สมเด็จฮุน เซน เป็นนายกรัฐมนตรีถึง 38 ปี ทำยังไงจึงอยู่ในตำแหน่งนานเกือบ 4 ทศวรรษ?

สมเด็จฮุน เซน หรือ ฮุน เซน เป็นนายกรัฐมนตรีกัมพูชาครั้งแรกเมื่ออายุ 33 ปี และดำรงตำแหน่งยาวนานต่อเนื่องถึง 38 ปี คือตั้งแต่ พ.ศ. 2528-2566 ปัจจุบันแม้ไม่ได้เป็นผู้นำประเทศ แต่เขาดำรงตำแหน่งประธานวุฒิสภา มีบทบาทสำคัญด้านการเมืองในกัมพูชา

ล่าสุด เขาบัญชาการรบในความขัดแย้งระหว่างไทย-กัมพูชา ที่เกิดขึ้นในเดือนกรกฎาคม 2568 ซึ่งหลังจากมีข้อตกลงหยุดยิงเมื่อเวลา 24.00 น. วันที่ 28 กรกฎาคม ฝั่งไทยหยุดยิงแล้ว แต่กัมพูชายังไม่หยุด

สมเด็จฮุน เซน

ฮุน เซน เกิดเมื่อ พ.ศ. 2495 ที่จังหวัดกำปงจาม ในครอบครัวชาวนา ต่อมาใน พ.ศ. 2513 ขณะอายุ 18 ปี ได้เข้าร่วมกองทัพปฏิวัติ (เขมรแดง) กับเจ้านโรดมสีหนุ (นายกรัฐมนตรีกัมพูชาขณะนั้น) แย่งชิงอำนาจจากนายพล ลอน นอล ซึ่งมีสหรัฐฯ หนุนหลัง อันเป็นการร่วมขบวนการปลดแอกจากมหาอำนาจ ทำให้เขมรแดงได้ครองประเทศ (พ.ศ. 2518-2521)

พ.ศ. 2520 เขาแปรพักตร์จากฝ่ายเขมรแดงไปอยู่เวียดนาม และต่อมาได้ร่วมก่อตั้งขบวนการกู้ชาติกัมพูชา พ.ศ. 2522 เขานำกองกำลังเข้าร่วมกับทหารเวียดนามเข้ายึดครองกัมพูชา ทำให้ยุติการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ของกัมพูชา และได้รับแต่งตั้งเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงต่างประเทศ เป็นรองนายกฯ (พ.ศ. 2525) และเป็นนายกรัฐมนตรี (พ.ศ. 2528)

เขาประกาศลาออกจากตำแหน่ง “นายกรัฐมนตรี” ในเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2566 และประกาศให้ “ฮุน มาเนต” บุตรชาย ขึ้นดำรงตำแหน่งต่อจากตนเอง

นายกรัฐมนตรี 38 ปี

การที่ฮุน เซน สามารถอยู่ในตำแหน่งที่ยาวนานถึงเพียงนั้น ไม่ใช่เรื่องโชคช่วย แต่เป็นทักษะการสร้างเครือข่ายความสัมพันธ์และอำนาจ ไม่ว่าในฐานะนักการเมือง, นักธุรกิจ, นักการทหาร ฯลฯ

กลยุทธ์หนึ่งที่ฮุน เซน ใช้และได้ผลก็คือ “การครองอำนาจนำ” ที่วิเคราะห์เพื่อการเข้าถึงและเข้าใจอุดมการณ์และวัฒนธรรมของผู้คน เน้นการใช้สื่อ สร้างความเห็นพ้องต้องกัน ที่จะเป็นประโยชน์ในการปกครอง เพื่อสร้างกลุ่มทางประวัติศาสตร์ช่วงชิงพื้นที่ทางความคิด และการสร้างความยินยอมพร้อมใจของประชาสังคม

ฮุน เซน ยังสร้างความเชื่อเรื่อง “บุญบารมี” ด้วยการรื้อฟื้นเรื่องราวของ “พระเสด็จกอน” สามัญชนที่ปราบดาภิเษกขึ้นเป็นกษัตริย์เขมรในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 16 โดยตีความใหม่จาก “ผู้แย่งชิงราชสมบัติ” เป็น “วีรกษัตริย์นักปฏิวัติ” ผู้นำการต่อสู้ทางชนชั้น และการเล่าลือว่า “พระเสด็จกอน” กลับชาติมาเกิดใหม่ เป็นบุคคลสำคัญเพื่อกอบกู้ประเทศ ซึ่งไม่ใช่ใครอื่นนอกจากฮุน เซน

เพื่อให้ชาวกัมพูชายอมรับการเป็นนายกฯ อย่างยาวนานของเขา ฮุน เซน ได้สร้าง “กระแสชาตินิยม” ต่างๆ เช่น การปลุกกระแสเขมรแดงกับการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ที่ชาวกัมพูชาหวาดกลัว, การใช้ข้อพิพาทเขตแดนกับประเทศเพื่อนบ้านอย่างไทยและเวียดนาม ฯลฯ ซึ่งประเด็นเหล่านี้นิยมใช้ในช่วงการหาเสียงเลือกตั้ง เพื่อโฆษณาชวนเชื่อให้ประชาชนยืนอยู่ข้างเดียวกับตน

นอกจากนี้ เขายังจัด “ระบบการเมืองเครือญาติ” ด้วยการให้บุตรชาย, บุตรสาว, พี่น้อง และหลาน รับตำแหน่งสำคัญทางการเมือง, ควบคุมกิจการเกี่ยวกับการสื่อสารของประเทศ และดูแลธุรกิจสำคัญ ซึ่งนักวิเคราะห์ประเมินกันว่า ทรัพย์สินของตระกูลฮุนน่าจะมีมูลค่ากว่า 35,000 ล้านบาท (ตัวเลขเมื่อ พ.ศ. 2559)

ฮุน เซน เคยประกาศเป็น “นายกฯ จนถึงอายุ 90 ปี” แม้จะอยู่ในตำแหน่งได้ไม่ถึงวัยที่ตั้งใจไว้ แต่เขาก็เป็นนายกฯ ที่อยู่ในตำแหน่งนานเกือบ 4 ทศวรรษ ที่แม้แต่ “ฮิตเลอร์” นายกฯ เยอรมนี และ “มุสโสลินี” นายกฯ อิตาลี ยังพ่ายแพ้

อ่านเพิ่มเติม :

• ตำนาน “ออกญาสวรรคโลก (เมือง)” แม่ทัพกัมพูชาสละชีพเกณฑ์กองทัพผีต้านสยาม หรือต้านใคร?
• ที่มา “ประเทศกัมพูชา” สมัยก่อนเมืองพระนคร?

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่

อ้างอิง :

ผู้เขียน (ไม่ได้ระบุ). “ฮุน เซน” บนทางวิบาก สู่ ฐานะผู้นำ และครองตำแหน่งนายกฯ กัมพูชาได้นานถึง 38 ปี” ใน, มติชนสุดสัปดาห์ 05.01.2024

สมลักษณ์ ศรีราม, ดร. อุดม ธีระวิริยะกุล. “สมเด็จฮุน เซน กับการครองอำนาจทาการเมืองในกัมพูชา” ใน, วารสารศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ ปีที่ 4 ฉบับที่ 2 ประจำเดือน กรกฎาคม-ธันวาคม 2559.

เผยแพร่ในระบบออนไลน์ตรั้งแรกเมื่อ 30 กรกฎาคม 2568

อ่านข่าวต้นฉบับได้ที่ : สมเด็จฮุน เซน เป็นนายกรัฐมนตรีถึง 38 ปี ทำยังไงจึงอยู่ในตำแหน่งนานเกือบ 4 ทศวรรษ?

ติดตามข่าวล่าสุดได้ทุกวัน ที่นี่
– Website : https://www.silpa-mag.com