การสหประชาชาติ (UN) ซึ่งกำหนดไว้ 17 ข้อ ที่บริษัทขนาดใหญ่ทั่วโลกต้องปฏิบัติตามภายในปี 2030

อันที่จริงแล้วไม่ใช่เพียงแต่ฮิตาชิเท่านั้น บริษัทไฮเทคชั้นนำต่างๆ ของญี่ปุ่นก็ดูเหมือนจะมองภาพไปในทิศทางเดียวกัน

ขอแนะนำโปรเจ็กต์สำคัญที่กำลังพัฒนา เพื่อรองรับ Harmonized Society แห่งอนาคต ได้แก่

1) การใช้ดิจิทัลบริหารจัดการการเดินรถไฟ (HMAX/LUMADA) เป็นการพัฒนาระบบขนส่งมวลชนอัจฉริยะ คอยติดตามและควบคุมกระบวนการทำงานทั้งหมดแทนคนแบบเรียลไทม์

รองรับสังคมสูงวัยระดับสุดยอดของญี่ปุ่น ที่จะมีประชากรอายุ 65 ปีขึ้นไปคิดเป็นร้อยละ 35 ของประชากร ภายในปี 2040 ซึ่งจะขาดแคลนแรงงานอย่างหนัก ทั้งยังช่วยคำนวณและลดการใช้พลังงานในการเดินรถไฟได้อีกด้วย

2) การรีไซเคิลแบตเตอรี่ของรถยนต์ไฟฟ้า (EV) ถือเป็นจุดแข็งของฮิตาชิที่เหนือกว่าคู่แข่งอย่างจีน เน้นกระบวนการแบบวงกลม: ผลิต-ใช้-รีไซเคิล แบตเตอรี่ที่ใช้แล้วจัดเป็นขยะอันตราย ต้องกำจัดอย่างถูกวิธี

เกิดปัญหาแอบทิ้งรวมกับขยะทั่วไป ก่อให้เกิดอันตรายต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาพของมนุษย์ มีเพียงไม่กี่บริษัทเท่านั้นที่สามารถรีไซเคิลแบตเตอรี่ที่ใช้แล้ว กลับไปใช้เป็นพลังงานอีกรอบได้

3) เมืองน่าอยู่แห่งอนาคต (Liveable Cities) ในตอนนี้สมาร์ทซิตี้หรือดิจิทัลซิตี้ ยังเป็นเพียงการวาดฝัน ไม่มีใครรู้ว่าหน้าตาจะเป็นอย่างไร ฮิตาชิกำลังเก็บข้อมูลและสัมภาษณ์ผู้อยู่อาศัยในชุมชนต่างๆ เพื่อค้นหาความต้องการที่แท้จริง และใช้เทคโนโลยีดิจิทัลมาช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้น

เช่น การไปพบแพทย์อาจไม่ต้องเดินทางไปโรงพยาบาล แต่ใช้เทคโนโลยีตรวจสอบสุขภาพตัวเองที่บ้านและติดต่อกับทางโรงพยาบาลแทน รวมทั้งการเดินทางไปโรงเรียนหรือสถานที่ทำงานก็เช่นกัน

โดยมีคำว่า เคียวโซ Kyosō เป็นหัวใจสำคัญ ซึ่ง “เคียว” แปลว่า ร่วม “โซ” แปลว่า สร้าง หมายถึงการร่วมสร้างเมืองน่าอยู่แห่งอนาคตด้วยเทคโนโลยีของบริษัท ที่สอดรับกับความต้องการของชุมชนไปพร้อมกัน

ซึ่งมีการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลทวิน (Digital Twin) มาช่วยสร้างภาพจำลองดิจิทัลของสถานการณ์เสมือนจริงที่ปรากฏในเมืองทุกมิติ เพื่อทดสอบโซลูชันต่างๆ ก่อนนำไปใช้จริง

ช่วยลดความเสี่ยงและเพิ่มประสิทธิภาพในการพัฒนาเมือง ฮิตาชีใช้บ้านเกิดของบริษัท คือ จังหวัดอิบารากิ (Ibaraki City) ซึ่งอยู่ห่างจากโตเกียวประมาณ 100 กม. ทางเหนือ เป็นพื้นที่ทดลอง (sandbox) ร่วมมือกับมหาวิทยาลัยอิบารากิ หากโครงการสำเร็จก็จะขยายผลไปยังเมืองอื่นๆ

4) ระบบถนนดิจิทัล (Digital Road) เป็นการนำเทคโนโลยีดิจิทัลมาควบคุมความปลอดภัยในการใช้ถนน คาดว่าในอีก 30 ปีข้างหน้า ท้องฟ้าจะเต็มไปด้วยยานพาหนะที่ขับเคลื่อนอัตโนมัติ (รถยนต์ไร้คนขับ โดรน ฯลฯ) ถนนจะแบ่งเป็นชั้นๆ หรือบล็อกแบบคิวบิก เพื่อให้รถวิ่งสวนไปมาได้โดยไม่ชนกันเหมือนโลกแห่งจินตนาการ

ระบบนี้จะคำนวณและพยากรณ์สภาพอากาศ ลม รวมถึงความเสี่ยงที่มองไม่เห็น เช่น นกบิน และส่งสัญญาณเตือนพาหนะที่ขับขี่อยู่ ทำหน้าที่เหมือนตำรวจจราจรคอยควบคุมการบิน โดยมีทีม R&D เพียง 10 คน ซึ่งถือเป็นกลุ่ม "จีเนียส" หลังจากที่คิดค้นระบบแล้วจะมีหน่วยงานนำไปทดลอง

5) การบริหารจัดการอาคารด้วยระบบดิจิทัล (Digital Building Management) ในอนาคตคาดว่าคนดูแลอาคารจะขาดแคลน จึงใช้เทคโนโลยีดิจิทัลมาจัดการแทนคน ไม่ว่าการใช้ลิฟต์ ตรวจการเข้า-ออก และดูแลความปลอดภัยต่างๆ คอยเตือนภัยว่าบริเวณไหนอันตราย

หรือบริเวณไหนผู้สูงอายุอาจเดินหกล้ม อาคารยังสามารถคาดการปัญหาต่างๆ ได้ล่วงหน้า และส่งสัญญาณเตือนผู้อยู่อาศัยหรือผู้ที่สัญจรไปมา ช่วยให้ต้นทุนการบริหารอาคารลดลง แต่มีประสิทธิภาพเพิ่มสูงขึ้น

จะเห็นได้ว่าความก้าวหน้าของเทคโนโลยีดิจิทัลและเอไอ กำลังเปลี่ยนความฝันของมนุษย์ให้เป็นจริง

การวิจัยและพัฒนา (R&D) ถือเป็นกุญแจสำคัญยิ่งต่อการสร้างนวัตกรรมที่นำไปสู่การพัฒนาผลิตภัณฑ์และบริการใหม่ๆ ที่มีมูลค่าสูงขึ้น และสร้างความได้เปรียบทางการแข่งขันให้กับประเทศ

ตัวชี้วัดสำคัญ เช่น ค่าใช้จ่ายรวมด้านการวิจัยและพัฒนา (GERD) ซึ่งของไทยนั้นเพิ่มขึ้นอย่างช้าๆ จากร้อยละ 0.25 ของผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ (จีดีพี) หรือ 12,000 ล้านบาทในปี 2545 เป็นร้อยละ 1.09 ต่อจีดีพีหรือ 166,000 ล้านบาทในปี 2563 โดยภาคเอกชนครองสัดส่วนร้อยละ 71 ส่วนที่เหลือเป็นของภาครัฐ

สำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ (สอวช.) คาดการณ์ว่า GERD ของไทยจะสูงถึง 400,000 ล้านบาทหรือร้อยละ 2 ของจีดีพีภายในปี 2570 ซึ่งการคาดการณ์นี้อาจไม่สมจริงนัก เนื่องจากที่ผ่านมาต้องใช้เวลากว่า 2 ทศวรรษในการเพิ่มถึงร้อยละ 1 ของจีดีพี

ดังนั้น การที่จะบรรลุร้อยละ 2 ของจีดีพีภายในไม่กี่ปี จะต้องใช้แรงฮึดสู้อย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน ขณะที่สหรัฐฯ จีน ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ ล้วนมี GERD เกินกว่าร้อยละ 2-4 ของจีดีพีมาเนิ่นนานแล้ว

ติดตามอ่านได้ใน กลุ่มทุนกับเศรษฐกิจไทย : ก้าวพ้นกับดักประเทศรายได้ปานกลาง.